Sa isang mundong madalas ay sukatan ang yaman at kapangyarihan, ang kwento ni Lisa Dela Cruz ay isang pambihirang paalala na ang tunay na halaga ng isang tao ay hindi nakikita sa kintab ng kanyang sapatos o sa taas ng gusaling kanyang pinapasukan, kundi sa lalim ng kanyang puso at sa kakayahang magbigay kahit siya mismo ay walang-wala.

Ito ang hindi kapani-paniwalang paglalakbay ng isang babaeng nagsimula sa gilid ng estero, na may tanging puhunan na kabutihan, at kung paanong ang isang gabi ng pagsubok—at ang kanyang huling sandaang piso—ang nagbukas ng pinto patungo sa isang tadhanang ni sa panaginip ay hindi niya inakala. Ngunit ang pag-abot sa tuktok ay simula pa lamang ng mas matinding laban.

Kabanata 1: Ang Buhay sa Gilid ng Estero
Alas singko pa lang ng umaga, ang amoy ng pinaghalong luma at mamasa-masang lupa mula sa estero ang gumigising kay Lisa. Sa kanilang maliit na barong-barong, ang bawat kaluskos ay tila sumisigaw ng kahirapan. Ngunit para kay Lisa, ang bawat araw ay isang pagkakataon.

“Inay, bango na po. May gamot po kayo mamaya,” mahina niyang bulong sa natutulog na ina, si Aling Rosa, na matagal nang nilalabanan ang isang malubhang karamdaman. Ang gamot na nagkakahalaga ng halos buong sweldo niya bilang waitress ang tanging nagpapalakas sa pangangatawan ng ina.

“Anak, huwag mo na akong alalahanin. Mauuna ka sa trabaho,” paos na sagot ni Aling Rosa.

Ngumiti lang si Lisa. Sanay na siya sa hirap. Sa katunayan, ang hirap ang kanyang naging kakampi sa pagtahak sa magulong mundo ng Maynila.

Bitbit ang lumang bag at maliit na payong, lalakarin niya ang daan patungo sa karinderya ni Mang Tonyo. Ang ingay ng mga dyip, ang sigawan ng mga tinder, at ang usok ng kalsada ang kanyang pang-araw-araw na musika. Sa karinderya, siya si “Lisa,” ang waitress na laging nakangiti, kahit pa ang pawis ay tumatagaktak na sa kanyang noo.

“Lisa, anak, ikaw na sa mga customer sa labas ha,” madalas na utos ni Mang Tonyo, ang may-aring tumuring sa kanya na parang tunay na anak.

Sa gitna ng amoy ng sinigang at pritong galunggong, mabilis na kumikilos si Lisa. Ngunit hindi lahat ng customer ay mabait. May mga pagkakataong kailangan niyang tiisin ang mapangmatang tingin ng mga naka-corporate attire o ang bastos na biro ng mga tambay.

“Bakit hindi ka na lang maghanap ng matinong trabaho? Sayang ganda mo,” sabi ng isang lalaking customer minsan.

“Trabaho lang po sir. Hindi po nakakahiya ‘to,” sagot niya, habang pilit na itinatago ang sakit sa likod ng isang propesyonal na ngiti.

Ang kanyang kasamahan na si Lanny ang madalas niyang karamay. “Lisa, napag-isipan mo na ba yung alok ng pinsan ko? Receptionist sa hotel. Mas malaki ang kita,” alok nito isang araw.

Umiling si Lisa. “Gusto ko sana Lan, pero hindi ko kayang iwan si Mang Tonyo. Siya ang tumulong sa akin nung wala akong makain.”

Ang hindi alam ni Lanny, may mas mabigat na problema si Lisa. Isang notice of eviction mula sa kanilang landlord. Kailangan nilang magbayad sa loob ng isang linggo, kung hindi ay palalayasin sila.

“Bahala na. May paraan si Lord,” pilit niyang pinatatag ang sarili.

Ngunit ang pagsubok na iyon ay simula pa lamang. Isang gabi, habang pauwi, naramdaman niyang tila sumisikip ang mundo. Lalo pa nang madatnan niya sa bahay ang ina na halos hindi na makahinga. Dinala niya ito sa ospital. Ang sabi ng doktor: “Miss, kailangan ma-admit ang nanay mo. Magkano po ang kailangan?”

