Ang araw ni Elena ay laging nagsisimula bago pa man magising ang siyudad. Ang kanyang alarm clock ay ang unang tilaok ng mga tandang sa kanilang siksikang komunidad sa gilid ng Ilog Pasig. Ang kanyang almusal ay isang malamig na kanin at isang tasa ng kape. Ang kanyang trabaho: ang mangalakal.

Sa edad na dalawampu, si Elena ay isang larawan ng katatagan. Ulila na sa murang edad, lumaki siya sa pangangalaga ng kanyang tiyahin, ngunit mula nang mag-asawa ito, natuto siyang tumayo sa sarili niyang mga paa. Ang kanyang tahanan ay isang maliit na kwarto na gawa sa yero, ang kanyang kama ay isang lumang banig. Ngunit sa kabila ng karalitaan, mayroon siyang isang yaman na hindi mananakaw: isang malinis na puso at isang pangarap na makapag-aral.

Araw-araw, sakay ng kanyang maliit na bangkang gawa sa styrofoam, nilalayag niya ang maruming tubig ng Ilog Pasig. Ang kanyang mga kamay, bagama’t bata pa, ay magaspang na sa pagpulot ng mga plastik na bote, mga lata, at anumang bagay na maaaring ibenta sa junk shop. Sanay na siya sa amoy, sa dumi, at sa kawalan ng pag-asa na bumabalot sa lugar na iyon.

Isang umaga, habang siya’y nangingisda ng basura malapit sa isang lumang tulay, isang bagay ang pumukaw sa kanyang atensyon. Isang itim na bag, na tila gawa sa leather, ang palutang-lutang, bahagyang nakasabit sa isang lumang gulong. Mukha itong bago at mamahalin, isang bagay na hindi nababagay sa ilog.

Dahil sa kuryusidad, sinagwan niya ang kanyang bangka palapit dito. Hinila niya ang bag. Mabigat ito. At selyado ng isang zipper na may maliit na kandado. Sinubukan niyang sirain ang kandado gamit ang kanyang maliit na kutsilyo. Sa ilang pagsubok, bumukas ito.

Nanginginig ang mga kamay, dahan-dahan niyang binuksan ang bag.

Ang kanyang inaasahang makita—marahil mga lumang damit o basura—ay hindi iyon.

Ang laman ng bag ay isang makapal na salansan ng pera. Tig-iisang libong piso, nakatali sa goma. Sa kanyang mabilis na pagbilang, halos isang daang libong piso.

Ngunit hindi iyon ang pinakanakagulat sa kanya. Sa ilalim ng pera, may isang bagay pa. Isang sketchpad. Isang mamahaling sketchpad na gawa sa makapal na papel, at isang set ng mga lapis na uling.

Binuklat ni Elena ang sketchpad. Ang bawat pahina ay puno ng mga guhit—mga mukha ng mga tao sa lansangan, mga tanawin sa siyudad, mga larawan na puno ng emosyon at buhay. Ang mga guhit ay obra maestra. At sa huling pahina, may isang pangalan at isang numero ng telepono na nakasulat:

“Miguel Sandoval. Kung sino man ang makakita nito, pakiusap, ibalik ninyo. Ang aking buhay ay nasa loob ng librong ito.”

Natigilan si Elena. Hawak niya sa kanyang mga kamay ang isang malaking halaga—isang halagang maaaring magbago sa kanyang buhay. Isang daang libong piso. Sapat na para makapag-aral siya, para makalayo sa ilog, para magsimula ng bagong buhay. Walang nakakita. Walang makakaalam. Sino si Miguel Sandoval? Marahil, isa lamang siyang mayamang walang pakialam na nahulog ang bag.

Tinitigan niya ang pera, pagkatapos ay ang mga guhit. Sa mga guhit, nakita niya ang isang kaluluwa—isang kaluluwang katulad niya, na nakikita ang ganda sa gitna ng karumihan.

Isang matinding pagtatalo ang naganap sa kanyang isipan. Ang pangangailangan laban sa konsensya. Ang pangarap laban sa tama.

Huminga siya nang malalim, at gumawa ng isang desisyon.

Itinabi niya ang bag at ipinagpatuloy ang kanyang pangangalakal, ngunit ang kanyang isip ay lumilipad. Nang hapong iyon, pagkatapos ibenta ang kanyang mga napulot, ginamit niya ang kanyang kakarampot na kinita para pumunta sa isang internet cafe. Hinanap niya ang pangalang “Miguel Sandoval.”

Ang lumabas ay ang pangalan ng isang sikat at batang pintor, isang henyo sa sining na biglang naglaho mula sa art scene isang taon na ang nakalipas. Ayon sa mga artikulo, si Miguel ay anak ng isang mayamang pamilya, ngunit tinalikuran niya ang lahat para sa kanyang sining. Ngunit isang trahedya ang naganap. Ang kanyang nobya, na siya ring kanyang inspirasyon, ay namatay sa isang aksidente. Mula noon, hindi na siya muling nagpinta. Naglaho na parang bula.

Mas lalong bumigat ang dibdib ni Elena. Ang bag na ito… ito ang huling koneksyon ng isang wasak na artist sa kanyang sining. Ito ang kanyang buhay.

