Umuulan. Ang bawat patak ay tila maliliit na martilyong kumakatok sa bubong ng kanyang itim na Mercedes. Si Doña Isabella Sandoval, sa edad na kwarenta’y otso, ay nakatanaw lang sa labas, ang kanyang mukha ay kasinglamig ng glass window na nababalutan ng hamog. Traffic sa EDSA. Palaging traffic. Isang ordinaryong gabi para sa kanya—pauwi mula sa isang board meeting, papunta sa isang charity gala na hindi naman niya gustong puntahan. Ang kanyang brilyanteng relo ay kumikinang sa dilim, sumasalamin sa mga ilaw ng kotse sa labas. Para sa marami, si Isabella ang kahulugan ng tagumpay. Siya ang nag-iisang reyna ng real estate, isang bilyonarya na binuo ang kanyang imperyo mula sa abo. Pero ang totoo, ang kanyang mansyon ay isang malamig na palasyo, at ang kanyang puso ay isang kwartong matagal nang sarado.

Isang kalampag sa bintana ang pumutol sa kanyang pag-iisip. Isang bata. Payat, marungis, basang-basa sa ulan. “Ma’am, palimos po,” sabi ng bata, ang boses ay halos hindi marinig. Sa tabi niya, nakakarga sa isang maruming tela, ay isang sanggol.

“Paandarin mo na, Jun,” utos niya sa driver. Pero ang bata ay desperado, muling kumatok. “Ma’am, para lang po sa gatas ng kapatid ko.”

Sa inis, binuksan ni Isabella ang bintana, handang sigawan ang bata. Ngunit natigilan siya. Nakita niya ang mukha ng sanggol—payapa, kahit sa gitna ng ingay at ulan. May kung anong kumurot sa puso niya. Kumuha siya ng isang buong, malutong na isang libong piso mula sa kanyang Hermes bag. “Ayan. Umalis ka na at baka magkasakit pa kayo.”

Inabot ng bata ang pera, ang mata’y nanlaki sa gulat. “Salamat po, Ma’am! Salamat po!” At mabilis siyang tumakbo paalis, pilit na pinoprotektahan ang sanggol sa kanyang dibdib. Habang siya’y tumatalikod, ang telang nakabalot sa sanggol ay bahagyang nahawi… at doon, nakita ito ni Isabella. Isang maliit, burdadong araw na may letrang ‘A’ sa gitna, sa isang luma at kupas na kulay-rosas na kumot.

Ang mundo ni Isabella ay huminto. Ang kanyang hininga ay naputol. Ang isang libong pisong inabot niya ay hindi pala limos… kundi bayad. Ang bayad sa pagbabalik ng isang bagay na labing-walong taon na niyang inakalang patay na.

Ang sigaw ni Isabella ay umalingawngaw sa loob ng kotse, mas malakas pa sa busina at ulan. “JUN! SUNDAN MO YUNG BATA! BILIS!”

Si Isabella Sandoval ay hindi palaging si ‘Doña’. Labing-walong taon na ang nakalipas, siya ay si ‘Isa’ lamang, asawa ni Marco, isang masipag na construction worker. Nakatira sila sa isang maliit na apartment sa Maynila, simple ngunit puno ng tawanan, lalo na nang dumating ang kanilang anghel—si Angela. Si Angela ang kanilang mundo. Si Isa mismo ang nagburda ng kumot ni Angela: isang maliit na sinag ng araw, para sa kanyang ‘sunshine’, at isang letrang ‘A’. Bawat tahi ay puno ng pangarap. Ngunit ang mga pangarap na iyon ay naging bangungot. Isang gabi, isang sunog ang mabilis na kumalat sa kanilang gusali. Nagising sila sa sigawan at makapal na usok. Ginawa ni Marco ang lahat, binalikan niya si Angela sa nasusunog na kwarto. Ngunit hindi na siya nakalabas. Pareho silang nawala. Si Isabella ay nailigtas, ngunit ang kanyang kaluluwa ay naiwan sa mga abo.

