Si Attorney Marco Sandoval ay hindi kailanman nakalimot. Sa likod ng kanyang mamahaling suit at matagumpay na law firm sa Makati, nananatili ang mga alaala ng isang payat at tahimik na batang lalaki na ang tanging baon sa eskwela ay libro at panlalait mula sa mga kaklase. Pauwi siya ngayon sa kanilang probinsya para sa anibersaryo ng kasal ng kanyang mga magulang. Pinili niyang gamitin ang luma nilang kotse, ang sasakyang naging saksi sa lahat ng sakripisyo ng kanyang pamilya para mapag-aral siya. Para sa kanya, ito’y isang simbolo ng pagpapakumbaba.

Gabi na nang makarating siya sa bukana ng kanilang bayan. Bigla, isang checkpoint ang humarang sa kanya. Dalawang pulis, sina PO2 Reyes at PO1 Santos, ang lumapit sa kanya, dala ang kanilang mga flashlight na nakakasilaw. Sila ang mga anino mula sa kanyang nakaraan; ang mga bully na gumawa ng impiyerno sa kanyang buhay high school.

“Gandang gabi, Boss. Checkpoint lang,” sabi ni Reyes, mayabang ang tono, habang sinisilip ang loob ng kotse. “Mukhang kalawangin na itong sasakyan mo, ah. Baka delikado na ‘to sa daan.”

Ngumisi si Santos. “Oo nga. Lisensya at rehistro, bilis!”

Hindi pa nila siya nakikilala. Para sa kanila, si Marco ay isa lamang ordinaryong mamamayan na madaling takutin. Kalmado niyang inabot ang mga dokumento.

Tiningnan ni Reyes ang lisensya. Bigla siyang natigilan, at tinapik si Santos. “Pare, tingnan mo ‘to. Sandoval… Pamilyar sa akin ‘tong mukha na ‘to.”

Sumilip si Santos at biglang tumawa nang malakas. “Hala! Si Marco ‘Utak’ Sandoval pala! Ang paborito nating laruan noon! Akalain mo nga naman, pare. Ang liit ng mundo. Akala ko kung sino nang engineer o doktor. Ito ka pa rin pala, nagmamaneho ng bulok na kotse.”

Ang mga tingin nila ay napuno ng pang-aalipusta. Ang dating biktima ay nasa harapan na naman nila, at ngayon, sila ang may hawak ng kapangyarihan at baril.

“May problema ba sa rehistro ko, mga Sir?” magalang na tanong ni Marco, kahit kumukulo na ang dugo niya.

“Wala naman,” sagot ni Reyes. “Pero mukhang mabilis ka magpatakbo kanina. At ‘yang isang taillight mo, pundido. Malaking multa ‘yan, Sandoval. O baka naman… gusto mong magkape muna tayo?” sabi niya, habang kinikindatan si Santos. Ang ibig sabihin ay malinaw: lagay.

“Wala pong sira ang ilaw ko. At sumusunod po ako sa speed limit,” mahinahong sagot ni Marco.

“Aba’t sumasagot ka pa!” sigaw ni Santos. “Bumaba ka ng sasakyan! Ngayon din!”

Walang nagawa si Marco kundi sumunod. Pinalibutan siya ng dalawa. Ang kanilang pagtayo ay agresibo, isang pagpapakita ng dominasyon.

“Alam mo, Sandoval,” sabi ni Reyes, habang tinutulak-tulak ang balikat ni Marco. “Ganyan ka pa rin. Lampa. Akala mo dahil nakatapos ka, mas angat ka na sa amin? Pulis kami. Respeto naman diyan.”

“Hindi po ako bastos. Sinasabi ko lang po ang totoo,” giit ni Marco.

“Totoo? Ang totoo ay marami kaming pwedeng ikaso sa’yo ngayon din! Resisting arrest, disobedience to a person in authority… Gusto mo bang matulog sa selda ngayong gabi?” pagbabanta ni Santos.

Ito na ang sandaling hinihintay ni Marco. Ang lahat ng kanilang sinabi at ginawa ay malinaw na pag-abuso sa kapangyarihan. Nakita niya ang takot sa mata ng ibang motorista na dumaraan, ang kulturang matagal na niyang gustong baguhin.

