Ang Vanguardia Analytics Tower ay isang patalim na nakaturo sa langit ng Bonifacio Global City. Ang bawat sulok nito ay gawa sa salamin at itim na asero. Ito ay isang gusali na humihinga ng kapangyarihan, kahusayan, at walang-pusong lohika. Sa pinakatuktok, sa ika-pitumpung palapag, kung saan ang mga ulap ay tila mga alagang hayop sa labas ng bintana, doon matatagpuan ang reyna.

Si Isabella “Bella” Vanguardia.

Sa edad na tatlumpu’t apat, si Bella ay isang alamat. Minana niya ang isang maliit na kumpanya ng data mula sa kanyang ama, at sa loob ng sampung taon, ginawa niya itong isang global na imperyo. Si Bella ay hindi nagpapatakbo ng negosyo; nagpapatakbo siya ng mga numero. Ang kanyang mga desisyon ay batay sa purong data. Kung ang data ay nagsasabing kailangan magtanggal ng limang daang tao para tumaas ang kita ng dalawang porsyento, gagawin niya ito bago pa man mag-init ang kanyang kape. Wala siyang kaibigan, mga ‘allies’ lang. Ang tingin niya sa emosyon ay isang depektibong variable na sumisira sa perpektong equation ng buhay.

Ang kanyang mundo ay malamig, eksakto, at walang puwang para sa pagkakamali.

Sa kabilang dulo ng mundong ito, sa basement, kung saan ang amoy ng mamahaling pabango ay napapalitan ng amoy ng langis, alikabok, at lumang tubo, doon nagtatrabaho si Mang Jun.

Si Mang Jun, o Julian Santos sa kanyang ‘file’, ay limampu’t siyam na taong gulang. Limang taon na siyang tubero sa gusaling iyon. Siya ay isang anino. Isang multo na may dalang ‘wrench’. Nakikita siya ng mga empleyado sa mga pasilyo, ngunit hindi talaga siya tinitingnan. Siya lang ang “mang-aayos ng gripo.” Ang kanyang uniporme ay laging may mantsa ng grasa. Ang kanyang mukha ay laging nakayuko, tila nag-iwas ng tingin. Siya ay isang ‘liability’ sa payroll. Isang gastos na kailangan, pero hindi mahalaga.

Isang Martes. Ito ang pinakamalaking araw para kay Bella. Isang grupo ng mga investor mula sa Germany, na kilala sa kanilang pagiging metikuloso, ang nasa BGC. Ang nakasalalay: isang ‘joint venture’ na nagkakahalaga ng dalawampung bilyong piso. Ang kanilang desisyon ay nakadepende sa iisang bagay: ang bagong “Vanguardia Predictive Algorithm,” isang programang sinasabing kayang hulaan ang paggalaw ng stock market sa Asya bago pa man ito mangyari.

Ang ‘main boardroom’ ni Bella ay isang obra maestra. Ang isang buong pader ay gawa sa ‘smart glass’, na nagsisilbing isang dambuhalang whiteboard. Dito nakasulat ang puso ng algorithm—mga linya ng code, mga simbolo ng matematika, at mga ‘statistical models’ na tanging si Bella at ang kanyang ‘quant team’ ang nakakaintindi.

“As you can see, Herr Schmidt,” paliwanag ni Bella, ang kanyang boses ay kalmado at puno ng kumpiyansa, “ang aming ‘Delta-V model’ ay hindi lang tumitingin sa ‘historical data’, kundi pati sa ‘geopolitical sentiment’. Ang aming ‘accuracy rate’ ay 98.4%.”

Ang mga Aleman ay seryosong tumatango. Malapit nang makuha ni Bella ang kontrata.

Biglang, isang tunog ang bumasag sa perpektong katahimikan ng silid.

Klang. Klang. Klang… TUK… TUK… KLA-KLANG…

Isang tunog ng metal na paulit-ulit na pumupukpok. Galing ito sa pader, sa likod mismo ng ‘smart glass’.