Hindi kailanman natagpuan ang mga katawan. Ang sabi ng mga bumbero, posibleng natupok nang buo. Ang trahedya ang naghiwalay sa kanila ni Marco, na sinisi siya sa pagkawala ng anak (kahit walang may kasalanan). Si Isabella, sa kanyang matinding kalungkutan, ay ibinuhos ang lahat sa trabaho. Nagtayo siya ng negosyo, lumago ito, at naging ang makapangyarihang Isabella Sandoval na kilala ng lahat. Ginamit niya ang pera para magtayo ng pader sa paligid ng kanyang puso. Hanggang sa gabing iyon.

Ang kumot. Imposible. Maraming kumot sa mundo. Ngunit ang disenyong iyon? Ang burdang iyon? Siya ang gumawa noon gamit ang kanyang sariling mga kamay.

“Sir, nawala na po sila sa may eskinita. Masyadong makitid, hindi po tayo kasya,” sabi ni Jun, ang driver, na nanginginig sa takot sa reaksyon ng amo.

“Bumaba ka. Hanapin mo. Magtanong ka. Hindi tayo aalis dito hangga’t hindi mo sila nakikita!” utos ni Isabella, ang kanyang mga mata ay nagliliyab. Tinawagan niya ang kanyang personal investigator. “Tony, I need you now. Punta ka sa kanto ng EDSA at Quezon Avenue. May hinahanap akong bata. Isang batang palaboy, mga dose anyos, may kargang sanggol na nakabalot sa pink na kumot. Hanapin mo siya. Kahit magkano.”

Kinansela niya ang kanyang pagdalo sa gala. Umuwi siya sa kanyang mansyon, ngunit hindi siya mapakali. Ang bawat sulok ng malaking bahay ay tila sumisigaw sa kanya ng pangalan: Angela. Maaari kayang… Hindi. Imposible. Ang sanggol ay sanggol. Ang kanyang anak, kung nabuhay, ay dapat disi-otso anyos na ngayon. Pero ang kumot… Bakit nasa batang iyon ang kumot?

Kinabukasan, nagsimula ang isang malawakang paghahanap. Ang mga private investigator ni Isabella, kasama ang kanyang sariling security team, ay nagsuklay sa bawat eskinita at ilalim ng tulay sa lugar na iyon. Si Isabella mismo ay kasama, nakasuot ng simpleng damit, sumusuong sa putik na hindi niya kailanman inakala na tatapakan niya. Ang mga tao ay nagtataka, “Sino ‘yang mayamang ‘yan na naghahanap sa anak ni Aling Nelia?”

Sa kabilang banda, si Leo, ang dose anyos na bata, ay nagtatago. Ang isang libong piso ay malaking bagay. Nakabili siya ng gatas para sa dalawang linggo, ng kanin, at ng gamot para sa ubo ni Ana, ang sanggol. Si Ana ay hindi niya kapatid. Siya ang “Kuya” ng isang maliit na grupo ng mga batang ulila na nakatira sa isang abandonadong gusali. Si Ana ay “iniwan” sa kanila mga ilang buwan na ang nakalipas.

Isang babaeng payat, na laging umuubo, si Aling Nelia, ang nag-iwan kay Ana. “Leo, bantayan mo muna ang anak ko. Babalikan ko siya. Huwag mong iwawala ang kumot na ‘yan, ‘yan lang ang alaala niya sa akin,” sabi ng babae, kasabay ng isang matinding pag-ubo na may kasamang dugo. Hindi na bumalik si Aling Nelia. Si Leo, sa kanyang murang edad, ang tumayong ama at ina ng sanggol. Ang kumot na iyon ang nagsilbing lampin, tuwalya, at proteksyon ni Ana sa lamig.

Nabalitaan ni Leo na may mga taong naghahanap sa kanya. Natakot siya. Akala niya ay dahil sa isang libong piso. Akala niya ay baka bawiin pa ito. O mas masahol pa, baka kunin sa kanya si Ana. Itinago niya si Ana at ang kumot, at sinabihan ang ibang mga bata na magtago.

Lumipas ang tatlong araw. Walang nakita ang mga tauhan ni Isabella. “Ma’am, baka po umalis na sila. O baka… nagkataon lang po talaga ‘yung kumot,” sabi ni Tony, ang hepe ng mga imbestigador.