“Twenty thousand pesos. Paunang bayad.”

Gumuho ang mundo ni Lisa. Saan siya kukuha ng ganoong kalaking halaga? Ang sweldo niya ay kulang pa sa gamot. Lumabas siya ng ospital na parang wala nang kulay ang paligid.

Kabanata 2: Ang Gabi ng Pagsubok at ang Huling Sandaang Piso
Makulimlim ang langit. Ang pagod sa maghapon, ang bigat ng problema sa renta, at ang kalagayan ng ina ay tila pumipiga sa puso ni Lisa. Habang tinatahak niya ang pauwi, kinapa niya ang kanyang bulsa. Isang kulubot na sandaang piso. Ang huli niyang pera.

“Sige na lang. Bukas na lang ako kakain,” bulong niya.

Habang naglalakad sa tapat ng isang bus stop sa EDSA, sa gitna ng ambon, napansin niya ang isang mag-ama sa gilid ng waiting shed. Basa ang kanilang mga damit. Ang bata, mga pitong taong gulang, ay nakayakap sa ama, umiiyak at nanginginig sa ginaw. Ang lalaki, bagama’t matangkad, ay bakas ang matinding pagod at lungkot sa mga mata.

Dinala si Lisa ng kanyang mga paa palapit sa kanila. “Kuya, ayos lang po ba kayo?”

Tumingala ang lalaki. “Ah oo, miss. Pasensya na. Wala na kaming pamasahe pauwi sa probinsya. Sinubukan kong maglakad pero mahina ang anak ko.”

Napatingin si Lisa sa batang si Nico. At napatingin siya sa hawak niyang sandaang piso. Ito na lang ang pera niya. Pambili sana ng tinapay o gamot. Ngunit sa isang iglap, nawala ang kanyang pag-aalinlangan.

“Kuya, tanggapin niyo po ‘to ha?”

Nagulat ang lalaki. “Hindi, hindi pwede ‘yan. Hindi mo kami kilala.”

Ngumiti si Lisa. “Hindi po kailangang magkakilala para tumulong. Baka po makatulong kahit pamasahe man lang.”

Iniabot niya ang kulubot na sandaang piso. Tinitigan ito ng lalaki na parang ginto. “Hindi mo ba alam? Baka hindi ko na ‘to maibalik.”

“Hindi ko rin po alam kung bukas ay may kakainin kami,” sagot ni Lisa na may pilit na ngiti. “Pero alam kong pag tumulong ka, babalik ‘yun sa tamang oras. Basta po makauwi kayo ng ligtas.”

“Salamat po, ate,” sabi ng batang si Nico.

Umalis si Lisa na walang laman ang bulsa, ngunit may kakaibang gaan sa dibdib. Hindi niya alam, ang gabing iyon ang magtatakda ng kanyang kapalaran. Ang lalaking binigyan niya ay hindi ordinaryong tao. Siya si Don Ricardo Almeda, isang bilyonaryo, na sa hindi malamang dahilan ay napadpad sa bus stop na iyon, tila sinusubok ng tadhana.

Kabanata 3: Ang Pagdating ng Itim na Sasakyan
Kinabukasan, pumasok si Lisa sa trabaho na walang almusal, ngunit dala ang parehong ngiti. Sa gitna ng abala sa tanghalian, natigilan ang lahat. Isang makintab na itim na sasakyan, na may kasunod pang dalawang van, ang huminto sa tapat ng karinderya. Bumaba ang mga lalaking naka-itim na coat.

“Lisa, para bang artista o politiko ang darating,” bulong ni Lanny.

Bumukas ang pinto ng kotse. Bumaba ang isang lalaking may karisma, malinis ang suot na barong. Kasunod niya ang batang si Nico.

Nanlaki ang mata ni Lisa. “Siya yung… yung lalaki kagabi.”

“Ate!” sigaw ni Nico, sabay takbo at yakap kay Lisa. “Ikaw yung tumulong sa amin!”

Pumasok ang lalaki. “Ako nga pala si Ricardo Almeda.”

Halos mabitawan ni Mang Tonyo ang sandok. Si Don Ricardo Almeda. Ang may-ari ng Almeda Holdings. Isa sa pinakamayamang tao sa bansa.

