Mainit na pinag-uusapan ngayon si Senator Rodante Marcoleta matapos mabunyag ang malaking pagkakaiba sa pagitan ng kanyang idineklarang yaman at ginastos noong halalan. Ayon sa mga opisyal na dokumento, umabot lamang sa humigit-kumulang ₱51.9 milyon ang net worth ni Marcoleta batay sa kanyang 2025 Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth (SALN). Ngunit ayon sa kanyang Statement of Contributions and Expenditures (SOCE) sa Commission on Elections (COMELEC), umabot sa mahigit ₱112 milyon ang kanyang ginastos sa kampanya—halos doble ng kanyang buong yaman.

Ang nakakagulat pa rito, idineklara ni Marcoleta na hindi siya tumanggap ng anumang kontribusyon, cash man o in-kind, mula sa sinumang donor o kaibigan. Sa madaling salita, ayon sa kanyang sariling dokumento, lahat ng ginastos niya sa kampanya ay galing daw sa sariling bulsa. Ngunit maraming Pilipino at election watchdogs ang nagtatanong: paano posible na isang taong may net worth na ₱52 milyon lamang ay gumastos ng ₱112 milyon?

Mula Kongreso hanggang Senado

Matatandaang noong 2018, bilang kongresista, idineklara ni Marcoleta na may net worth lamang siyang ₱28 milyon. Sa loob ng pitong taon, halos dumoble ang kanyang yaman kahit walang nakalistang negosyo o investment sa kanyang bagong SALN. Kung ang tanging pinagkukunan ng kita niya ay sahod bilang opisyal ng gobyerno—na tinatayang nasa ₱400,000 kada buwan—posibleng umabot lamang ito ng humigit-kumulang ₱28 milyon sa anim na taon.

Ibig sabihin, kung iipunin ang kanyang lumang yaman at kinita bilang kongresista, aabot lang sa tinatayang ₱56 milyon ang dapat na kabuuan ng kanyang net worth. Pero ang tanong ng publiko: paano siya nakapaggastos ng ₱112 milyon sa kampanya nang hindi man lang nalulugi?

Sagot ni Marcoleta: “Marami akong kaibigan”

Sa kanyang programang panradyo, sinagot ni Marcoleta ang mga paratang. Aniya, marami raw siyang mga kaibigan na tumulong sa kanya noong eleksyon. Ang mga kaibigang ito raw ang nagbigay ng suporta—ngunit may hiling umano silang huwag isiwalat ang kanilang pagkakakilanlan.

“Tulungan ka namin, pero sana huwag mo nang banggitin ang pangalan namin,” ani umano ng mga nagbigay sa kanya, ayon sa paliwanag ni Marcoleta.

Dahil dito, sinabi niyang zero contribution ang inilagay niya sa kanyang SOCE dahil hindi raw puwedeng banggitin ang mga pangalan ng nagbigay. Ang resulta: walang anumang entry sa dokumento ng mga donasyon o kontribusyon—kahit mismong siya ang umamin na may mga tumulong sa kanya.

“Hindi kasinungalingan,” ayon kay Marcoleta

Ipinaglaban ng senador na wala raw batas na sapilitang nag-uutos sa isang kandidato na isiwalat ang pangalan ng mga taong tumulong, lalo na kung ito ay “personal” na donasyon o tulong. Ngunit para sa mga eksperto, ito mismo ang butas sa batas na nagbubukas sa korapsyon.

Ayon kay Danilo Arao ng election watchdog na Kontra Daya, “Hindi makatotohanan na walang tumulong sa isang kandidatong gumastos ng higit ₱100 milyon. Kapag walang disclosure, nawawala ang transparency na kailangan sa isang demokratikong halalan.”

Transparency o Tago?

Ang layunin ng SOCE ay simple: para malaman ng publiko kung saan nanggaling at paano ginamit ng mga kandidato ang perang ginastos nila sa kampanya. Kung totoo ngang may mga nagbigay ngunit hindi nais iwagayway ang kanilang pangalan, paano masisiguro ng taumbayan na walang kapalit ang tulong na iyon?

Paano kung isa sa mga “kaibigan” na iyon ay may kontrata sa gobyerno, o may negosyo na nakikinabang sa mga proyekto ng estado? Paano kung may mga interes na nakakubli sa likod ng “hindi maipangalan”?

Ito ang mga tanong na ngayon ay bumabalot sa imahe ni Marcoleta—isang kilalang tagapagtanggol ng “katotohanan” sa mga nakaraang imbestigasyon sa Kongreso.

“Utang na loob,” ang tunay na puhunan?

Mas lalo pang lumalim ang kontrobersya nang aminin ni Marcoleta na ang ilan sa mga tumulong sa kanya ay nagsabing ituring na lamang niyang “utang na loob” ang kanilang suporta. Sa kulturang Pilipino, ang utang na loob ay may bigat na kahulugan—isang hindi nasusulat na obligasyong kailangang tumbasan balang araw.

Kaya naman maraming netizen at kritiko ang nagsasabing dito nagsisimula ang mga pabor, koneksyon, at sistemang “palakasan” na matagal nang nagpapabulok sa pulitika ng bansa.

Paghaharap ng Katotohanan

Sa gitna ng mga tanong, nananawagan ngayon ang ilang grupo ng civil society at election watchdogs sa Ombudsman at COMELEC na magsagawa ng masusing imbestigasyon. Lalo na ngayong binuksan muli ni Ombudsman Boying Remulla ang akses sa SALN ng mga opisyal—isang hakbang na nagbigay-daan upang muling masilip ang kalagayan ng yaman ng mga pulitiko.

Marami ang naniniwalang ang kaso ni Marcoleta ay simbolo ng mas malalim na problema: ang kakulangan ng tunay na transparency sa paggamit ng pera sa kampanya. Dahil sa kawalan ng sapat na regulasyon, nagiging madali para sa mga politiko na itago kung sino ang tunay na nagpopondo sa kanila.

Puso ng Usapin

Sa dulo, simple lang ang tanong ng taumbayan: kung wala kang tinatago, bakit kailangan mong magtago? Kung totoo ang lahat ng iyong sinasabi, bakit kailangang itago ang mga pangalan ng tumulong?

Ang mga sagot ni Marcoleta ay tila mas nagdulot pa ng alinlangan kaysa linaw. At sa panahong unti-unting bumabalik ang tiwala ng mga Pilipino sa mga institusyon ng gobyerno, ang ganitong mga isyu ay muling nagpapaalala na ang katapatan ay hindi nasusukat sa talino o titulo—kundi sa kung gaano mo kayang manindigan sa harap ng katotohanan.

Hanggang ngayon, hinihintay ng publiko kung may hahantong bang imbestigasyon o pananagutan sa mga alegasyon. Ngunit isa lang ang malinaw: sa bawat kasong tulad nito, mas lumalakas ang panawagan ng sambayanan para sa mas malinaw, mas mahigpit, at mas tapat na pamahalaan.