“Hindi!” giit ni Isabella. “Hindi ako titigil. Doblehin niyo ang bayad. Magtayo kayo ng feeding program. Isang medical mission. Dito mismo sa lugar na ‘to. Libreng pagkain, libreng gamot, libreng check-up. Papuntahin ninyo ang lahat ng mga ina at bata. Pupunta ako. Haharapin ko sila isa-isa.”

Ito ay isang desperadong hakbang, ngunit si Isabella ay desperado. Ang malamig na CEO ay napalitan ng isang inang naghahanap.

Ang balita ng malaking medical mission ay mabilis na kumalat. “Libreng doktor daw! At may pakain!”

Narinig ito ni Leo. Ang problema, si Ana ay mas lumalala ang ubo. Ang kanyang lagnat ay hindi bumababa. Ang perang bigay ni Isabella ay naubos na sa gamot na binili lang sa botika, ngunit hindi ito gumagaling. Kailangan ni Ana ng doktor. Natatakot si Leo na lumabas, pero mas natatakot siyang may mangyaring masama kay Ana.

Sa araw ng medical mission, dinala ni Leo si Ana. Maingat niyang ibinalot ang sanggol, ngunit sa kanyang pagmamadali, ang ginamit niyang panakip ay ang pink na kumot.

Ang buong lugar ay puno ng tao. Si Isabella ay nandoon, personal na nag-aabot ng mga relief goods, ang kanyang mga mata ay matalas na nagmamasid sa bawat batang dumarating. Ang puso niya ay kumakabog sa bawat segundong lumilipas.

At pagkatapos, nakita niya. Isang batang lalaki na pilit na sumisingit sa pila, may karga-kargang sanggol. Ang sanggol ay nakabalot sa isang kupas na pink na kumot.

Binitiwan ni Isabella ang kanyang hawak na kahon. Tumakbo siya, hindi alintana ang mga taong nababangga. “BATA!” sigaw niya.

Natigilan si Leo. Nakita niya ang mayamang babae mula sa kotse. Ang takot ay bumalot sa kanya. Akala niya ay huhulihin na siya. Mabilis siyang tumalikod at tumakbo.

“HuwAG KANG TUMAKBO! TULONG! HABULIN NIYO!” sigaw ni Isabella. Ang kanyang mga security ay mabilis na kumilos. Nakorner nila si Leo sa isang eskinita.

Niyakap ni Leo si Ana, na ngayon ay malakas na umiiyak dahil sa komosyon. “Wala po akong ginagawang masama! Isasauli ko po ‘yung pera, ‘wag niyo lang po kaming kunin!” pagmamakaawa ni Leo.

Dumating si Isabella, hinihingal. Hindi niya pinansin ang sinabi ng bata. Ang kanyang mga mata ay nakatutok sa kumot. Dahan-dahan niyang hinawakan ito. Ang tela. Ang burda. Ang bawat tahi. Siya. Siya ang gumawa nito.

“Saan… saan mo nakuha ‘to?” tanong ni Isabella, ang boses ay nanginginig.

“Bigay po… ng nanay ni Ana… si Aling Nelia,” sagot ni Leo, umiiyak na rin. “Nagkasakit po si Ana… kailangan niya ng doktor… parang awa niyo na po…”

Doon lang napansin ni Isabella kung gaano kainit ang sanggol. Ang pag-iyak nito ay mahina at paos. Ang kanyang pagiging ina ay nanaig. “Jun! Ang kotse! Bilis! Dadalhin natin siya sa ospital!”

Dinala nila ang dalawang bata sa pinakamahal na ospital sa Maynila. Si Leo ay hindi makapaniwala. Ang malamig na kwarto, ang mga ilaw, ang mga doktor na mabilis na kumikilos. Inasikaso si Ana sa emergency room. Si Isabella at Leo ay naiwan sa labas, sa waiting area.

“Sino si Aling Nelia?” tanong ni Isabella, sinubukang pakalmahin ang kanyang boses.

