Nagngingitngit ang Senado matapos lumutang ang mga nakakayanig na testimonya tungkol sa umano’y malawakang korupsyon sa mga flood control project sa bansa. Bilyon-bilyong piso ang inilaan para iligtas ang mga Pilipino sa pinsala ng baha — ngunit ngayon, tanong ng publiko at mga senador: bakit hanggang ngayon lubog pa rin sa tubig ang maraming lugar, at saan napunta ang pera?

Sa unang yugto ng pagdinig, agad inilahad ng mga senador ang laki ng pondo na inilalaan taon-taon para sa flood control. Hindi ito basta milyon — kundi daan-daang bilyon na dapat sana’y nagtitiyak na hindi lulubog sa baha ang mga pinakamapanganib na lugar sa bansa, tulad ng Central Luzon at Metro Manila.

Pero imbes na proteksyon, reklamo ang dumating. Ilang dating inhinyero ng DPWH ang nagsiwalat ng umano’y “nakasanayang sistema” sa ilang proyekto: overpriced contracts, substandard materials, at mga proyektong nasa papel lang — pero sa aktwal na lokasyon, wala ni bakod o hukay. Pinakamasakit? May mga umiikot daw na porsyento para sa kickbacks, kung saan bahagi ng pondo napupunta umano sa bulsa ng ilang opisyal at mambabatas.

Ikinumpara ng ilang senador ang pondo at aktwal na resulta: kung napakalaki ng pondong inilabas, bakit tila wala namang malaking epekto? Mabibigat ang tanong — lalo na’t taon-taon, binabaha ang mga komunidad at napipilitang lumikas ang mga residente, nawawalan ng kabuhayan, at minsan pati buhay.

May mga binanggit pang kaso ng “ghost projects,” mga kontratang ibinigay sa piling contractor, at mga flood control program na hindi tugma sa aktwal na pangangailangan ng lugar. Sa ilang ulat, sinabing may mga proyektong ginagamit lamang para maglabas ng pondo, pero hindi talaga planong matapos o paandarin nang maayos.

Habang tumatagal ang imbestigasyon, nasasangkot sa mga alegasyon ang ilang opisyal at mambabatas. May ilan nang nagbitiw sa puwesto, may nagdepensa sa sarili, at may naglabas ng pahayag na handang harapin ang imbestigasyon. Ngunit para sa taumbayan, hindi sapat ang paliwanag — kailangang may managot.

Naglatag ng panukalang hakbang ang Senado: isang malawakang audit, pag-freeze ng assets ng mga sangkot, pag-review sa lahat ng flood control contracts, at paghahain ng kaso kung kinakailangan. Malinaw ang mensahe: tapos na ang panahon ng bulag na pagtanggap at katahimikan.

Sa gitna ng lahat, ang pinakamalaking talo ay ang ordinaryong Pilipino. Tuwing may malakas na ulan, lumulubog ang tahanan, naiiwan ang mga anak sa panganib, at nabubura ang pinagpagurang kabuhayan. Ang bawat pisong ninakaw — bawat proyekto na hindi ginawa — ay katumbas ng panganib at paghihirap ng mga Pilipino.

Kaya ang panawagan ng publiko ngayon: Transparency. Accountability. Totoong reporma. Hindi pwedeng palampasin ang ganitong iskandalo. Hindi ito simpleng usapin ng pera — ito ay buhay, kaligtasan, at kinabukasan ng mga mamamayan.

Hanggang hindi naibabalik ang tiwala ng tao at hindi napaparusahan ang mga may sala, mananatiling mabigat ang tanong: gaano pa karaming Pilipino ang kailangang malunod sa baha bago tuluyang mabunot ang ugat ng korupsyon?