Huminga siya nang malalim. “Okay. Aayusin na natin ‘to,” sabi niya.

Ngumiti ang dalawang pulis, iniisip na sa wakas ay bibigay na siya. Inabot ni Marco ang kanyang wallet. Akala nila, dudukot na siya ng pera. Ngunit hindi pera ang kanyang inilabas. Dalawang maliit na card.

“Ano ‘yan? Pambayad mo?” natatawang tanong ni Reyes.

Inabot ni Marco ang mga ID. “Ang una, ang aking PRC ID bilang isang lisensyadong abogado. Ang pangalawa, ang aking IBP ID, Integrated Bar of the Philippines.”

Natigilan ang dalawang pulis. Biglang nawala ang mga ngisi sa kanilang mga mukha. Tinitigan nila ang mga ID, pagkatapos ay ang mukha ni Marco, na ngayon ay seryoso na at may bigat.

“Ako si Attorney Marco Sandoval,” pagpapakilala niya sa isang boses na kalmado ngunit puno ng awtoridad. “At sa loob ng limang minuto nating pag-uusap, PO2 Reyes at PO1 Santos, naitala ko ang hindi bababa sa tatlong paglabag sa batas.”

Namilog ang mga mata ng dalawa. Nagsimulang magsalita si Marco na parang nasa korte.

“Una, ang tangka ninyong pangongotong o extortion, isang krimen sa ilalim ng Revised Penal Code. Pangalawa, ang inyong pagbabanta at pananakot, na maituturing na grave threats at coercion. At pangatlo, ang inyong malinaw na pag-abuso sa kapangyarihan, isang paglabag sa Republic Act 6713 o ang Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees. Ang lahat ng ito ay may sapat na parusa, kabilang na ang pagkakatanggal sa serbisyo at pagkakakulong.”

Namutla si Reyes at Santos. Ang kanilang pagiging siga ay biglang naglaho na parang bula.

“A-Atty… Marco… Nagbibiro lang kami,” nanginginig na sabi ni Reyes. “Sir… Pasensya na po. Kaklase naman tayo…” dugtong ni Santos.

Tinitigan sila ni Marco, hindi galit, kundi awa. “Ang unipormeng suot ninyo ay simbolo ng batas at proteksyon. Ginamit ninyo ito para mang-api—hindi lang sa akin, kundi sa lahat ng taong walang kakayahang lumaban. Hindi ito biruan.”

Sa harap nila, kinuha ni Marco ang kanyang telepono at nag-dial. Hindi sa isang heneral o pulitiko, kundi sa hotline ng PNP Internal Affairs Service. Malinaw at detalyado niyang isinalaysay ang buong pangyayari, kasama ang pangalan, badge number, lokasyon, at oras ng insidente.

Ang dating mga bully ay nakatayo na lamang na parang mga estatwa, ang kanilang mundo ay gumuho sa isang tawag lang. Ang pulang ilaw mula sa kanilang patrol car na kanina’y simbolo ng kanilang kapangyarihan ay tila sumasalamin ngayon sa kanilang kahihiyan.

Natapos ang tawag. Ibinulsa ni Marco ang kanyang telepono at mga ID. “Sana ay maging aral ito sa inyo. Ang batas ay hindi para sa iilan lamang. Ito ay para sa lahat.”

Sumakay siya sa kanyang lumang kotse at pinaandar ito, iniwan ang dalawang pulis na tulala sa gitna ng daan. Habang nagmamaneho siya palayo, hindi paghihiganti ang naramdaman niya, kundi isang mapait na tagumpay. Naging abogado siya hindi para yumaman o sumikat, kundi para maging boses ng mga taong tulad ng dati niyang sarili—ang mga tahimik, ang mga inaapi, ang mga walang kalaban-laban. At sa gabing iyon, sa harap ng dalawang unipormadong bully, ang batas ay nagsalita nang malinaw at malakas.

Kung ikaw ang nasa posisyon ni Atty. Marco, bibigyan mo ba sila ng pangalawang pagkakataon dahil sa dati ninyong pinagsamahan, o itutuloy mo ang kaso para maging isang aral na hindi na nila malilimutan? Ibahagi ang iyong opinyon sa ibaba.