Ang araw ng kasal ni Marisse ay isang araw na pinangarap niya mula pagkabata. Lahat ay perpekto—mula sa mala-prinsesang gown na suot niya, hanggang sa eleganteng set-up ng garden wedding na dinaluhan ng mahigit dalawang daang bisita. Ang catering ay mula sa isang sikat na hotel. May fireworks display pa sa dulo. Lahat ay tila isang eksena sa fairytale.

Isa-isang lumapit ang mga bisita sa couple’s table, dala ang kani-kanilang regalo. Mga kahong may mamahaling balot, may mga personalized na sulat, may mga cheque, at may mga envelope na halatang may lamang cash. Habang busy sa pagtanggap si Marisse at ang kanyang groom na si Anton, napansin ng maid of honor ang isang matandang babae na may hawak lang na isang maliit na kahon, balot sa simpleng puting papel at may pulang laso.

“Uy, ‘yung isa doon, parang gift ng lola sa pasko ah!” sabay tawa ng isa sa bridesmaid.

Tumawa rin si Marisse, medyo pabulong, “Grabe naman, parang hindi pinag-isipan.”

Paglapit ng matandang babae sa harapan nila, ngumiti ito sabay abot ng kahon. “Para sa inyo, apo. Maligayang kasal.”

Nagkatinginan ang ilang bisita. May ilan pang nagbubulungan.

“Thank you po,” ani Marisse, pero halatang alanganin. Kinuha niya ang kahon, tumingin kay Anton, at pabirong sinabi, “Baka bigas ’to!”

Tumawa ang mga nakapaligid, pati ang mga nasa likod ng camera.

Ngunit nang dumaan na ang program at dumating ang oras ng pagbubukas ng mga regalo sa harap ng bisita, isang segment na pinilit ng event organizer para sa ‘entertainment,’ isa-isang binuksan ang mga gift sa entablado.

Nang buksan ni Marisse ang maliit na kahon mula sa matanda, muling nagtawanan ang ilan. “Uy, baka anting-anting yan!” biro ng isa pa.

Pero sa pagbukas niya ng kahon, tumahimik ang lahat.

Sa loob ay may isang lumang pendant na hugis puso, may kinakalawang na chain, at isang sulat na may kulay sepia na papel.

Binasa ito ni Anton, dahil tila natigilan si Marisse.

“Para sa magiging pamilya ng anak kong si Elena. Kung nababasa niyo ito, ako’y masayang makita ang kasal ng aking apo—bagamat sa malayo. Ang pendant na ito ay huling regalo ng asawa kong nasawi sa giyera, bago pa man ipinanganak ang aming anak. Walang halaga ito sa iba, pero sa amin, ito ang simbolo ng pagmamahalan na kahit kamatayan ay hindi naputol. Itinabi ko ito sa loob ng mahigit 60 taon, at ngayon, nais kong ito’y mapasainyo—upang paalalahanan kayo na ang tunay na pag-ibig ay hindi nasusukat sa ganda ng kasal, dami ng regalo, o laki ng handaan, kundi sa katapatan, sakripisyo, at pagmamalasakit sa isa’t isa.”

May kalakip din itong lumang larawan ng isang sundalong Amerikano, yakap ang isang babaeng Pilipina—malamang, ang matandang babae na nagbigay ng regalo.

Hindi alam ni Marisse kung ano ang mararamdaman. Nahihiya siya. Napahiya siya. Sa dami ng ginastos, sa dami ng plano, nakalimutan niyang ang kasal ay tungkol sa pag-ibig—hindi palabas.

Lumapit siya kay Aling Pilar, ang matandang babae, at niyakap ito. “Pasensya na po. Ang totoo po, ito ang pinakamahalagang regalong natanggap namin ngayong araw.”

Umiiyak na rin si Anton, pati ang ilang bisita. Ang mga kanina’y nagtatawanan, ngayo’y namumula sa hiya.

Matapos ang kasal, ipinagawa nina Marisse at Anton ang pendant bilang centerpiece ng isang kwadro, na isinabit nila sa kanilang bahay. Araw-araw, tinitingnan nila ito, paalala sa kanila kung anong uri ng pag-ibig ang dapat panindigan.

At tuwing may nagtatanong kung ano ang pinakaimportanteng bahagi ng kanilang kasal, sagot ni Marisse ay simple lang:

“’Yung regalo na sa una’y tinawanan ko. Pero sa huli, iyon pala ang nagturo sa amin kung ano talaga ang ibig sabihin ng pagmamahal.”

Wakas.