“Hindi lang konting tulong ang ginawa mo, Iha,” sabi ni Don Ricardo, may lambing sa tinig. “Ibinigay mo ang huling pera mo sa mga ‘di mo kilala. Sa panahong bihira na ang may malasakit, ginawa mong muli akong maniwala sa kabutihan.”

Nahihiyang tumango si Lisa. “Pasensya na po, sir. Hindi ko po alam.”

“At mabuti na lang hindi mo alam,” ngumiti si Don Ricardo. “Lisa, gusto kitang pasalamatan. May isang bagay akong gustong ialok sa’yo. Gusto kong magtrabaho ka sa kumpanya ko.”

“Ha? Ako po? Waitress lang po ako, sir.”

“Hindi ko kailangan ng taong marunong agad. Ang kailangan ko ay yung taong marunong magmahal sa kapwa. Ang ganyang klase ng puso, bihira.”

Nag-alangan si Lisa. “Pero… ang ina ko po. May sakit.”

“Alam ko,” tumango si Don Ricardo. “Kaya’t kung tatanggapin mo ang alok ko, sisiguraduhin kong may kasama sa package ang tulong medikal para sa ina mo. Ipapa-admit natin siya sa pinakamahusay na ospital.”

Hindi na napigilan ni Lisa ang kanyang luha. Sa pagitan ng pasasalamat kay Mang Tonyo at sa pagyakap sa ina, tinanggap niya ang alok. Kinabukasan, sinundo siya ng itim na kotse, paalis sa kalsadang puno ng putik, patungo sa isang buhay na hindi niya sukat akalain.

Kabanata 4: Ang Bagong Mundo at mga Unang Kalaban
Ang Almeda Holdings ay isang gusaling salamin na tila umabot sa langit. Sa unang araw, pakiramdam ni Lisa ay isa siyang munting ibon na naligaw sa gubat ng mga agila. Ang mga babaeng naka-stiletto, ang mga lalaking amoy mamahaling pabango—lahat sila ay tila hinuhusgahan siya.

“Sino ‘yang babae na ‘yan? Mukhang probinsyana,” bulong ng isang babae.

Siya si Marisa, ang senior secretary, na agad nagpakita ng pagka-irita sa biglaang pag-angat ni Lisa bilang personal assistant ni Don Ricardo.

Ngunit si Lisa ay mabilis matuto. Ang dating bilis sa pagsilbi ng sinigang ay ginamit niya sa pag-ayos ng papeles. Ang kanyang kababaang-loob at tapat na serbisyo ay agad na napansin ni Don Ricardo.

“Mas mabilis kang matuto kaysa sa mga ibang sekretarya ko,” puri nito minsan.

Ang pagiging malapit niya sa boss ang nagsilbing gatong sa inggit ni Marisa. Isang araw, sinubukan siyang ipahamak nito. Isang mahalagang kontrata ang “nawala” at si Lisa ang sinisi.

“Sir, pasensya na po. Pero mukhang nawala ni Lisa yung kontrata,” sabi ni Marisa sa harap ni Don Ricardo.

Ngunit ang hindi alam ni Marisa, mas matalas ang mata ng amo. Nang hanapin ni Lisa ang dokumento, natagpuan niya ito sa ilalim ng printer—may bahid ng pulang lipstick, parehong-pareho sa kulay na gamit ni Marisa.

“Marisa, ikaw ang huling gumamit ng printer kagabi, ‘di ba?” kalmadong tanong ni Don Ricardo. Namutla si Marisa. Hindi na kailangan ng maraming salita. Si Marisa ay natanggal sa trabaho, at si Lisa ay lalong pinagkatiwalaan.

“Lisa,” sabi ni Don Ricardo. “Huwag mong hayaang baguhin ng mundo ang kabutihan mo. Sa mundong puno ng inggit, iilan lang ang tulad mo.” Mula noon, si Lisa ay na-promote bilang Executive Assistant.

Kabanata 5: Ang Pagdating ni Adrian at ang Pagsubok sa Puso
Ngunit may isa pang pagsubok na darating. Isang matangkad at makisig na lalaki ang pumasok sa opisina isang araw. Siya si Adrian Almeda, ang nag-iisang anak ni Don Ricardo, na kadarating lang mula sa Amerika.

Kung si Don Ricardo ay may mainit na pagtanggap, si Adrian ay kabaliktaran. Malamig ang kanyang mga mata, at puno ng pagdududa ang bawat tingin kay Lisa.

