Sa isang makapigil-hiningang pagbubunyag na yumanig sa mga pasilyo ng Senado, ang inaasahang magiging susing testigo sa isang malawakang imbestigasyon sa flood control scandal ay siya palang sentro ng isang mas malaking kontrobersiya.

Ang lalaking dinala umano sa Senado ng ilang mambabatas, kabilang si Senator Rodante Marcoleta, ay nabistong gumamit ng isang sinumpaang salaysay na may pekeng pirma ng isang abogado.

Ang pasabog na ito ay hindi lamang nagdudulot ng matinding pagdududa sa kredibilidad ng testigo, kundi nagbubukas din ng kahon ng Pandora, na naglalantad sa posibleng desperadong maniobra ng ilang makapangyarihang indibidwal upang linlangin ang Senate Blue Ribbon Committee at ang buong sambayanang Pilipino.

Ang balitang ito ay sumiklab na parang apoy, at ngayon, ang lahat ng mata ay nakatutok hindi lamang sa testigong si Orle Gotesa, kundi pati na rin sa mga taong nasa likod niya. Sino sila? At ano ang kanilang tunay na motibo?

Ang Pagharap ng Testigo
Nagsimula ang lahat sa isang pagdinig ng Senate Blue Ribbon Committee, isang komite na kilala sa pag-iimbestiga ng mga malalaking anomalya at katiwalian sa gobyerno.

Ang paksa: ang umano’y talamak na korapsyon sa bilyun-bilyong pisong pondo para sa mga flood control project sa bansa. Isang isyu na napapanahon, lalo na sa harap ng patuloy na pagbaha sa maraming lugar sa Pilipinas.

Sa gitna ng paghahanap ng katotohanan, lumitaw ang isang pangalan: Orle Gotesa. Ipinakilala bilang isang dating security consultant ni dating Congressman Zaldo, si Gotesa ay inaasahang maglalatag ng mga ebidensya na magdidiin sa ilang matataas na opisyal.

Ang kanyang pagdating sa Senado ay umani ng atensyon, lalo na nang mapag-alaman na siya ay dinala o inendorso ng mga kilalang mambabatas, kabilang na diumano si Senator Marcoleta.

Sa kanyang paunang testimonya, tila matapang na ibinunyag ni Gotesa ang mga nalalaman niya. Marami ang umasa, kabilang na ang ilang kritiko ng administrasyon, na ito na ang simula ng pagbagsak ng mga sangkot sa umano’y “flood control scandal.”

Ang mga akusasyon ay mabigat at ang mga pangalang binanggit ay hindi basta-basta. Para sa marami, si Gotesa ay isang bayani, isang whistleblower na handang isugal ang lahat para sa katotohanan.

Ngunit ang lahat ng ito ay gumuho na parang kastilyong buhangin sa isang iglap.

Ang Bomba ni Senator Lacson
Ang pagdududa ay nagsimulang umusbong nang walang iba kundi si Senator Panfilo “Ping” Lacson, isang batikang imbestigador at dating Hepe ng Pambansang Pulisya, ang nagbunyag ng isang kritikal na impormasyon.

Sa kanyang kilalang metikulosong pamamaraan, kinuwestiyon ni Senator Lacson ang mismong pundasyon ng testimonya ni Gotesa: ang kanyang sinumpaang salaysay o affidavit.

Ibinunyag ni Lacson na may mga ulat siyang natanggap na ang pirma ng notaryo publiko sa affidavit ni Gotesa, isang Attorney Pech Rose Espera, ay posibleng pineke. Ang isang affidavit, upang maging isang opisyal at legal na dokumento na magagamit sa korte o anumang pormal na pagdinig, ay kailangang notaryado.

Ang notaryo publiko, na isang abogado, ang nagpapatunay na ang taong pumirma sa dokumento ay personal na humarap sa kanya at sumumpang totoo ang lahat ng nilalaman nito.

Kung ang pirma ng notaryo ay peke, ang buong dokumento ay walang bisa. Ito ay hindi lamang isang simpleng pagkakamali; ito ay isang krimen.

Ang rebelasyon ni Lacson ay nagdulot ng kaguluhan sa pagdinig. Mula sa pagiging isang seryosong imbestigasyon sa korapsyon, ang pokus ay biglang lumipat sa kredibilidad ng kanilang sariling testigo.

Nakalimutan na yata ng mga nasa likod ni Gotesa na ang isang tulad ni Senator Lacson, na may malalim na karanasan sa imbestigasyon, ay hindi basta-basta palulusutin ang ganitong klaseng kapabayaan—o mas masahol pa, sinadyang panlilinlang.