Napakunot ang noo ni Bella. Ang kanyang perpektong presentasyon ay nagambala.

“Anong… anong ingay ‘yon?” tanong ni Herr Schmidt.

“Pasensya na,” sabi ni Bella, pinipindot ang kanyang intercom, ang kanyang boses ay naging isang mapanganib na bulong. “Jenna, anong nangyayari sa labas ng Boardroom A? May pumupukpok. Alamin mo. Ngayon na.”

“Ma’am… may emergency repair po pala sa ‘water line’ sa ika-pitumpung palapag. May tumagas po sa ibabang palapag. Nagpadala na po sila ng… ng tubero.”

Ang mukha ni Bella ay namula sa galit. Isang tubero. Sa pinaka-importanteng araw ng kanyang karera.

“Sabihin mo sa kanya, tumigil siya. Ngayon din. O sisante siya.”

“Pero, Ma’am, sabi po ng ‘Building Admin’, kung hindi raw po aayusin, puputok ang tubo at babahain ang buong ‘wing’…”

KLA-KLANG… TUK… TUK… TUK…

Hindi na makapag-concentrate ang mga investor.

“Damn it,” bulong ni Bella. Ngumiti siya nang pilit sa mga Aleman. “Gentlemen, please excuse me for one moment. Maintenance issue. Please enjoy the coffee.”

Binuksan niya ang pinto ng boardroom. Sa labas, sa isang maliit na ‘utility closet’ sa pader, naroon si Mang Jun. Nakaluhod, hawak ang isang malaking ‘pipe wrench’, sinusubukang higpitan ang isang tumatagas na ‘valve’.

“Hoy!” sigaw ni Bella.

Nagulat si Mang Jun. Ang kanyang ‘wrench’ ay dumulas at bumagsak sa sahig, lumikha ng isang mas malakas na KLANG!

“Ma’am… pasensya na po. May… may tumatagas lang po…”

“Alam mo ba kung anong ginagawa mo?!” galit na sabi ni Bella. “Sinisira mo ang isang bilyong pisong ‘deal’ dahil sa isang pipitsuging tubo! Lumabas ka diyan!”

“Pero, Ma’am, kailangan ko lang po itong higpitan. Limang minuto lang po…”

“Hindi mo ba ako narinig? Sinabi kong lumabas ka!”

Walang nagawa si Mang Jun kundi ang tumayo. Ang kanyang maruming uniporme ay tila isang insulto sa harap ng mamahaling ‘carpet’ ng ika-pitumpung palapag.

“Hintayin mo ako diyan. Huwag kang kikilos. Huwag kang hihinga,” utos ni Bella, bago muling pumasok sa boardroom.

Ngunit ang pinto ng boardroom ay naiwang bahagyang bukas.

Naiwan si Mang Jun sa labas. Nakatayo. Puno ng hiya. Ang kanyang mga kagamitan ay nakakalat sa sahig. Habang siya ay naghihintay, ang kanyang mga mata ay napadako sa loob ng boardroom. Sa ‘smart glass’. Sa ‘equation’.

Hindi siya tumitingin lang. Siya ay nagbabasa.

Ang kanyang kilay ay kumunot. Ang kanyang ulo ay bahagyang tumagilid. May hinahanap siya. May nakita siyang mali.

Sa loob, napansin ni Bella na ang tubero ay nakatitig sa kanyang ‘masterpiece’. Isang bagong ideya ng pagpapahiya ang pumasok sa kanyang isip. Gusto niyang ipakita sa mga Aleman kung gaano siya ka-kontrolado, at kung gaano ka-walang halaga ang mga taong nasa ilalim niya.

Muli siyang ngumiti. “Gentlemen, mukhang may bago tayong ‘expert’ sa labas.”

Lumabas siya ng pinto. Hinarap niya si Mang Jun. Ang mga investor ay nanonood mula sa loob ng salamin.

“Mang… anong pangalan mo?”

“Jun po, Ma’am. Jun Santos.”