“Siya ba ang bago mong assistant, Pa?” tanong nito. “Mukhang ordinaryong waitress lang.”

Para kay Adrian, si Lisa ay isang “gold digger,” isang oportunistang ginagamit ang kahinaan ng kanyang ama para sa pera.

“Huwag ka ng magkunwaring mabait,” malamig nitong sabi kay Lisa isang araw. “Alam ko na ang tipo mo.”

Nasaktan si Lisa, ngunit pinili niyang manahimik. Ang hindi alam ni Adrian, habang tumatagal, ang puso ni Don Ricardo ay lalong bumibigay—hindi kay Lisa, kundi sa kanyang karamdaman. May malubhang sakit sa puso ang matanda.

Si Lisa ang naging personal na tagapag-alaga nito. Siya ang nagtitiyak na umiinom ito ng gamot, ang nag-aasikaso kapag ito ay inaatake. Sa mga panahong iyon, naging ama ang turing niya sa matanda, at naging anak naman ang turing nito sa kanya.

Isang gabi, inutusan ni Don Ricardo si Lisa na samahan si Adrian sa isang business dinner dahil masama ang kanyang pakiramdam. Walang nagawa si Adrian kundi pumayag. Sa dinner, sa harap ng mayayabang na negosyante, tinanong si Lisa kung saan siya nagtapos.

“Hindi po ako nakapagtapos,” simpleng sagot ni Lisa. “Pero sinusubukan kong matuto araw-araw.”

Natigilan si Adrian. Sa unang pagkakataon, nakita niya ang katapatan sa dalaga. Walang pagpapanggap. Pag-uwi, umulan. Inalis ni Adrian ang kanyang mamahaling coat at ipinatong sa balikat ni Lisa. “Huwag kang magpapaulan, baka magkasakit ka.”

Iyon ang simula. Ang yelo sa puso ni Adrian ay unti-unting natunaw. Nakita niya ang kabutihan ni Lisa sa orphanage, ang malasakit nito sa kanyang ama, at ang dignidad nito sa kabila ng panlalait. Ang dating poot ay napalitan ng paghanga, at di naglaon, isang damdaming hindi niya inaasahan.

Kabanata 6: Ang Huling Habilin at ang Bagyo
Isang madaling araw, tumunog ang telepono ni Lisa. Ang ospital. Bumagsak si Don Ricardo.

Sa ICU, hinawakan ni Lisa ang kamay ng matanda. “Lisa,” pabulong nitong sabi. “May sobre… para sa’yo. Buksan mo lang kapag… wala na ako.”

“Sir, huwag po kayong magsalita ng ganyan,” umiiyak na sabi ni Lisa.

“Mabuting babae ka, anak,” ngumiti si Don Ricardo. “Huwag kang titigil sa paggawa ng mabuti.” Iyon ang kanyang mga huling salita.

Nang pumanaw si Don Ricardo, gumuho ang mundo nina Lisa at Adrian. Ngunit ang kanilang pagluluksa ay sinira ng isang mas malaking kaguluhan.

Ang pagbasa ng testamento.

Laking gulat ng lahat, lalo na ng mga sakim na kamag-anak ni Don Ricardo, na pinamumunuan ng kanyang kapatid na si Señora Beatrice. Kalahati ng Almeda Holdings ay ipinamana kay Lisa Dela Cruz.

“Hindi pwedeng mangyari ‘yan!” sigaw ni Beatrice. “Nilinlang tayo ng babaeng ‘yan! Isang waitress!”

Nagsimula ang sabwatan. Kinasuhan nila si Lisa ng falsification of documents at fraud. Isang umaga, kumatok ang mga pulis sa apartment ni Lisa.

“Miss Lisa Dela Cruz, inaaresto ka namin.”

Ang balita ay sumabog. Ang babaeng inakala ng lahat na inspirasyon ay isa na ngayong akusadong kriminal. Dinala siya sa presinto, ikinulong sa malamig na selda. Sa gitna ng dilim, umiyak siya, hawak ang sobreng iniwan ni Don Ricardo.

Kabanata 7: Ang Laban para sa Katotohanan
Sa pinakamadilim na sandali ng kanyang buhay, isang tao ang hindi bumitaw: si Adrian.

