Sa loob ng limang taong pagdadalamhati, nanatiling tahimik ang mundo ni Rosa. Isa siyang biyudang nakatira mag-isa sa lumang bahay na naiwan ng kanyang yumaong asawa. Kahit may trabaho siya at ilang kakilala sa paligid, ramdam ng lahat na may lungkot siyang hindi maalis—parang araw-araw ay may bahagi ng puso niyang nahuhulog sa kawalan.

Isang hapon na malakas ang ulan, habang papauwi siya mula sa palengke, may nakita siyang matandang lalaki na halos hindi na makalakad sa kalsada. Basa ang suot nitong coat, nanginginig, at tila hindi alam kung saan pupunta. Nagmamadali ang mga tao, walang pumapansin, walang umaalalay.

Sa hindi maipaliwanag na dahilan, parang hinila ang loob ni Rosa. Nilapitan niya ang matanda.

“Tay, ayos lang po ba kayo? Basa na po kayo,” tanong niya, habang inilalagay ang payong sa pagitan nila.

Napatingin ang lalaki. May pagod sa kanyang mga mata, pero may lambing na hindi maikukubli. “Naligaw lang ako, hija. Malayo pa sana ang pupuntahan ko, pero mahina na ang tuhod ko.”

Hindi nagdalawang-isip si Rosa. “Tara po, ihahatid ko na kayo sa sakayan. Baka po magkasakit kayo.”

Habang naglalakad sila sa ilalim ng isang payong, nagkuwentuhan sila. Nalaman niyang ang pangalan ng matanda ay Mang Hector, isang tahimik at hindi palakaibigang tao ayon sa mga kilala niya. Pero sa gabing iyon, kakaiba ang pakiramdam ni Rosa—parang may kabutihan sa likod ng misteryosong presensya ng lalaki.

Pagdating nila sa tamang sakayan, nagpasalamat si Mang Hector at sabing, “Hindi ka tulad ng karamihan. Sana’y makita muli kita, hija.”

Ngumiti lang si Rosa at tumango, hindi inakalang iyon ay simula ng isang bagay na kakaiba.

Kinabukasan, habang nagdidilig ng halaman, may humintong itim na sasakyan sa harap ng bahay ni Rosa. Sa loob ay si Mang Hector, mas maayos ang bihis, may mga kasama, at mas alerto ang mga mata.

“Rosa,” tawag niya habang bumababa, “sumama ka sa akin. May ipapakita ako sa’yo.”

Hindi niya malaman kung bakit, pero parang mapagkakatiwalaan ang lalaki. Sumakay siya, at tumahimik habang umaandar ang sasakyan sa direksyong hindi niya kilala. Ilang minuto ang lumipas hanggang sa makarating sila sa isang malawak na lupain—malinis, tahimik, at nakatago sa likod ng makakapal na puno.

Pagbukas ng gate, nagulat si Rosa. Isang napakalaking estate ang bumungad—mansyon, malalawak na hardin, at mga istrukturang mukhang hindi pinuntahan ng maraming taon.

“Tay… kayo po ang may-ari nito?” halos pabulong na tanong niya.

Ngumiti si Mang Hector. “Hindi ako. Pero ang taong dapat sana’y may-ari nito… kilala mo rin.”

Lalong nalito si Rosa. “Kilalala ko po?”

Pumasok sila sa loob. Ang mansyon ay puno ng alikabok ngunit makikita pa rin ang marangyang disenyo. Sa gitna ng hall, may malaki at lumang portrait. Babaeng nakangiti, may hawig kay Rosa—nakakagulat na hawig.

Halos maiyak si Rosa nang makita niya.

“Si… Mama?” bulalas niya.

Tumango si Mang Hector. “Oo, anak. Ako ang pinagkatiwalaang tagapangalaga ng ari-arian ng iyong ina bago siya pumanaw. Pero hindi niya nagawang ipaalam sa’yo ang lahat dahil sa komplikasyon at away ng pamilya noon.”

Nanlaki ang mga mata ni Rosa. “Pero bakit ako? Bakit ngayon?”

Huminga nang malalim ang matanda. “Kagabi… nang tulungan mo ako sa ulan, doon ko lang nakumpirma. Ikaw ang anak na sinabi niyang hahanapin ko. Hindi ko alam na ikaw iyon hanggang makita ko ang mukha mo nang maliwanagan ako sa ilaw ng poste.”

Parang bumaligtad ang mundo ni Rosa. Sa loob ng maraming taon, iniisip niyang nag-iisa siya—ngayon, narito ang katotohanan: may nakatagong bahaging hindi niya alam sa kanyang nakaraan. At ang estate na ito… ay para sa kanya.

“Ang mama mo,” dagdag ni Mang Hector, “ay minahal ka, pero maraming humadlang. Ito ang huling regalo niya—isang tahanan, isang bagong simula. At ikaw lamang ang nararapat.”

Humagulgol si Rosa, hindi makapaniwala. Ang paglalakad niya sa ulan kagabi ay nagbukas pala ng pintuang isinara ng tadhana nang matagal.

Habang iniikot niya ang ari-arian, ramdam niya ang presensya ng ina—sa mga larawang nakasabit, sa mga kwarto, sa katahimikan ng lupa. At sa unang pagkakataon matapos ang mahabang panahon, nakaramdam siya ng kapayapaan.

Hindi niya akalain na ang pagtulong sa isang matandang naliligaw ay magdadala sa kanya sa pinakamalaking rebelasyon ng kanyang buhay.

At sa araw na iyon, natutunan niyang ang kabutihang ginagawa mo, kahit gaano kaliit, ay maaaring magsilbing susi sa mga biyayang nakalaan para sa’yo—mga biyayang matagal mo nang hindi alam na parte mo pala.