Sa isang iglap, tila nagbago ang ihip ng hangin sa pampulitikang tanawin ng Pilipinas. Ang pamilyang minsan nang itinuring na “walang-talong” makapangyarihan—ang Dinastiyang Duterte—ngayon ay nakatayo sa bingit ng isang malawakang pagbagsak. Ang balita na “Tinapos na ni Pangulong Bongbong Marcos (PBBM) ang mga Duterte” ay nagbigay ng matinding gulat at katanungan sa buong bansa, lalo na matapos umanong mabalitaan ang pag-iyak ni Bise Presidente Sara Duterte sa gitna ng matitinding rebelasyon at mga kasong legal na umuusbong. Ito ay hindi lamang simpleng pampulitikang pagtutuos; ito ay isang pampulitikang hatol na sumasalamin sa lumalaking pagkadismaya ng publiko sa korapsyon at pag-abuso sa kapangyarihan.

Ang serye ng mga pangyayaring ito ay nag-ugat sa matatapang na pahayag ng mga taong tulad ni Undersecretary Attorney Claire Castro, na walang takot na nagbunyag kung gaano kalalim ang ugat ng korapsyon sa dating administrasyon ni Pangulong Rodrigo Duterte. Ang administrasyon na minsan nang nagbigay pag-asa sa mga Pilipino na masusugpo ang kriminalidad ay siya namang kinilala sa buong mundo dahil sa mga isyu ng katiwalian. Matatandaan na noong 2017, kinilala si Duterte ng Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) bilang “Person of the Year Most Corrupt.”

Ang Anomaliya ng Flood Control at Ang Pagbagsak ng mga Disenteng Diska
Isa sa pinakamalaking apektado ng serye ng rebelasyong ito ay si Paolo “Pulong” Duterte, ang kongresista at kapatid ni VP Sara. Ang kanyang pangalan ay naidawit sa mga anomalya sa flood control projects ng Department of Public Works and Highways (DPWH), kung saan bilyon-bilyong piso umano ang kinulimbat. Ang mga proyekto, na dapat sana’y magsilbing proteksyon sa komunidad, ay nauwi sa substandard na gawa, o mas masahol pa, ay hindi man lang nakumpleto.

Ang eskandalo ay lalo pang lumaki nang kumalat ang litrato ni dating Pangulong Duterte kasama si Zaldy, na ngayon ay pinaghahanap ng awtoridad dahil sa patong-patong na kasong inihain laban sa kanya kaugnay ng pangungurakot. Ipinapakita nito kung paanong ang mga pulitikong may koneksyon, lalo na noong nakaraang administrasyon, ay namayagpag sa pagkuha ng mga kontrata at proyekto, na ang resulta ay ang pagnanakaw sa kaban ng bayan. Ang mga contractors at politiko na ito ay nagpalobo ng kanilang mga proyekto, at ang pera ay naglaho na parang bula, habang ang taumbayan ay nagdurusa sa mga baha at kawalan ng maayos na imprastraktura. Ang isyung ito ay nagpapakita na ang korapsyon ay hindi lamang umiikot sa isang indibidwal, kundi sa isang sistema na binuo upang protektahan ang mga may kapangyarihan.

Ang Krisis ni VP Sara Duterte: Pondo at Impeachment
Kung tinitingnan si Pulong sa mata ng batas dahil sa mga infrastructure anomalies, si Bise Presidente Sara Duterte naman ay humaharap sa mas matinding laban sa pampulitikang arena: ang Confidential Fund Scandal at ang posibilidad ng impeachment. Ang isyu ng kanyang Pondo ng Intelijen at Confidential Funds ay naging sentro ng kontrobersiya. Maraming mambabatas at kritiko ang nagtatanong sa legalidad at propriety ng paggamit ng mga pondong ito, na nagbunsod ng mga allegation ng misuse of intelligence funds, gross incompetence, and betrayal of public trust.

