Ang balita na nagpapayanig sa mga bulwagan ng kapangyarihan ay nagpapatunay na ang laban para sa katotohanan at pananagutan ay lalo nang umiinit at tumitindi. Isang nakakakilabot na rekomendasyon ang ibinaba ng Komite na nag-iimbestiga sa mga anomalya—isang hakbang na nagpapahiwatig na ang posibleng paglilitis at pagpataw ng parusa ay nagiging mas malapit at mas totoo para sa mga prominenteng pulitiko. Ang pangalan ng mga Senador na sina Joel Villanueva at Jinggoy Estrada, kasama ang dating Rep. Zaldy Co, ay nakapaloob ngayon sa listahan ng mga opisyal na nahaharap sa matinding kaso na maaaring magdulot ng kanilang pagpasok sa piitan bago matapos ang taon, lalo na sa pagdating ng kapaskuhan. Ang ugat ng isyu ay nakita sa di-umano’y kickbacks at malawakang katiwalian sa pondo ng gobyerno na inilaan sa mga proyekto ng Department of Public Works and Highways (DPWH).

Ang rekomendasyon ay nagmula sa Komite na nag-iimbestiga, na nagpasiyang irekomenda sa Department of Justice (DOJ) at sa Office of the Ombudsman ang agarang pagsasampa ng kaso na may kinalaman sa plunder at graft. Ang balitang ito ay nagbigay ng malaking epekto dahil matagal nang nagdududa ang publiko sa kakayahan ng mga imbestigador na harapin ang matataas na opisyal. Ngunit, ang lumabas na ulat, na may labing-siyam na pahina di-umano’y haba, ay nagpapakita ng mga detalye at ebidensya na hindi natalakay nang lubusan sa mga nakaraang pagdinig sa Senado at Kongreso. Ang mga bagong statement, kasama na ang pagbanggit sa acknowledgement receipts mula sa mga engineer na sangkot sa proyekto, ay nagpapatunay na ang imbestigasyon ay naging mas masinsinan at nagbunga ng matitibay na patunay.

Ang kasong nakita kay Senador Joel Villanueva ay naging espesyal na pokus ng atensyon dahil sa kakaiba at masalimuot na iskema ng di-umano’y kickback. Ang testimoniya mula sa maraming witness—kabilang ang district engineer na si Henry Alcantara at kasamahan niyang sina Bryce Hernandez at JP Mendoza—ay naglatag ng kuwento na lumampas sa simpleng pagtanggi. Ayon sa detalyadong testimoniya, si Villanueva ay di-umano’y humingi ng pundo para sa vertical projects o multipurpose buildings na nagkakahalaga ng ₱1.5 Bilyon. Ang halagang hinihingi para sa kickback ay tinatayang 10 porsiyento ng proyekto, na katumbas ng ₱150 Milyon. Ang multipurpose buildings ay tinawag na vertical projects, na mas mahirap dayain dahil mas madali itong makita at ma-audit.

Ngunit, dahil sa hirap na makolekta ang kickback mula sa vertical projects, ang di-umano’y iskema ay lumipat sa horizontal projects—ang flood control projects. Ang testimoniya ay nagpaliwanag na kinuha na lamang ang ₱150 Milyon mula sa flood control projects na nagkakahalaga ng ₱600 Milyon. Ang halagang ₱150 Milyon ay naging 25 porsiyento na ng proyekto, mas mataas sa karaniwang kickback. Ang tunay na isyu ay hindi ang pag-iwas ni Villanueva sa flood control (*na alam niyang walang master plan), kundi ang detalyadong pagkakatugma ng testimonya ng mga engineer na nagpakita ng paraan kung paano isinakatuparan ang paghingi ng pabor at pag-ikot ng pondo.

Samantala, si Senador Jinggoy Estrada ay nahaharap din sa parehong hamon dahil sa corroborated testimony ng mga engineer na nagtuturo sa kanya. Ang akusasyon ay may kinalaman sa kickbacks na nag-ugat sa ₱355 Milyong alokasyon sa national budget. Katulad ni Villanueva, ang kredibilidad ng mga akusasyon ay pinatibay ng mga engineer na sina JP Mendoza, Bryce Hernandez, Henry Alcantara, at ang kanilang superbisor. Ang bigat ng testimonya mula sa maraming witness ay nagbigay ng malaking pinsala sa depensa ng pagtanggi (denial).

Ayon sa *mga ekspertong legal, ang simpleng denial ay hindi sapat na depensa laban sa bigat ng evidence at multiple testimonies na nagpapatunay na may plunder o graft na naganap. Sa mga kasong sinaligan na ng korte ang testimonya ng prosekusyon, kailangan ng akusado na magpakita ng matibay na ebidensya upang kontrahin ang claim ng gobernasyon. Ang simpleng pagtanggi ay self-serving at hindi nakakaapekto sa epekto ng patunay na ipinakita ng mga engineer at mga resibo.

Dahil sa bigat ng rekomendasyon na ito, malaki ang haka-haka na maaaring gumulong na ang proseso at maglabas ng warrant of arrest ang Ombudsman bago matapos ang taon. Ang plunder at graft charges ay non-bailable na kaso—ibig sabihin, kapag naaresto ang opisyal, tuloy-tuloy ang kanilang pagpasok sa piitan. Ito ang matinding babala na maaaring magpabago sa selebrasyon ng kapaskuhan para sa mga matataas na opisyal na sineseryoso na ngayon ang pagtimbang ng hustisya. Ang katotohanan ay nakalabas na, at ang susunod na kabanata ay nakasalalay na sa aksyon ng Ombudsman at DOJ.