“Lisa,” sabi niya sa likod ng rehas. “Alam kong hindi mo ginawa ‘yan. Ipaglalaban kita hanggang dulo.”

Piyansiya, mga abogado, at ang buong suporta ay ibinigay ni Adrian. Sa korte, hinarap ni Lisa ang mga pekeng testigo at ang mapanirang akusasyon ng mga kamag-anak.

Ngunit may isang bagay na hindi nila inaasahan. Ang sobre.

Binuksan ito sa korte. Ito ay isang sulat-kamay na liham mula kay Don Ricardo.

“Lisa, kung binabasa mo ito… marahil ay wala na ako. Ipinapasa ko sa’yo ang kalahati ng kumpanya, hindi bilang pabor, kundi bilang pagkilala sa isang taong marunong magmahal ng walang hinihinging kapalit. Gamitin mo ito para palaganapin ang kabutihan…”

Ang liham, kasama ang kumpirmasyon ng forensic expert sa pirma at fingerprint ni Don Ricardo, ang nagpawalang-bisa sa lahat ng kaso.

“Acquitted. The accused, Miss Lisa Dela Cruz, is hereby declared innocent.”

Sa gitna ng courtroom, niyakap ni Adrian si Lisa. Ang tagumpay ay hindi lang para sa kumpanya; ito ay para sa katotohanan. Humarap si Lisa sa mga kamag-anak. “Hindi ko po ginusto ang anumang ito. Ang gusto ko lang ay ipagpatuloy ang pangarap ni Don Ricardo: ang tumulong sa mga tulad naming galing sa hirap.”

Kabanata 8: Ang Muling Pagbangon at ang Puso ng Foundation
Ang pagbabalik ni Lisa sa Almeda Holdings ay iba na. Hindi na siya ang takot na probinsyana, kundi isang lider na subok ng apoy. Kasama si Adrian bilang bagong CEO, sinimulan nila ang pagbabago.

Itinatag ni Lisa ang “Almeda Women’s Trust,” isang foundation na nakatuon sa pagbibigay ng pangalawang pagkakataon sa mga babaeng galing sa hirap—mga dating waitress, solo parents, at mga biktima ng pang-aabuso.

Ngunit muli siyang sinubukan. Isang board member, si Mr. Gomez, ang nag-akusa sa kanya ng anomalya sa pondo ng foundation. Ngunit sa pagkakataong ito, hindi na siya nag-iisa.

“Alam ko ang totoo,” mariing sabi ni Adrian sa harap ng board. “Kung may dapat sisihin, ako na lang. Dahil ako ang unang nagtiwala sa kanya, at hindi ko kailanman pagsisisihan ‘yon.”

Ang imbestigasyon ay nagbunga ng katotohanan: si Mr. Gomez ang may pakana ng lahat. Tuluyan nang napatunayan ni Lisa ang kanyang integridad.

Kabanata 9: Ang Aral ng Sandaang Piso
Ang paglalakbay ni Lisa ay hindi nagtapos sa boardroom. Bumalik siya sa pinagmulan. Ang dating karinderya ni Mang Tonyo, na ipinagawa niya, ay naging training center ng kanyang foundation.

Sa rooftop ng Almeda Holdings, ang dating paboritong lugar ni Don Ricardo, isang gabi, lumuhod si Adrian.

“Lisa,” sabi niya, inilabas ang isang maliit na kahon. Sa loob, isang simpleng singsing na may nakaukit na “PHP 100.”

“Noong araw na binigay mo ang huling pera mo sa amin, binago mo ang buhay namin. Binago mo ang puso ko. Lisa, maaari bang ikaw ang maging asawa ko?”

Sa isang kasalang simple ngunit puno ng pagmamahal, na dinaluhan ng mga batang lansangan at mga babaeng natulungan ng kanilang foundation, nagsumpaan sina Lisa at Adrian.

Mula sa isang sandaang piso, umusbong ang isang kwento ng pag-asang nagpapatunay na ang kabutihan ay isang puhunang hindi kailanman nalulugi. Si Lisa, ang dating waitress sa gilid ng estero, ay isa na ngayong inspirasyon, isang buhay na patunay na ang tunay na yaman ay hindi nasusukat sa pera, kundi sa mga pusong marunong magbigay, magmahal, at manindigan kahit laban sa mundo.