Sa mata ng publiko, ang pagtangkang i-impeach si VP Sara ay hindi lamang isang simpleng pag-atake ng pulitika. Ito ay isang matinding pahiwatig na ang tradisyunal na pampulitikang proteksyon na inaasahan ng isang Duterte ay naglalaho na. Ang matatapang na akusasyon laban kay VP Sara ay nagpapakita na ang “Duterte Magic” ay hindi na sapat upang protektahan sila mula sa mga lehitimong pagtatanong sa kanilang mga aksyon bilang mga opisyal ng gobyerno. Ang kanyang posisyon, na minsan nang tinitingnan bilang isang stepping stone sa pagkapangulo, ay ngayo’y tila nagiging pampulitikang bitag.

Ang Simbolo ng Pagbagsak: Basti Duterte
Higit pa sa mga eskandalo nina Rodrigo, Pulong, at Sara, ang kasalukuyang Mayor ng Davao City, si Basti Duterte, ay nakararanas din ng matinding kritisismo. Tinatawag siyang “Davao City’s mayor in name only” at isang “clueless, absent figure.” Mas interesado umano siya sa leisure kaysa sa leadership. Ang kanyang pamumuno ay naging simbolo kung paano lumalayo ang Duterte dynasty mula sa kanilang orihinal na imahe bilang “matapang” at “masipag.” Ang kawalan niya sa kanyang tungkulin ay nagpapahiwatig ng paghina ng kapangyarihan ng pamilya at kung paanong ang kanilang brand ng pulitika ay hindi na kasing-epektibo tulad ng dati. Sila ay naging political deadweight na lamang sa paningin ng maraming Pilipino.

Ang Paghupa ng “Duterte Myth” at Ang Paggising ng Taumbayan
Ang pinakamahalagang aspeto ng downfall na ito ay ang pagwawakas ng tinatawag na “Duterte Myth.” Sa loob ng maraming taon, ang pamilya Duterte ay nagtago sa likod ng kanilang Davao Pride at strongman myth. Ang kanilang mga patakaran, kahit na kontrobersyal, ay tinanggap ng marami dahil sa takot o dahil sa paniniwalang sila lamang ang makakalutas sa matitinding problema ng bansa. Ngunit ngayon, tila nawawala na ang “fog of fear.”

Sabi pa nga ng isang netizen, na binanggit sa video, “The Duterte myth has ended and it ended not with glory but with disgrace. This is not just a political collapse. This is a judgment. The Dutertes are done for and good riddance.” Ang pahayag na ito ay nagpapakita ng isang malawakang paggising sa kamalayan ng publiko. Ang mga nakalipas na isyu, tulad ng shabu shipment controversy at mass murder masked as drug wars, ay hindi na natatakpan. Ang mga akusasyon ng misogyny at bad humor ay hindi na rin kinukunsinti.

Konklusyon: Ano ang Kinabukasan ng Pulitika sa Pilipinas?
Ang pagbagsak ng Dinastiyang Duterte ay nagdudulot ng isang malaking katanungan: Ano ang susunod na kabanata sa pulitika ng Pilipinas? Ang kasalukuyang sitwasyon ay isang matinding testament sa kapangyarihan ng public scrutiny at ng rule of law. Kung ang isang pamilyang may ganoong kalaking impluwensya at kapangyarihan ay maaaring magdusa ng ganitong uri ng pagbagsak, ito ay nagpapakita na walang sinuman ang exempted sa batas at sa pananagutan.

Para sa mga kritiko, ito ay isang tagumpay para sa demokrasya at isang pagkakataon upang linisin ang pampulitikang sistema mula sa korapsyon at dynastic na pamumuno. Ngunit para sa mga tagasuporta ng Dutertes, ito ay isang pampulitikang pag-uusig na ginagamit upang sirain ang kanilang kapangyarihan. Anuman ang pananaw, ang katotohanan ay nananatiling matigas: Ang Duterte dynasty ay humaharap sa pinakamadilim na bahagi ng kanilang pampulitikang karera, at ang buong bansa ay naghihintay kung saan hahantong ang dramatic na pagbabagong ito.

Ang huling verdict ay hindi pa nasusulat, ngunit malinaw na ang Pilipinas ay pumasok na sa isang bagong yugto ng pampulitikang kasaysayan. Ang mga allegation at kasong inihain ay patuloy na apektuhan ang bawat aspeto ng pulitika at lipunan. Ang tanong ay hindi na kung matatapos ba ang mga Duterte, kundi kung paano ito matatapos at kung ano ang magiging epekto nito sa kinabukasan ng bansa.