“Mang Jun,” sabi ni Bella, ang kanyang boses ay matamis ngunit puno ng lason. “Nakikita ko, interesado ka sa aming trabaho. Pamilyar ka ba sa ‘calculus’?”

Nagtawanan ang ilang ‘executives’ ni Bella na nasa labas din. Si Mang Jun ay yumuko. “Hindi po, Ma’am. Tubero lang po ako.”

“Ganun ba? Pero kung makatitig ka sa ‘algorithm’ ko, akala mo naiintindihan mo,” sabi ni Bella. Itinuro niya ang isang partikular na linya sa ‘equation’. “Ito. Ito ang ‘Vanguardia Variable’. Ito ang nagpapahula sa amin ng kinabukasan. Alam mo ba kung anong ibig sabihin nito?”

Tinitigan ni Mang Jun ang ‘equation’. Matagal.

“Sige na,” pang-uudyok ni Bella. “Subukan mong hulaan. Kung tama ka… sige, bibigyan kita ng ‘bonus’.”

Ang buong lobby ng ika-pitumpung palapag ay nanonood na.

Huminga nang malalim si Mang Jun. Tumingin siya kay Bella. Sa mga mata.

“Ang ‘equation’ ninyo, Ma’am… mali.”

Ang tawanan ay huminto. Maging si Bella ay natigilan.

“A-anong sabi mo?”

“Mali po,” ulit ni Mang Jun. Ang kanyang boses ay hindi na nanginginig. Ito ay kalmado. “Ang ‘variable’ ninyo… masyado pong ‘static’. Akala ninyo, ang paggalaw ng ‘market’ ay parang tubig sa tubo, na kung saan may butas, doon sisingaw. Akala ninyo, ‘linear’ ang pag-iisip ng tao.”

Si Bella ay hindi makapagsalita.

Naglakad si Mang Jun. Kinuha niya ang isang ‘whiteboard marker’ mula sa mesa ng sekretarya. Pumasok siya sa boardroom.

“Security!” sigaw ni Bella.

“Hayaan ninyo siya,” sabi ni Herr Schmidt, ang pinuno ng mga Aleman. Ang kanyang mga mata ay nanlalaki, interesado sa nangyayari.

Walang pumigil kay Mang Jun. Naglakad siya patungo sa ‘smart glass’. Tumingin siya sa dambuhalang ‘equation’ na ginawa ng pinakamahuhusay na ‘quants’ sa bansa.

At nagsimula siyang magsulat.

Binura niya ang kalahati ng ‘Vanguardia Variable’. Pinalitan niya ito ng isang serye ng mga simbolo na hindi pa nakikita ni Bella kailanman. Mga ‘Greek letters’, mga ‘integrals’, mga ‘summation notations’ na tila sumasayaw.

“Ang tao… hindi ‘yan ‘linear’,” paliwanag ni Mang Jun, habang nagsusulat, ang kanyang boses ay tila galing sa isang propesor. “Ang tao ay ‘chaotic’. Ang desisyon nila ay hindi lang batay sa ‘sentiment’, kundi sa ‘deep-seated irrational fears’. Hindi ninyo kailangan ng ‘predictive model’. Ang kailangan ninyo ay isang ’empathic framework’.”

Tapos, nagsulat siya ng isang huling linya. Isang ‘equation’ na napaka-simple, ngunit napaka-elegante.

“Ito po,” sabi niya. “Hindi ninyo kailangang hulaan. Kailangan ninyo lang unawain.”

Binitiwan niya ang marker. Yumuko siya. “Pasensya na po, Ma’am. Matagal na po akong hindi nakakahawak ng ‘marker’. Babalik na po ako sa tubo.”

Ang boardroom ay tahimik na parang isang libingan.