Ang tanong na agad na pumasok sa isip ng lahat: Kung totoo ang sinasabi ni Gotesa, bakit kailangang pekein ang pirma sa kanyang affidavit?

Kumpirmasyon ng Korte: Ang Siyentipikong Katibayan
Upang resolbahin ang isyu, ang bagay na ito ay dinala sa tamang proseso. Ang pag-aaral sa affidavit ay iniatas sa Manila Regional Trial Court (RTC) Branch 18, sa pamumuno ni Executive Judge Carinaano Season. Ang korte, sa turn, ay humingi ng tulong sa mga eksperto: ang National Bureau of Investigation (NBI).

Dito na pumasok ang NBI Forensics. Ang kanilang gawain ay suriin ang “questioned document”—ang affidavit ni Gotesa—at ikumpara ang pirma ni Attorney Espera dito laban sa kanyang mga tunay at beripikadong pirma (kilala bilang “specimen signatures”).

Ang resulta, na nakasaad sa isang 11-pahinang dokumento na naglalaman ng NBI forensics report, ay malinaw at hindi mapag-aalinlanganan. Ayon kay Judge Season, base sa masusing pagsusuri gamit ang mga forensic tool, mayroong “malalaking pagkakaiba sa istilo ng sulat” sa pagitan ng tunay na pirma ni Attorney Espera at ng pirma na ginamit sa affidavit ni Gotesa.

Sa madaling salita, kumpirmado: Ang pirma ay PEKE.

Ang balitang ito ay isang matinding sampal sa mukha ng mga nagprisinta kay Gotesa sa Senado. Hindi lang ito isang simpleng alegasyon; ito ay isang katotohanang pinatibayan ng siyensya at kinumpirma ng korte.

Mismong si Attorney Espera ay matagal nang itinanggi na iyon ang kanyang pirma. Ngayon, mayroon na siyang opisyal na ulat mula sa NBI na sumusuporta sa kanyang pagtanggi.

Ang testimonya ni Gotesa, na dating inaakalang isang bomba na magpapatumba sa mga korap, ay naging isang blangkong bala. Ang mas masahol pa, ang “bomba” ay sumabog mismo sa kamay ng mga may hawak nito.

Ang Rekomendasyon: Falsification at Perjury
Dahil sa natuklasan, naglabas ng rekomendasyon ang korte. Hindi ito basta-basta pagwawalang-bahala sa nangyari. Inirekomenda ng korte na sampahan ng kaukulang kaso si Orle Gotesa.

Ang mga posibleng kaso ay falsification of public documents at, ayon sa ilang eksperto, posibleng pati na rin perjury o pagsisinungaling sa ilalim ng panunumpa.

Ang falsification, sa ilalim ng Revised Penal Code, ay isang seryosong krimen. Ito ay ang sadyang pagbabago o paggawa ng isang huwad na dokumento na may layuning makapanlinlang.

Ngunit hindi lamang si Gotesa ang nasa mainit na tubig.

Ang rekomendasyon ng korte ay malinaw: kasuhan si Gotesa AT “sa iba pang taong gumamit o nagpasa ng dokumentong may pekeng pirma ng abogado.”

Dito na nagiging mas kumplikado at mas mapanganib ang sitwasyon para sa mga taong nasa likod ng testigong ito. Sino ang nag-abot ng dokumento sa Senate Blue Ribbon Committee? Sino ang nag-coach kay Gotesa? Sino ang nagbigay sa kanya ng legal na tulong—o sa kasong ito, isang pekeng legal na dokumento?

Ang imbestigasyon ngayon ay nag-iiba ng direksyon. Mula sa flood control scandal, isang bagong imbestigasyon ang posibleng mabuksan: ang sabwatan upang linlangin ang Senado.

Ang Anino ng Pulitika: Sino ang Utak?
Ang pinakamalaking tanong na naglalaro sa isip ng lahat ay: Sino ang utak sa likod ni Gotesa? At bakit nila ito ginawa?

Ang mga haka-haka ay agad na lumutang, at ang mga ito ay tumuturo sa isang pamilyar na grupo sa arena ng pulitika. Mismong ang background ni Gotesa ay nagbibigay ng mga pahiwatig.

Ayon sa ilang ulat, si Gotesa ay hindi estranghero sa mga makapangyarihang tao. Nabanggit na siya ay dati nang napunta o nagkaroon ng kaugnayan kay dating Presidential Spokesperson Martin Andanar at maging sa kampo ni Vice President Sara Duterte.

Ang mga koneksyong ito ay nagpapalakas sa teorya na si Gotesa ay posibleng ginagamit ng mga tinaguriang “DDS” o Diehard Duterte Supporters.

