“May mga alaala na hindi mo basta-basta malilimutan, kahit gaano ka ka-sikat o ka-yaman – at may isang pagtingin sa nakaraan ang maaaring baguhin ang lahat.”

Tahimik ang gabi sa loob ng mansyon ni Francis Ramirez. Isa sa pinakabatang negosyante sa industriya ng real estate, milyonaryo sa murang edad, nakaupo siya sa malambot na sofa, hawak ang lumang litrato. May bahid na kupas ang gilid nito, ngunit malinaw pa rin ang mga ngiti – siya at si Abigail, magkasama sa tabing dagat, simpleng saya, tawa na walang iniwang alalahanin.

Napangiti siya sandali, ngunit agad itong napalitan ng lungkot. Hinaplos niya ang larawan dahan-dahan, na parang sa pamamagitan ng haplos ay muling mararamdaman ang init ng palad ni Abigail. Dalawang taon na ang nakalipas mula nang huli nilang magkita. Dalawang taon na tila kahapon lang sa puso niya.

Tumayo siya at naglakad papunta sa malaking bintana ng opisina sa loob ng bahay. Tanaw niya ang ilaw ng lungsod ng Maynila, ang lungsod na hindi natutulog. Lahat ng ilaw ay tila sumisigaw ng tagumpay. Mga gusaling pag-aari niya, mga negosyo na nagpapatuloy sa pag-ikot. Mga taong kumikita dahil sa kanya. Ngunit sa kabila ng lahat, may kakaibang katahimikan sa puso niya.

“Ang dami ko nang narating… pero bakit parang may kulang pa rin?” mahinang sabi niya sa sarili.

Tumunog ang cellphone niya. Assistant niya ito. “Sir Francis, kumpleto na po ang investors meeting bukas. Confirmed na rin po yung dinner with Mr. Tan.”

“Good. Make sure everything’s ready by eight. Ako na ang bahala sa presentation,” sagot niya.

Bumaba ang assistant sa tawag, ngunit muling bumalik ang paningin ni Francis sa litrato. Nakasuot si Abigail ng simpleng puting bestida noon, siya naman naka-shirt at maong. Sabay silang tumatawa habang pinapanood ang paglubog ng araw. Ang alaala ng tawa ni Abigail ay magaan, totoo, at walang pangamba.

“Ebigil…” mahina niyang bulong. “Nasaan ka na ngayon?” Pinikit niya ang mata at hinayaan ang alaala na muling bumalik. Dalawang taon na ang nakalipas. Isang tanghali noon nang huli nilang magkita sa maliit na karinderya na madalas nilang puntahan. Iyon ang araw na plano sana niyang sabihin kay Abigail na handa na siyang ipaalam sa mga magulang nito ang tungkol sa relasyon nila.

Ngunit napansin niya noon ang lungkot sa mata ni Abigail. “Francis,” mahinang boses nito, “kung sakaling may mangyaring hindi mo gusto… gusto kong maintindihan mo ako.”

“Anong ibig mong sabihin?” tanong niya noon.

Ngumiti si Abigail, pilit, at hinaplos ang kamay niya. Minsan kahit mahal mo ang isang tao, may mga bagay na mas mabigat pa sa puso. Hindi niya iyon naintindihan noon, ngunit ngayon, malinaw sa kanya – iyon pala ang huling pagkakataon nilang magkasama. Kinabukasan, wala na si Abigail. Hindi na sumipot sa tagpuan, hindi na sumagot sa tawag o mensahe. Walang nagawa si Francis kundi tanggapin ang pagkawala nito.

Bumalik siya sa kasalukuyan at huminga ng malalim. Sa ibabaw ng mesa, nakahilera ang mga dokumento – kontrata, investment deals, proposal para sa bagong proyekto. Kasama rin ang isa sa mga business magazine na tampok siya bilang “Young Tycoon of the Year.” Binuksan niya at nakita ang sarili, seryoso, puno ng kumpiyansa. Ang lahat ng tao ay humahanga sa kanya dahil sa talino, disiplina at tagumpay.

Ngunit kung titingnan mo siya ngayon, mag-isa sa malaking mansyon, hawak ang lumang litrato, makikita mo ang ibang mukha – malungkot, nag-iisa, hinahanap ang nakaraan. Lumapit siya sa bar counter, kumuha ng baso, at nilagok ng dahan-dahan ang kaunting alak habang nakatitig sa kawalan.

“Kung nandito ka lang, Abi,” mahinang bulong niya, “sasabihin kong hindi ko kailangang maging pinakamayaman basta kasama kita.” Ngumiti siya ng mapait. Dalawang taon na ang lumipas, ngunit ni minsan hindi pa rin siya nakalaya sa alaala nito.

Naalala niya ang mga simpleng panahon – magkasama sa palengke, si Abigail bitbit ang maliit na basket ng prutas, siya naman tumutulong magbuhat. Wala pa siyang negosyo noon, pero masaya siya dahil kasama niya ito. Bakit ba ang hirap kalimutan? tanong niya sa sarili.

Muling tumunog ang cellphone. Mensahe mula sa kaibigan: Bro, are you joining us for dinner tonight? New place in BGC. Maganda raw ambience.

Ngumiti sandali, ngunit agad na nawala ang saya. Pass, sagot niya. I’m staying in tonight. Inilapag niya ang cellphone at bumalik sa sofa. Inilagay ang litrato sa dibdib at ipinikit ang mga mata.

Isa-isang bumalik ang alaala – ang tawa ni Abigail, ang paraan nitong tumingin sa kanya, parang nauunawaan siya kahit walang sinasabi. Ang simpleng pangarap nila noon: magtayo ng maliit na tindahan, sabay magluto sa hapon, sabay magtanim ng bulaklak sa bakuran. Ngayon, lahat iyon ay alaala na lang.

Naramdaman niyang tumulo ang luha sa pisngi, mabilis niya itong pinunasan ngunit alam niyang hindi na kailangang magpanggap. Walang tao sa paligid, walang kamera, walang investor. Totoo. Mayaman siya, maraming humahanga, pero totoo rin – malungkot siya.

Sa labas, ang lungsod ay abala sa ilaw at ingay. Sa loob ng mansyon, tahimik ang mundo ni Francis Ramirez. Ang puso niya ay may puwang pa rin – puwang na tanging alaala ni Abigail ang nakakaibsan. Ngunit sa gabing iyon, habang hawak ang lumang litrato at nakaupo sa sofa, naramdaman niya na kahit gaano ka yaman, may mga bagay na mas mahalaga kaysa sa lahat – alaala, pag-ibig, at ang pagkakataong muling hanapin ang mga nawawala sa buhay.

At sa kabila ng lungkot, may munting pag-asa. Isang pag-asang balang araw, ang nakaraan ay hindi lang alaala, kundi magiging daan tungo sa panibagong simula.