Si Herr Schmidt ay tumayo. Dahan-dahan siyang lumapit sa salamin. Tinitigan niya ang sinulat ni Mang Jun. Kinuha niya ang kanyang cellphone at tinawagan ang kanyang sariling ‘analyst’ sa Germany. Ipinakita niya ang ‘equation’ sa ‘video call’. Narinig ng lahat ang sigaw ng Aleman sa kabilang linya: “Mein Gott! Das ist… das ist genial! Es ist die ‘Santos-Prinzip’!” (Diyos ko! ‘Yan… ‘yan ay henyo! ‘Yan ang ‘Santos Principle’!)

Ibinaling ni Herr Schmidt ang tingin kay Mang Jun. “Sino ka?”

Bago pa makasagot si Mang Jun, si Bella, na nakabawi na sa pagkabigla at ngayon ay puno ng pagdududa at takot, ay sumigaw. “Security! Kunin ang file ni Jun Santos! Ngayon na!”

Nagkagulo. Si Mang Jun ay dinala ng mga guwardiya sa isang ‘holding room’. Ang mga Aleman ay nag-usap sa isang sulok, puno ng pagkamangha.

Pagkalipas ng sampung minuto, ang ‘HR head’ ay tumakbo papasok, dala ang isang manipis na ‘folder’.

“Ma’am Bella… eto na po.”

Binuksan ni Bella ang ‘folder’. Ang nakasulat: Jun Santos. Tubero. High School Graduate.

“Hindi!” sigaw ni Bella. “Hindi ito! Mag-deep background check kayo! Gusto kong malaman ang lahat! Bilis!”

Ginamit ni Bella ang kanyang koneksyon. Ginamit niya ang pinakamahusay na ‘private investigator’. Pagkalipas ng isang oras, isang ’email’ ang dumating.

Ang ’email’ ay may ‘attachment’. Isang lumang ‘file’.

Ang pangalan: Dr. Julian “Jun” Santos. Edukasyon: PhD in Theoretical Mathematics, Massachusetts Institute of Technology (MIT). Mga Nakamit: Fields Medal Nominee (ang Nobel Prize ng Math). Espesyalisasyon: “Chaotic Human Dynamics” at ang “Santos Principle.”

Si Bella ay napaupo. Ang kanyang mga kamay ay nanginginig. Ang tubero. Ang hamak na tubero. Ay ang pinakamatalinong tao na marahil ay nabubuhay sa Pilipinas.

Ngunit ang ‘file’ ay may isa pang ‘attachment’. Isang serye ng mga lumang ‘news clipping’.

“MATHEMATICIAN, NAWALAN NG PAMILYA SA ISANG TRAGIC ACCIDENT” “VANGUARDIA LOGISTICS TRUCK, NAWALAN NG PRENO; INA AT ANAK, PATAY”

Ang puso ni Bella ay tumigil. Vanguardia Logistics. Ang lumang kumpanya ng kanyang ama, si Don Miguel Vanguardia.

Binasa niya ang detalye. Si Dr. Julian Santos ay may asawa, si Elisa, at isang anak, si Maya. Sila ay namatay sa isang ‘hit-and-run’ labinlimang taon na ang nakalipas. Ang ‘driver’ ng Vanguardia Logistics ay tumakas. Ang kaso… ay “na-dismiss” dahil sa kakulangan ng ebidensya. Ang pamilya Vanguardia, sa pamumuno ni Don Miguel, ay nagbayad ng “abuloy” sa halagang limampung libong piso.

Pagkatapos noon, si Dr. Julian Santos ay naglaho. Nagkaroon ng ‘nervous breakdown’. Tinalikuran ang mundo ng ‘academe’. Tinalikuran ang mga numero.

Hanggang sa, limang taon na ang nakalipas, nag-apply siya bilang isang tubero… sa kumpanya ng mga taong pumatay sa kanyang mundo.

Naintindihan ni Bella ang lahat. Ang pagyuko. Ang pag-iwas ng tingin. Ang pagpili sa trabahong hindi nakikita.

Hindi siya nagtatago. Nagbabantay siya.

Si Bella ay tumakbo. Mabilis pa sa kanyang mga sekretarya. Bumaba siya sa ‘elevator’, hindi sa ‘penthouse’, kundi sa ‘basement’. Sa ‘boiler room’.

