Isang grupo ng mga dating opisyal ng militar ang muling nagpaalab sa pambansang talakayan matapos silang magpadala ng isang bukas na liham sa Malakanyang. Sa gitna ng lumalalang kontrobersiya tungkol sa flood control projects, tahasan nilang hinimok si Pangulong Bongbong Marcos na ikwento nang buo ang kanyang nalalaman ukol sa umano’y katiwaliang kinasasangkutan ng ilang opisyal. Para sa grupo, panahon na para ang kapakanan ng bayan ang piliing unahin kaysa sa politika o takot sa magiging epekto.

Isinusulong ng grupong Advocates for National Interest (ANI) ang transparency at paninindigan mula sa pangulo. Giit nila, hindi sila humihingi ng pagbibitiw sa puwesto ng pangulo, at lalong hindi sila sumusuporta sa anumang panawagan para sa isang civilian-military junta. Ang nais lamang daw nila ay makita ang isang lider na handang mag-desisyon nang may buong tapang at determinasyon.

Ayon sa grupo, kapansin-pansin ang tila kakulangan ng diin sa pamumuno ng pangulo pagdating sa usaping ito. Para sa kanila, seryosong usapin ang anomalyang ito at hindi dapat manatili sa “teka-teka.” Ipinaliwanag nilang sa panahon ng krisis, ang lider na may matatag na desisyon ang inaasahan ng sambayanan.

Sa kanilang pahayag, sinabi ng ANI na mabait at mahinahon ang pangulo, ngunit maaaring ito rin daw ang dahilan kung bakit tila nagiging alanganin siya sa ilang malalaking desisyon. Idinagdag pa nilang hindi kailangang manatili ang pangulo sa pagiging maingat kung ang nakataya naman ay ang interes ng taumbayan.

Binanggit ng grupo na ang indecision o pag-aalangan ay maaaring magdulot ng mas mabigat na problema sa hinaharap. Kaya iginiit nilang dapat nang putulin ng pangulo ang pag-aalinlangan at gawin ang dapat niyang gawin mula pa sa simula—ang ilahad ang buong katotohanan sa mamamayan.

Sa kabila nito, mariin nilang binigyang-diin na wala silang kinalaman sa mga kumakalat na panawagan para magbuo ng isang civilian-military junta. Para raw sa kanila, ang mga ganitong ideya ay hindi katanggap-tanggap at hindi makakabuti sa bansa. Wala umano silang interes sa anumang hakbang na magpapabagsak sa gobyerno.

Kamakailan, ibinunyag ni Senador Panfilo Lacson na may lumapit umano sa kanya para maging bahagi ng umano’y isinusulong na civilian-military junta, sakaling mapatalsik ang pangulo. Mariin niya itong tinanggihan at sinabing taliwas iyon sa kanyang paninindigan bilang dating opisyal ng estado.

Bukod kay Lacson, sinabi rin ni Caritas Philippines President Bishop Jose Colin Bagaforo na may nagsumite rin sa kanya ng kaparehong mungkahi. Hindi rin niya ito tinanggap dahil taliwas ito sa prinsipyo ng Simbahang Katolika at sa kaniyang sariling paniniwala tungkol sa wastong pamumuno.

Samantala, tiniyak naman ng Armed Forces of the Philippines na wala silang nakikitang senyales ng anumang banta o pagbuo ng kudeta laban sa gobyerno. Ayon sa kanilang pahayag, walang katotohanan ang mga balitang may nagbabalak magtatag ng isang “military junta” sa loob ng hanay ng AFP.

Dagdag pa ng AFP, hindi raw kailanman sasama ang militar sa anumang uri ng destabilization plots. Anila, malinaw ang kanilang paninindigan: ang kanilang katapatan ay nasa Saligang Batas at sa demokratikong proseso, hindi sa puwersahang pagpapalit ng liderato.

Habang umiinit ang usapin, patuloy namang hinihintay ng publiko ang magiging tugon ng Malakanyang. Sa ngayon, nananatiling tikom ang bibig ng pamahalaan ukol sa open letter ng ANI, bagay na lalo lamang nagpapataas ng tensiyon sa mga nagmamasid sa takbo ng pulitika sa bansa.

Para sa marami, simpleng tanong lamang ang hinihintay nilang masagot: magsasalita ba ang pangulo at tatalakayin ang kanyang nalalaman, o mananatili ba itong tahimik sa gitna ng lumalaking pagdududa? Sa bawat araw na lumilipas, lumalalim din ang tensiyon sa pagitan ng mga naghahangad ng linaw at ng pamahalaang pinipili pang hindi magbigay ng pahayag.

Gayunpaman, malinaw na hindi simpleng isyu ang kinakaharap ng administrasyon. Ang flood control scandal ay nag-iwan ng malaking marka sa tiwala ng publiko at patuloy na bumabalot sa kredibilidad ng ilang ahensya. Kaya para sa ilan, hindi lang basta pagsasalita ang kailangan—kundi isang matibay na hakbang na nagpapatunay na seryoso ang pamahalaan sa paglaban sa katiwalian.

Sa dulo, nananatiling bukas ang tanong: magtutulungan ba ang pamahalaan at mga kritiko upang hanapin ang katotohanan? O magiging bahagi lamang ito ng isa pang mahabang kasaysayan ng mga isyung hindi kailanman nabigyan ng hustisya?

Kung ano man ang maging tugon ng Malakanyang, tiyak na mananatiling nakatutok ang taumbayan sa susunod na kabanata ng kontrobersiyang ito.