Ikinuwento ni Leo ang lahat. Ang pag-iwan ni Aling Nelia kay Ana. Ang kanyang sakit. Ang pangako niyang babalikan. “Payat na payat po siya, Ma’am. Laging umuubo. Sabi niya, ingatan ko daw po ‘yung kumot. Importante daw po ‘yun.”

“Nasaan siya ngayon?”

“Hindi ko po alam. Hindi na po siya bumalik.”

Lumabas ang doktor. “Stable na ang bata. May malubhang pneumonia, pero naagapan natin. Kailangan niyang manatili dito. Pero, Ma’am… may isang bagay kaming napansin.”

“Ano ‘yun, Dok?”

“Ang sanggol… mayroon siyang pambihirang birthmark. Sa kaliwang balikat. Hugis bituin. Napakaliit, pero nandoon.”

Ang mga tuhod ni Isabella ay nanghina. Napakapit siya sa pader. Si Angela. Ang kanyang Angela ay may ganoon ding marka. Isang maliit na ‘star’ sa kaliwang balikat.

“Tony!” sigaw niya sa kanyang imbestigador na kasunod lang nila. “Hanapin niyo ang babaeng nagngangalang Nelia. Payat, may TB, iniwan ang sanggol na si Ana. Gamitin niyo lahat ng resources. Check-in niyo lahat ng public hospital at charity ward. Ngayon na!”

Isang bagong paghahanap ang nagsimula. Ngunit sa pagkakataong ito, hindi na sila nangangapa sa dilim.

Makalipas ang dalawampu’t apat na oras, natagpuan nila si Nelia. Nasa isang maliit na kwarto sa isang ospital para sa mga may sakit sa baga, nasa huling yugto na ng tuberculosis.

Pinuntahan siya ni Isabella. Dala niya ang kumot. Si Leo ay iniwan niya sa ospital, sa tabi ni Ana, na ngayon ay mahimbing nang natutulog.

Pagpasok ni Isabella sa kwarto, nakita niya ang isang babaeng halos buto’t balat na. Ang babae ay nagulat nang makita siya.

“K-kilala po kita…” mahinang sabi ni Nelia. “Ikaw ‘yung… nasa dyaryo…”

Hindi nagsalita si Isabella. Inilatag niya ang pink na kumot sa paanan ng kama.

Ang mga mata ni Nelia ay nanlaki, at nagsimula siyang humagulgol. Isang pag-iyak na puno ng sakit, pagsisisi, at takot.

“Saan mo nakuha ‘yan?” mahinang tanong ni Isabella, kahit alam na niya ang sagot.

“Sa… sa… sa kanya…”

“Sino si Ana?” tanong ni Isabella, ang kanyang puso ay dumadagundong.

“Siya… siya po ang anak… ng anak ko,” humihikbing sagot ni Nelia.

“Ang anak mo?”

“Si… Angela.”

Ang pangalan ay tumusok sa puso ni Isabella. “Imposible. Patay na si Angela.”

“Hindi po!” sigaw ni Nelia, sa abot ng kanyang makakaya. “Hindi po siya namatay sa sunog! Ako po… ako po ang yaya niya.”

At doon, lumabas ang buong katotohanan. Si Nelia ay ang bagong kasambahay na kinuha ni Isa noon, dalawang araw bago ang sunog. Nang mangyari ang trahedya, si Nelia ang unang nakakita sa apoy. Sa kanyang pagkasindak, kinuha niya ang sanggol—si Angela—at tumakbo palabas. Ngunit sa kaguluhan, walang nakakita sa kanya. Ang kanyang sariling anak ay kamamatay lang isang linggo bago siya mamasukan, at sa kanyang pagkalito at depresyon, nakita niya si Angela bilang isang pangalawang pagkakataon. Itinago niya ang bata. Tumakas siya. Pinalaki niya si Angela bilang sarili niyang anak, sa kahirapan.

“Lumaki si Angela na ang alam ay ako ang ina niya,” pagpapatuloy ni Nelia, habang ang mga luha ay bumabaha sa kanyang mukha. “Pero bago po siya… bago po siya mamatay…”

“Namatay?” bulong ni Isabella.

