Si Alejandro “Alex” Castillo III ay isinilang na may pilak na keyboard sa kanyang mga kamay. Lumaki sa Amerika, nag-aral sa Harvard, at sa edad na dalawampu’t walo, umuwi siya sa Pilipinas para tanggapin ang trono: ang pagiging CEO ng Castillo Group, isa sa mga pinakamatagal at pinakarespetadong kumpanya sa bansa.

Ngunit ang kanyang istilo ng pamumuno ay malayong-malayo sa kanyang ama, ang yumaong si Don Alejandro Jr. Kung ang kanyang ama ay kilala sa kanyang “pusong-mamon” at sa pagtrato sa mga empleyado bilang pamilya, si Alex naman ay kilala sa kanyang “pusong-bakal.” Para sa kanya, ang negosyo ay isang malamig na kalkulasyon. Ang mahalaga ay ang “bottom line”—ang kita.

“Ang kumpanyang ito ay masyadong sentimental,” sabi niya sa kanyang unang board meeting. “Masyadong maraming ‘dead weight’. Mga matatandang empleyado na hindi na produktibo. Masyadong malaki ang ating overhead. Kailangan nating magbawas.”

Ang kanyang mga salita ay nagdulot ng takot at pag-aalala. Ngunit walang makapalag.

Para patunayan ang kanyang punto, nag-isip siya ng isang radikal na ideya. Mag-go-undercover siya. “Magpapanggap akong isang bagong-hire na janitor. Sa loob ng isang linggo, lilinisin ko ang bawat departamento. Obserbahan ko kung sino ang nagtatrabaho at kung sino ang nagpapalipas lang ng oras. At sa Biyernes, sa ating town hall meeting, ibubunyag ko ang aking sarili at ang listahan ng mga tatanggalin.”

Ang kanyang mga board member ay nag-atubili, ngunit sa huli ay pumayag din.

Kinabukasan, isang bagong mukha ang lumitaw sa hallways ng Castillo Group. Si “Cardo,” isang payat na lalaki na may makapal na salamin, bigote, at isang sumbrerong laging nakatakip sa kanyang mukha. Walang sinuman ang nakakilala sa kanya.

Ang kanyang unang araw ay sa Accounting Department. Habang nagmo-mop ng sahig, pinapakinggan niya ang mga usapan.

“Grabe, nakita n’yo ba ‘yung bagong memo ni Sir Alex? Bawal na daw mag-overtime!” “Paano natin tatapusin ang reports? Kulang na nga tayo sa tao!” “Hay, naaalala ko pa noong si Don Alejandro pa ang boss. Kapag may rush, siya pa mismo ang nagdadala ng meryenda para sa atin.”

Sa halip na mga tamad, ang nakita ni Alex ay isang grupo ng mga taong pagod, stressed, ngunit dedikado.

Sa Marketing Department, ang kanyang inaasahang makita ay mga taong nagso-social media lang. Ngunit ang kanyang narinig ay isang brainstorming session na puno ng mga makikinang na ideya. Ang problema: wala silang sapat na budget para ipatupad ang mga ito.

“Lahat ng proposal natin, tinatanggihan ni Sir Alex. Masyado raw magastos,” sabi ng isang bata at masigasig na empleyado. “Pero kung hindi tayo mag-i-innovate, maiiwanan tayo ng ating mga kakumpitensya.”

Sa bawat sulok na kanyang nililinis, isang piraso ng kanyang paniniwala ang unti-unting gumuho. Nakita niya ang katotohanan, hindi mula sa mga report na inihahain sa kanyang mesa, kundi mula sa mga hinaing at pangarap ng mga ordinaryong empleyado.

Ngunit ang pinakamalaking rebelasyon ay naganap sa pinakamababang palapag ng gusali—ang warehouse. Dito nagtatrabaho ang mga pinakamatatagal na empleyado, mga taong nagsimula pa kasama ng kanyang lolo.

Dito niya nakilala si Mang Tonyo, ang warehouse manager, isang matandang lalaking halos kasabayan na ng kumpanya. Si Mang Tonyo ay istrikto ngunit makatarungan. At mayroon siyang isang ugali: ang pag-iipon ng mga “basura.” Ang kanyang opisina ay puno ng mga lumang piyesa, mga sirang makina, at mga kahon ng mga lumang dokumento.

“Lolo, bakit n’yo pa po itinatago ‘yan? Pwede na pong itapon ‘yan,” sabi ni Alex, bilang si Cardo.

Ngumiti si Mang Tonyo. “Iho, sa negosyo at sa buhay, walang bagay na walang silbi. Ang basurang itinapon ng isa ay maaaring maging kayamanan para sa iba. At ang mga lumang bagay na ito… mayroon silang mga kwentong hindi mo mababasa sa kompyuter.”

Isang hapon, isang malaking problema ang naganap. Ang pangunahing conveyor belt sa warehouse, na siyang naghahatid ng lahat ng kanilang produkto, ay biglang bumigay. Isang mahalagang piyesa ang nabali.

Nataranta ang bagong plant engineer, isang batang-batang graduate mula sa isang sikat na unibersidad. “Kailangan nating umorder ng bagong piyesa mula sa Germany! Aabutin ‘yon ng isang linggo! Hihinto ang buong operasyon natin!”

Ang isang linggong paghinto ay nangangahulugan ng milyun-milyong pagkalugi. Si Alex, na noo’y nagwawalis sa isang sulok, ay kinabahan. Ito na ang katapusan ng kanyang kumpanya.

Ngunit si Mang Tonyo ay nanatiling kalmado. Pumasok siya sa kanyang “opisina ng basura.” At pagkatapos ng ilang minuto, lumabas siyang may dalang isang luma at kalawangin na piyesa.

