Mainit na usapan ngayon sa buong bansa matapos kontrahin ng International Criminal Court (ICC) ang pahayag ni Justice Secretary Jesus Crispin “Boying” Remulla hinggil sa umano’y “style” lang na warrant of arrest na inilalabas ng korte. Ayon sa ICC, walang katotohanan ang sinasabing “political tactic” at malinaw daw na may basehan ang mga hakbang laban sa mga dating opisyal na iniimbestigahan kaugnay ng war on drugs ng nakaraang administrasyon.

Sa gitna ng kontrobersya, muling napunta sa sentro ng usapan ang pangalan ni Senador Ronald “Bato” Dela Rosa, dating hepe ng PNP at pangunahing tagapagsagawa ng kampanya kontra droga sa ilalim ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Marami ngayon ang nagtatanong—may katotohanan ba ang kumakalat na balita na isa si Dela Rosa sa mga target ng ICC warrant?

Sa pahayag ng ICC spokesperson, binigyang-diin nila na “the process follows international legal standards” at hindi kailanman ginagamit para sa “political harassment.” Ayon pa sa kanila, ang mga imbestigasyon at posibleng warrant ay base sa ebidensiyang nakalap, testimonya ng mga saksi, at mga dokumentong ipinasa ng mga independent organizations.

Ngunit sa panig ni Remulla, iginiit niyang walang hurisdiksyon ang ICC sa Pilipinas matapos ang opisyal na pagkalas ng bansa sa Rome Statute noong 2019. “Hindi pwedeng maglabas ng arrest warrant sa mga mamamayan natin dahil wala na tayong obligasyong sumunod sa ICC,” mariin niyang pahayag.

Gayunman, taliwas dito ang interpretasyon ng ICC. Anila, ang mga kasong sinimulan bago pa man nag-withdraw ang Pilipinas ay patuloy pa ring saklaw ng kanilang awtoridad. Dahil dito, nananatiling bukas ang posibilidad na maharap sa warrant of arrest ang ilang personalidad na sangkot sa drug war operations noong panahon ni Duterte—kabilang na si Bato Dela Rosa.

Maraming netizens ang hati ang opinyon. Ang ilan ay sumusuporta kay Remulla, sinasabing tama lang na ipagtanggol ang soberanya ng bansa at huwag hayaang diktahan ng dayuhang korte. Pero may mga nagsasabing panahon na para managot ang mga nasa likod ng libo-libong biktima ng extrajudicial killings.

Ayon sa ilang political analysts, hindi maikakaila na ang pagkontra ng ICC ay nagpapakita ng determinasyon nilang ituloy ang proseso anuman ang sabihin ng lokal na pamahalaan. “This is no longer just about politics,” sabi ng isang eksperto. “It’s about accountability on an international level. Once the ICC moves, it moves with evidence.”

Samantala, nananatiling tahimik si Senador Dela Rosa sa isyu. Sa mga nakaraang panayam, sinabi niyang “handa siya kung anuman ang mangyari,” ngunit umaasa pa rin siyang rerespetuhin ng ICC ang desisyon ng Pilipinas na hindi na miyembro ng korte.

Habang patuloy na lumalalim ang tensyon sa pagitan ng ICC at ng Department of Justice, marami ang nakabantay sa susunod na hakbang ng dalawang panig. Ang tanong ng taumbayan ngayon: may kakayahan bang pigilan ng gobyerno ang anumang aksyon ng ICC, o tuluyan na bang mauuwi sa isang internasyonal na krisis ang isyung ito?

Sa kasalukuyan, wala pang kumpirmadong warrant na inilalabas, ngunit malinaw na tumitindi ang pressure sa mga dating opisyal. Para sa marami, ang nangyayaring ito ay hindi lamang laban ng mga politiko—kundi laban para sa katotohanan at hustisya.