Naabutan niya si Mang Jun, nakaupo sa isang lumang silya, tahimik na umiinom ng kape mula sa isang basong plastik.

“Dr. Santos,” sabi ni Bella, ang kanyang boses ay nanginginig.

Tumingala si Mang Jun. Ang kanyang mga mata ay hindi na blangko. Ang mga ito ay puno ng isang malalim at matagal nang kalungkutan. “Matagal na pong patay si Dr. Santos, Ma’am Bella. Namatay siya kasama ng aking mag-ina.”

“Bakit?” umiiyak na tanong ni Bella. “Bakit dito? Limang taon. Limang taon kang nandito. Pwede mo akong sirain. Pwede mong kunin ang lahat sa akin. Bakit?”

Tumayo si Mang Jun. Lumapit siya sa isang malaking ‘boiler’. “Nakikita n’yo po ang mga tubong ito? Sila ang puso ng gusaling ito. Kung walang mainit na tubig, walang kape ang mga empleyado. Kung walang malamig na tubig, sasabog ang ‘aircon’. Ang trabaho ko… tinitiyak kong balanse ang lahat. Na ang init at lamig ay nasa tamang daloy.”

Humarap siya kay Bella. “Ang ama ninyo, si Don Miguel… sinira niya ang balanse ng buhay ko. Ginamit niya ang kanyang kapangyarihan para tapakan ang katotohanan. At ikaw… ikaw, Ma’am Bella… ginagamit mo ang mga numero para makalimutan na may mga tao sa likod ng mga ‘data’ mo.”

“Pumunta ako dito hindi para maghiganti,” patuloy niya. “Pumunta ako dito para alalahanin sila. At para alalahanin ang sarili ko. Na ang mga numero, tulad ng mga tubo, ay may puso. At ang ‘equation’ ninyo kanina… walang puso. Isa iyong kasinungalingan.”

Si Bella ay napaluha. Ang babaeng hindi marunong umiyak ay humagulgol sa harap ng kanyang tubero. Ang lahat ng kanyang yaman, ang kanyang kapangyarihan, ay walang halaga.

“Anong… anong gagawin ko?”

“Simple lang, Ma’am,” sabi ni Mang Jun. “Ayusin mo ang tubo.”

Kinabukasan, ang Vanguardia Analytics ay nag-anunsyo ng isang bagong ‘Chief Ethics Officer’. Isang posisyong mamamahala sa “human cost” ng bawat ‘algorithm’ na kanilang gagawin.

Ang mga Aleman? Ibinigay nila ang ‘deal’. Ngunit sa isang kondisyon: ang “Santos Principle” ang gagamitin.

Si Bella Vanguardia ay CEO pa rin. Ngunit ang reyna ay natuto nang makinig. Ipinabukas niyang muli ang kaso ng pagkamatay nina Elisa at Maya Santos, laban sa sarili niyang kumpanya. Ipinahanap niya ang ‘driver’ at binigyan ng hustisya ang pamilya ng kanyang tubero.

Ang Vanguardia Analytics Tower ay nakatayo pa rin. Ngunit ang puso nito ay hindi na ang malamig na ‘boardroom’ sa ika-pitumpung palapag. Ang puso nito ay ang ‘boiler room’ sa ‘basement’, kung saan ang isang matandang lalaki, na may hawak na ‘wrench’ sa isang kamay at ‘marker’ sa kabila, ay tahimik na nagbabalanse ng mga numero at ng buhay.

(Wakas)

Para sa iyo na nagbasa, ano sa tingin mo ang tunay na kapangyarihan: ang kakayahang kontrolin ang bilyon-bilyong piso, o ang kakayahang harapin ang katotohanan kahit gaano pa ito kasakit? At kung ikaw si Mang Jun, pipiliin mo ba ang paghihiganti o ang tahimik na pagbabantay?

Ibahagi ang iyong mga saloobin sa comments section.