“Namatay po siya sa panganganak… ilang buwan lang ang nakalipas. Mahina po ang katawan niya. Bago po siya mawalan ng hininga, sinabi ko po sa kanya ang totoo. Na ampon lang siya. Na ang tunay niyang ina ay… kayo. Si Isabella Sandoval.”

Naikwento ni Nelia kung paano niya sinubaybayan ang pagyaman ni Isabella sa mga dyaryo. Ang kanyang konsensya ay matagal na siyang pinapatay.

“Sabi po ni Angela… ibalik ko daw po ang anak niya… si Ana… sa inyo. Sa tunay niyang lola. Sabi niya, ‘Nanay, bigyan niyo siya ng buhay na hindi niyo naibigay sa akin.’”

Pagkamatay ni Angela, si Nelia, na may malubha nang sakit, ay sinubukang lumapit kay Isabella, ngunit paano? Sino ang maniniwala sa kanya? Itataboy lang siya ng mga guardya. Kaya ginawa niya ang tanging alam niya. Dinala niya ang sanggol, ang apo ni Isabella, sa kalyeng alam niyang palaging dinadaanan ng kotse ni Isabella. Ipinagkatiwala niya ito kay Leo, isang bata na may mabuting puso, at sa tadhana. Ang kumot… ang kumot ang tanging pag-asa niya.

“Patawad po, Ma’am… Patawarin niyo po ako…” pagmamakaawa ni Nelia.

Si Isabella ay hindi makagalaw. Ang kanyang anak… si Angela… nabuhay. Nagdalaga. At ngayon, patay na. Hindi man lang niya ito nayakap. Ang galit, ang lungkot, ang panghihinayang—lahat ay naghalo-halo. Tiningnan niya si Nelia, ang babaeng nagnakaw ng labing-walong taon sa kanya. Ngunit nakita niya rin ang isang babaeng nag-alaga sa kanyang anak, at sa huli, ay sinubukang gawin ang tama.

Isang linggo ang lumipas. Si Ana ay mabilis na lumakas. Si Nelia ay pumanaw sa ospital, ngunit hindi bago siya hinawakan ni Isabella sa kamay at sinabing, “Pinapatawad na kita. Magpahinga ka na.”

Ang mansyon ni Isabella Sandoval ay hindi na malamig. Si Ana—na pinangalanan niyang ‘Angela Ana’—ay ang bagong araw sa kanyang buhay. At si Leo? Si Leo ay hindi na palaboy. Legal siyang inampon ni Isabella. Siya ang ‘Kuya Leo’ ng kanyang ‘kapatid’ na si Ana. Ang ibang mga batang ulila na kasama ni Leo ay kinuha rin niya at ipinasok sa isang pundasyon na siya mismo ang nagtayo.

Mula sa isang marungis na bata sa kalsada, si Leo ngayon ay nag-aaral sa isang magandang eskwelahan. Mula sa isang malamig na bilyonarya, si Isabella ay naging isang mapagmahal na ina at lola.

Isang hapon, habang pinagmamasdan ni Isabella si Leo na tinuturuan si Ana kung paano maglakad sa malawak nilang hardin, lumapit sa kanya si Jun, ang kanyang tapat na driver.

“Ma’am, ang ganda po nilang tingnan, ano?”

Tumango si Isabella, ang kanyang mga mata ay puno ng luha, ngunit sa pagkakataong ito, luha ng kaligayahan. “Oo, Jun.”

Hinawakan niya ang isang maliit na pink na kumot na ngayon ay naka-frame at nakasabit sa kanyang sala. Ang isang libong pisong inabot niya sa gitna ng ulan… hindi iyon limos. Iyon ang pinakamahalagang transaksyon na ginawa niya sa buong buhay niya. Ibinigay niya ang pera; ibinalik ng tadhana ang kanyang puso.

Naniniwala ka ba na ang tadhana ay laging may paraan upang ibalik ang mga bagay na nawala, kahit sa paraang hindi natin inaasahan? At kung ikaw si Isabella, sa kabila ng lahat, magagawa mo bang magpatawad? Ibahagi ang iyong saloobin sa comments.