“Subukan n’yo ‘to,” sabi niya.

Pinagtawanan siya ng batang engineer. “Lolo, luma na ‘yan! Hindi na ‘yan standard!”

“Mas matanda pa sa’yo ang piyesang ‘yan, iho,” sabi ni Mang Tonyo. “Pero mas matibay pa ‘yan sa lahat ng buhok mo.”

Walang ibang pagpipilian, sinubukan nila. At sa pagkagulat ng lahat, ang lumang piyesa ay perpektong pumasok. Nang buksan nila ang makina, umandar ito nang mas maayos pa kaysa dati.

“Saan n’yo po nakuha ‘yan?” tanong ng namanghang engineer.

“Iyan ang orihinal na piyesa ng makinang ‘yan, na itinayo pa kasama ng lolo ni Sir Alex,” sabi ni Mang Tonyo. “Itinago ko, dahil alam kong darating ang araw na kakailanganin ito.”

Nang gabing iyon, hindi na mapakali si Alex. Ang matandang akala niya’y “luma” na at “walang silbi”… ang siyang nagligtas sa kanyang kumpanya.

Dahil sa kuryusidad, pinuntahan niya ang opisina ni Mang Tonyo. “Mang Tonyo, maaari po bang magtanong?”

“Sige lang, Cardo.”

“Bakit po kayo nagtitiyaga dito? Ang sahod n’yo po ay maliit. Ang inyong amo ay isang aroganteng bata na walang alam. Bakit po kayo nananatili?”

Tumingin si Mang Tonyo kay “Cardo.” Isang mahaba at mapanuring tingin.

“Dahil sa isang pangako, iho,” sabi niya. “Nangako ako sa ama ni Sir Alex, sa kanyang huling sandali, na hindi ko pababayaan ang kumpanyang ito. At higit sa lahat, na hindi ko pababayaan ang kanyang anak.”

May kinuha si Mang Tonyo mula sa kanyang wallet. Isang luma at kupas na litrato. Isang litrato ng dalawang bata—isang batang mayaman, at isang batang mahirap, na masayang magka-akbay.

“Ang batang mayaman, si Sir Alex ‘yan,” sabi ni Mang Tonyo. “At ang batang mahirap… iyan ang anak ko.”

Natigilan si Alex.

“Matalik na magkaibigan ang anak ko at si Sir Alex noong bata pa sila,” kwento ni Mang Tonyo. “Ngunit isang araw, habang naglalaro sila malapit sa isang construction site, isang aksidente ang nangyari. Nahulog ang anak ko mula sa mataas. At namatay.”

“Ang inyong ama, si Don Alejandro, ay dinibdib ito. Sinisi niya ang kanyang sarili. Mula noon, itinuring na niya akong bahagi ng pamilya. Ipinangako niya na aalagaan niya ako. At ipinangako ko naman na aalagaan ko ang kanyang nag-iisang anak, kapalit ng anak na nawala sa akin.”

“Kaya’t kahit na ang bagong CEO ay mayabang at walang respeto,” patuloy ni Mang Tonyo, habang nakatingin nang diretso sa mga mata ni “Cardo,” “mananatili ako. Dahil sa ilalim ng arogansyang iyon, nakikita ko pa rin ang anino ng batang minsan ay naging matalik na kaibigan ng aking anak. At umaasa akong isang araw, ang batang iyon ay muling lalabas.”

Hindi na nakapagsalita si Alex. Ang kanyang mga mata ay napuno ng luha. Ang kanyang pagpapanggap ay gumuho.

Kinabukasan, ang araw ng town hall meeting. Ang lahat ng empleyado ay nagtipon, kinakabahan, nag-aabang kung sino ang mga tatanggalin.

Umakyat si Richard sa entablado, hindi na bilang CEO, kundi bilang ang batang mayaman mula sa kwento ni Mang Tonyo.

Ikinuwento niya ang lahat. Ang kanyang pagpapanggap. Ang kanyang mga natuklasan. At ang kwento ni Mang Tonyo.

“Ako ay nagkamali,” sabi niya sa harap ng lahat, ang kanyang boses ay puno ng pagsisisi. “Pumasok ako dito na ang tingin sa inyo ay mga numero. Ngunit sa loob ng isang linggo, bilang si ‘Cardo’, nakita ko ang inyong mga puso. Ang inyong mga sakripisyo. Ang inyong katapatan.”

Tumingin siya kay Mang Tonyo, na nasa karamihan. “At higit sa lahat, nakita ko ang halaga ng karanasang hindi matutumbasan ng anumang diploma mula sa Harvard.”

“Walang matatanggal sa trabaho,” anunsyo niya. “Sa halip, magkakaroon ng mga pagbabago. Mga pagbabagong base sa mga narinig ko, hindi sa opisina, kundi sa sahig ng pabrika.”

Mula sa araw na iyon, isang bagong Castillo Group ang isinilang. Isang kumpanyang pinagsanib ang makabagong teknolohiya at ang tradisyunal na karunungan. Isang kumpanyang ang puso ay hindi na ang “bottom line,” kundi ang mga tao.

Si Alex ay nanatiling CEO, ngunit hindi na siya isang hari sa isang toreng garing. Naging isa siyang lider na marunong makinig, isang lider na natutunan ang pinakamahalagang leksyon, hindi sa isang mamahaling unibersidad, kundi sa loob ng isang basurahan, mula sa isang matandang ang tanging yaman ay ang kanyang katapatan.

At ikaw, sa iyong palagay, kung ikaw ay isang lider, ano ang mas mahalaga: ang makinig sa sinasabi ng mga libro at ng mga eksperto, o ang makinig sa boses ng iyong mga ordinaryong tauhan? I-comment ang iyong sagot sa ibaba!