Isa na namang nakakabiglang kuwento ng pagkawala at kontrobersiya ang gumugulantang ngayon sa mundo ng pulitika—ang biglang pagkawala ni Orly Guteza, dating miyembro ng Philippine Marines at kontrobersyal na testigo sa Blue Ribbon Committee hearing ukol sa maanomalyang flood control projects.

Naging sentro si Guteza ng usapin matapos siyang personal na iprisenta ni Senador Rodante Marcoleta sa Senado, dala-dala ang isang sinumpaang salaysay o affidavit na umano’y magbubunyag ng mga “lihim” sa likod ng flood control anomalies. Ngunit imbes na linawin ang katotohanan, mas lalo itong nagdulot ng kalituhan—lalo na nang mabunyag na peke pala ang pirma ng abogado sa dokumentong iyon.

Ang Araw na Lahat ay Nabigla

Ayon sa mga ulat, dumating si Senador Marcoleta sa Senado kasama si Guteza nang walang abiso sa Blue Ribbon Committee, na noon ay pinamumunuan ni Senador Panfilo Lacson. Nagulat daw ang buong komite nang biglang dumating si Guteza, na tila alam na kung saan pupunta—diretso raw ito sa opisina ni Marcoleta, ayon sa CCTV footage.

Sa unang tingin, tila may maitutulong si Guteza sa imbestigasyon. Ngunit nang binasa niya ang kanyang affidavit, nagsimulang magduda ang marami. Sa dokumento, sinabi niyang gusto niyang mapasailalim sa Witness Protection Program (WPP). Ngunit nang makausap siya ni Senador Bato dela Rosa, bigla niyang binawi ito—hindi na raw niya kailangan ng proteksyon, dahil mayroon na raw siyang mga taong magtatanggol sa kanya.

Dalawang magkaibang pahayag mula sa iisang tao. Kaya hindi nakapagtatakang marami ang nagtaka: totoo ba ang sinasabi ni Orly Guteza?

Peking Pirma, Peking Kuwento?

Ang mas mabigat pa, isang desisyon mula sa Manila Regional Trial Court (Branch 18) ang nagpatunay na peke ang pirma ng abogadong umano’y nag-notaryo ng affidavit ni Guteza—si Atty. Petty Rose Espera.

Ayon kay Executive Judge Carolina Icasiano-Sison, napatunayang dinoktor ang pirma ni Atty. Espera. Mismong si Espera ang nagsabing ginamit lamang ang kanyang pangalan at hindi siya kailanman nag-notaryo ng affidavit ni Guteza. Ibig sabihin, maliwanag na may nag-falsify ng dokumento—isang kasong maaaring magresulta sa pananagutan sa ilalim ng batas.

Dahil dito, nagrekomenda ang korte na imbestigahan mismo si Orly Guteza para sa posibleng kasong falsification of public documents.

Sino ang Tunay na Gumawa ng Affidavit?

Ang tanong ngayon ng publiko: si Guteza ba talaga ang gumawa ng kanyang affidavit? O may ibang gumawa at pinapirma lang siya sa isang dokumentong nakahanda na?

May mga nagsasabing baka ibinigay lang sa kanya ang dokumento bago ang hearing, pinabasa sandali, at may pirma na ng abogado kahit hindi naman ito totoo. Kung totoo ito, napakalalim ng posibleng sabwatan sa likod ng dokumentong iyon—at maaaring hindi lang si Guteza ang sangkot.

Ang Papel ni Senador Marcoleta

Dahil si Senador Rodante Marcoleta mismo ang nagdala kay Guteza sa Senado, hindi maiwasang matanong kung may pananagutan din siya.

Kung totoo ngang peke ang dokumento, paano ito nakalusot? Alam ba ni Marcoleta ang katayuan ng affidavit bago ito iprisenta sa Blue Ribbon Committee? O nilinlang din ba siya ng kanyang testigo?

Para sa marami, mahalagang malinawan ito. Sapagkat hindi simpleng isyu ang dinala ni Guteza sa Senado—ito ay patungkol sa mga alegasyon ng katiwalian sa mga flood control projects na nagkakahalaga ng daan-daang milyong piso.

Kung mali ang dokumentong pinanghahawakan, paano pa mapaniniwalaan ang mga paratang na laman nito?

Bakit Kailangang Pekein ang Pirma?

May mga nagtatanong din: kung ang sinumpaang salaysay ay totoo at tapat, bakit kailangang pekein ang pirma ng abogado?

Kung ang mahalaga ay ang mismong salaysay ni Guteza, puwede namang ipanotaryo ito nang maayos. Ngunit pinili pa ring pekein ang pirma ng isang abogado—na ayon sa ilang dokumento, ay konektado pa umano sa isang kilalang media network.

Ang mga tanong na ito ay nagbubukas ng posibilidad ng mas malalim na motibo—isang senyales na maaaring may mga taong gustong manipulahin ang naratibo sa likod ng kontrobersiyang ito.

Nasan na si Orly Guteza?

Simula nang pumutok ang balitang peke ang pirma sa kanyang affidavit, biglang naglaho si Guteza. Hindi na siya muling nagpakita sa Senado, at walang malinaw na impormasyon kung nasaan siya ngayon.

May mga nagsasabing siya’y nagtatago para sa sariling kaligtasan. May ilan namang naniniwalang baka “pinatahimik” siya upang hindi na muling magsalita.

Ngunit may iba ring nagsasabi na baka kusa siyang lumayo matapos mabisto ang mga iregularidad sa kanyang mga dokumento. Anuman ang dahilan, isa lang ang malinaw—ang kanyang pagkawala ay nag-iiwan ng mas maraming tanong kaysa sagot.

Dapat Bang Balikan ng Senado ang Kaso?

Marami ang nananawagang muling ipatawag si Orly Guteza sa Blue Ribbon Committee upang sagutin ang mga tanong: siya ba talaga ang gumawa ng affidavit? Sino ang nagpanotaryo nito? Alam ba ni Senador Marcoleta na peke ang pirma ng abogado?

Kung seryoso ang Senado sa paghahanap ng katotohanan, dapat itong linawin. Sapagkat hindi lang pangalan ng mga senador ang nakataya dito—pati ang tiwala ng taongbayan sa mga imbestigasyon ng gobyerno.

Higit sa Lahat, Katotohanan ang Hanap ng Bayan

Sa bawat isyung lumalabas sa pulitika, madalas nauuna ang ingay kaysa sa katotohanan. Pero sa kaso ni Orly Guteza, malinaw na may kailangang ipaliwanag.

Hindi lang ito simpleng kuwento ng isang nawawalang saksi. Isa itong paalala na sa politika, minsan ang mga papeles na dala ng mga “testigo” ay mas delikado kaysa sa mga taong humaharap sa kanila.

Hanggang hindi lumilitaw si Orly Guteza at hindi malinaw kung sino ang nasa likod ng peking affidavit, mananatiling palaisipan ang lahat—at ang sambayanang Pilipino ay maghihintay ng kasagutan.