Sa mga sandaling iyon, walang salita ang sapat para ipinta ang bigat ng emosyon. Isang ina, yakap ang kanyang bagong silang na kambal, nakatayo sa harap ng kabaong ng lalaking pinakamamahal niya—ang ama ng kanyang mga anak. Isang tagpo na tila kinuha mula sa pelikula, ngunit sa kasamaang-palad, ito’y totoong nangyari.

Ito ang unang beses na nasilayan ng kambal ang kanilang ama. Ngunit sa kapaitan ng tadhana, ito rin ang huli.

Habang pinagmamasdan niya ang mga munting mukha ng kanyang mga anak, at ang malamig na anyo ng ama ng mga ito, hindi na mapigilan ang pagbuhos ng kanyang luha. Luha ng pangungulila. Luha ng panghihinayang. Luha ng sakit na walang hanggan. Ang kanyang mga bisig ay puno ng buhay, ng init, ng bagong pag-asa—ngunit sa kanyang harapan, naroroon ang taong minsan niyang pinangarap na makasama habang binubuo ang kanilang pamilya… ngayo’y wala na.

Araw-araw habang siya’y nagdadalang-tao, kinakausap ng ama ang kanyang mga anak kahit nasa sinapupunan pa lamang ang mga ito. Pinangarap niyang makasama sila, buhatin sila, turuan sila. Wala siyang ibang inasam kundi ang makabuo ng masayang pamilya. Ngunit bago pa man niya tuluyang mayakap ang kanyang mga anak, inagaw na siya ng kamatayan.

Ang malungkot na reyalidad: may dalawang buhay ang nagsimula sa parehong araw na ang isang buhay ay tuluyang nawala.

Hindi lamang ito kwento ng pagkamatay. Ito ay kwento ng isang masakit na pamamaalam na hindi man lang nagkaroon ng pagkakataong maging “kumpleto.” Isang ama na hindi na nagising para makita ang bunga ng kanilang pagmamahalan. Isang ina na kailangang magpakatatag, hindi para sa sarili, kundi para sa dalawang maliit na nilalang na sa kanilang unang araw sa mundo ay agad nang nawalan ng haligi ng tahanan.

Sa gitna ng katahimikan ng burol, tanging ang hikbi ng ina ang maririnig, at ang munting pag-iyak ng kambal na walang kamuwang-muwang sa nagaganap. Walang konsepto ng pagkawala sa kanilang isip. Wala pa silang muwang na ang taong dapat sanang magiging tagapagtanggol nila, gabay nila, ay hindi na nila makikilala.

Masakit. Ngunit mas masakit pa ang katotohanang kailanman ay hindi nila mararanasan kung paano maging anak ng isang ama. Walang mga “tay” na tatawagin. Walang magtuturo sa kanila kung paano sumipa ng bola o humawak ng manibela. Walang yakap ng ama sa tuwing sila’y matatakot. Walang tinig ng ama na magsasabing, “Nandito lang si Tatay.”

Para sa ina, ito ang pinakamasakit sa lahat. Sapagkat habang pinagmamasdan niya ang kanyang mga anak, alam niyang kahit anong lakas ng loob ang kanyang ipakita, hindi niya kailanman mapupunan ang puwang na iniwan ng ama ng mga ito. Ang bawat ngiti, bawat tagumpay, bawat luha ng kanyang mga anak ay may bahagi ng kasaysayan nilang hindi buo.

Ngunit sa kabila ng lahat, siya’y nananatiling matatag. Sapagkat alam niya, sa kanyang puso, na may misyon siyang dapat tuparin—ang mahalin at palakihin ang kanilang mga anak nang may dignidad, karangalan, at pag-asa. Na sa bawat araw na lilipas, siya ang magiging tagapagkwento ng isang amang hindi nila nakilala, ngunit labis na nagmahal sa kanila kahit hindi pa man sila isinisilang.

Ito ang reyalidad na hindi ipinapakita sa pelikula—na ang tunay na bayani ay ang mga ina na patuloy na lumalaban, kahit pa durog na durog na sa loob. Ang mga inang pinipilit ngumiti para sa mga anak, kahit ang puso nila ay nabiyak na. Ang mga inang naging ilaw, haligi, at sandalan sa isang pagkakataong kailanman ay hindi nila pinangarap na maranasan.

Sa mga tulad niya, saludo kami. Hindi man makumpleto ang larawan ng kanilang pamilya, ang pagmamahal na ibinubuhos niya araw-araw ay sapat para punan ang kulang. Dahil sa huli, hindi dugo, presensya, o kahit pangalan lang ang bumubuo sa isang pamilya. Kundi ang walang kundisyong pagmamahalan—kahit sa gitna ng matinding pagkawala.

Sa araw na ito, sa harap ng malamig na kabaong, isang huling “pagkikita” ang naganap. Isang eksenang hindi natin gugustuhing maranasan, ngunit maraming pamilyang Pilipino ang tahimik na dinadala ang parehong sakit. Isang paalala na ang buhay ay napakaikli, at ang pagmamahalan ay dapat ipakita habang may panahon pa.

Sa pagyakap ng inang ito sa kanyang mga anak, at sa pagluha niya sa katahimikan ng gabi, naroon ang pangakong kahit kailan ay hindi niya hahayaang maramdamang nag-iisa ang kanyang mga anak. Dahil sa puso ng bawat inang Pilipina, laging may lakas sa kabila ng lahat ng sakit.