Kinabukasan, hindi na siya nangalakal. Naligo siya, isinuot ang kanyang pinakamagandang damit—isang kupasing bestida ngunit malinis—at tinawagan ang numero sa sketchpad.

Isang mahinahon, ngunit malungkot na boses ng lalaki ang sumagot.

“Hello?”

“Hello po, si Miguel Sandoval po ba ito?” nanginginig na tanong ni Elena.

“Oo. Sino ‘to?”

“Ako po si Elena. Ako po… ako po ang nakapulot ng inyong bag.”

Isang sandali ng katahimikan sa kabilang linya. “Nasaan ka?”

Ibinigay ni Elena ang address ng isang maliit na kainan malapit sa kanyang lugar. Makalipas ang isang oras, isang lalaki ang pumasok. Payat, may balbas, at ang kanyang mga mata ay puno ng isang malalim na kalungkutan. Siya si Miguel.

“Heto na po,” sabi ni Elena, iniaabot ang itim na bag.

Binuksan ito ni Miguel. Nakita niya ang pera, ngunit hindi niya ito pinansin. Ang kanyang mga mata ay direktang napunta sa sketchpad. Niyakap niya ito na parang isang nawawalang anak.

“Salamat,” bulong niya. “Salamat.”

Tumingin siya kay Elena. “Ang pera… nasaan ang kulang?”

“Po? Wala po akong kinuha. Ganyan ko po siya natagpuan.”

Tinitigan siya ni Miguel, na tila sinusuri ang kanyang kaluluwa. “Sa mundong ito, bihira na ang mga taong katulad mo.”

Kumuha siya ng isang salansan ng pera mula sa bag. “Para sa iyo. Bilang pasasalamat.”

Umiling si Elena. “Hindi po kailangan. Ang makita ko lang po na masaya kayong naibalik sa inyo ang inyong gamit, sapat na po sa akin.”

“Kung gayon,” sabi ni Miguel, “paano kita mababayaran?”

“Mayroon po akong isang pangarap,” mahinang sabi ni Elena. “Gusto ko po sanang mag-aral. Maging isang social worker, para matulungan ang mga batang katulad ko.”

Ngumiti si Miguel sa unang pagkakataon, isang ngiti na hindi man umabot sa kanyang mga mata, ngunit totoo. “Kung gayon, ako na ang bahala sa iyo.”

Mula sa araw na iyon, isang pambihirang pagkakaibigan ang nabuo. Si Miguel, na matagal nang nawalan ng inspirasyon, ay nakahanap ng bagong dahilan para muling gumuhit. Si Elena, sa kanyang simpleng kabutihan at hindi natitinag na pag-asa, ang naging bago niyang canvas.

Pinag-aral niya si Elena sa isang magandang unibersidad. Sinusuportahan niya ang kanyang mga pangangailangan. Ngunit higit sa pera, binigyan niya si Elena ng isang bagay na mas mahalaga: ang isang kaibigan.

At si Elena naman, binigyan niya si Miguel ng isang bagay na akala niya’y tuluyan nang nawala: ang kakayahang muling makakita ng kulay sa isang mundong puro abo. Tinulungan niya si Miguel na harapin ang kanyang pighati. Ikinuwento niya ang kanyang sariling mga pagsubok, at sa kanilang mga pinagsamang kwento ng sakit at pagbangon, natagpuan nila ang lunas.

Isang araw, dinala ni Miguel si Elena sa isang malaking art gallery. Sa gitna ng bulwagan, nakasabit ang isang malaking painting. Ito ang kanyang unang obra sa loob ng isang taon.

Ang painting ay larawan ng isang dalaga, sakay ng isang maliit na bangka, sa gitna ng isang maruming ilog. Ngunit ang ilog ay hindi maitim; ito ay ipininta na may mga kulay ng ginto at pilak. At ang dalaga, habang nakatingin sa manonood, ay may hawak na isang kumikinang na bituin.

Ang pamagat ng painting: “Elena.”

“Ikaw ang aking inspirasyon, Elena,” sabi ni Miguel. “Ikaw ang nagturo sa akin na kahit sa pinakamaruming tubig, may mga bituin pa ring matatagpuan.”

Si Elena, na malapit nang magtapos sa kanyang kurso, ay napaluha. Ang dalagang basurera na nangangarap lang makapag-aral ay ngayon ay isang obra maestra sa mata ng isang henyo.

Ang agos ng tadhana na nagdala sa kanya ng isang itim na bag ay nagdala rin sa kanya ng isang bagong buhay, isang matalik na kaibigan, at isang pag-ibig na ipininta gamit ang mga kulay ng pag-asa at pangalawang pagkakataon.

Ang kwento nila ay isang patunay na ang kayamanan ay hindi laging sa anyo ng pera. Kung minsan, ito ay sa anyo ng isang sketchpad na puno ng mga alaala, o sa isang pusong handang isauli ang hindi sa kanya, kahit na ang kapalit ay ang sarili niyang pangarap.

At ikaw, kung ikaw si Elena, ano ang gagawin mo? Itatago mo ba ang pera para sa iyong pangarap, o isasauli mo ito sa may-ari? I-comment ang iyong sagot sa ibaba!