Ngunit ang pinakadinidiin sa isyung ito ay si Senator Rodante Marcoleta. Siya ang isa sa mga pangunahing pangalan na lumabas bilang nagdala o nag-endorso kay Gotesa sa Senado.

Kung mapapatunayan na may direktang kinalaman si Senator Marcoleta sa pagprisinta ng isang testigo na may dalang pekeng dokumento, ito ay isang malaking dagok sa kanyang kredibilidad bilang isang mambabatas.

Ang sitwasyon ay lalong naging kahiya-hiya para kay Senator Marcoleta nang lumabas ang mga ulat na bago pa man makumpirma ng korte ang pamemeke, ay ipinagtanggol na niya si Gotesa sa isang programa sa NET 25.

Sa nasabing panayam, sinabi umano ni Marcoleta na “kahit na sabihin… peke totoo man ang perma, nakapag lapag na daw po siya ng kanyang testimony.”

Ang depensang ito, na noo’y tila isang pagtatangka na iligtas ang esensya ng testimonya, ngayon ay parang isang pag-amin sa kapabayaan. Para sa mga kritiko, ito ay nagpapakita ng isang mapanganib na lohika: na ang layunin (ang makapag-akusa) ay nagbibigay-katwiran sa pamamaraan (kahit ito ay ilegal o peke).

Ang tanong ngayon: Alam ba ni Senator Marcoleta na peke ang dokumento? O nalinlang din siya ng kanyang sariling testigo? Alinman sa dalawa, ito ay nagpapakita ng malaking butas sa kanilang proseso ng pag-vetting.

Ang paggamit ng pekeng pirma ng abogado ay isang “amateur move,” ayon sa ilang tagamasid. Hindi ito “utak-abogado.” Ito ay isang desperadong hakbang na madaling mabuking, lalo na sa isang mataas na antas ng pagdinig sa Senado kung saan naroon ang mga beteranong mambabatas tulad ni Lacson.

Ang motibo ay tila malinaw para sa marami: ang maghasik ng intriga, sirain ang mga kalaban sa pulitika, at ilihis ang atensyon mula sa ibang isyu. Ngunit ang plano ay nag-backfire sa isang kamangha-manghang paraan.

Ang Halaga ng Katotohanan
Ang insidenteng ito ay nagsisilbing isang mapait na paalala sa sagradong halaga ng katotohanan, lalo na sa loob ng mga institusyon na inaasahan nating magtataguyod nito. Ang Senate Blue Ribbon Committee ay isang lugar para sa paghahanap ng katotohanan, hindi isang entablado para sa pagtatanghal ng mga pekeng ebidensya.

Ang nangyari ay isang malaking kahihiyan. Ang oras at yaman ng gobyerno na ginugol sa pagdinig sa isang testigong may pekeng affidavit ay nasayang. Ang tunay na imbestigasyon sa flood control scandal ay pansamantalang naantala at nabahiran ng duda.

Ngayon, ang Department of Justice (DOJ) prosecutors’ office ay inaasahang magsisimula ng isang preliminary investigation batay sa rekomendasyon ng korte.

Dito na pormal na sasagutin ni Gotesa ang mga akusasyon. At dito rin posibleng pangalanan niya kung sino ang mga taong nag-utos sa kanya, nag-coach sa kanya, at nagbigay sa kanya ng pekeng dokumento.

Ito na ba ang “pagkakalaglagan” na inaabangan ng marami?

Kung si Gotesa ay magpasya na “kumanta” at ibunyag ang lahat, ang mga makapangyarihang pangalan na sa ngayon ay nasa anino pa lamang ay tiyak na malalagay sa matinding alanganin.

Ang kasong falsification ay hindi biro, at ang pagsasabwatan upang linlangin ang Senado ay isang mabigat na opensa laban sa institusyon.

Ang publiko, na noong una ay naniwalang mayroon nang “hero” sa katauhan ni Gotesa, ay naiwang bigo at galit. Ang kanilang “tuwa” ay nauwi sa pagkadismaya. Ngayon, ang sigaw nila ay iisa:

panagutin ang lahat ng sangkot, hindi lamang ang “utusan,” kundi higit sa lahat, ang mga “utak” sa likod ng malisyosong panlilinlang na ito.

Ang mga susunod na araw ay magiging kritikal. Ang mga pangalang dating matunog sa kapangyarihan ay maaaring masadlak sa kahihiyan habang ang buong katotohanan ay unti-unting lumalabas mula sa ginawang imbestigasyon. Ang sigurado, ang iskandalong ito ay malayo pa sa pagtatapos.