Napakalamig ng simoy ng hangin sa Alberta, Canada nang umagang iyon. Ang mga puno ng pino ay nababalutan ng manipis na yelo, at ang hamog ay tila usok na bumabalot sa paligid. Sa loob ng isang mainit at magarang bahay, nakaupo si Tatay Lando sa isang sulok ng sofa, yakap ang kanyang sarili. Suot niya ang isang makapal na jacket na medyo luma na, ang tanging alaala ng kanyang yumaong asawa na si Nanay Rosa. Sa edad na pitumpu’t lima, bakas na sa mukha ni Tatay Lando ang hirap ng buhay. Ang kanyang mga kamay ay magaspang at puno ng kalyo—mga kalyo na nakuha niya sa ilang dekadang pagsasaka sa Pilipinas mapagtapos lang ang kanyang kaisa-isang anak na si Eric.

Si Eric ang mundo ni Tatay Lando. Ibenta man niya ang kanyang kalabaw, isanla man ang lupa, o magdildil man siya ng asin, ginawa niya ang lahat para maging Engineer ang anak at makapunta sa Canada. At nang maging matagumpay na si Eric, kinuha siya nito. “Tay, sumunod ka na sa akin. Ako naman ang mag-aalaga sa’yo. Tapos na ang paghihirap mo,” iyon ang pangakong nagpaiyak kay Tatay Lando sa airport limang taon na ang nakararaan. Pero sadyang mapagbiro ang tadhana, o sadyang sadyang may mga taong madaling makalimot kapag nakahawak na ng ginhawa. Ang pangako ng “magandang buhay” ay napalitan ng bangungot nang mag-asawa si Eric ng isang babaeng nagngangalang Vanessa. Si Vanessa ay Fil-Canadian, sanay sa luho, at walang respeto sa matatanda. Para sa kanya, si Tatay Lando ay isang “pabigat,” isang “extra mouth to feed,” at isang “eyesore” sa kanilang modernong bahay.

Araw-araw, naririnig ni Tatay Lando ang mga parinig ni Vanessa. “Hon, ang baho na naman ng Tatay mo! Hindi ba siya marunong mag-flush ng toilet nang maayos?” o kaya naman, “Hon, ang mahal ng groceries, tapos ang lakas kumain ng Tatay mo, wala naman siyang ambag!” Noong una, ipinagtatanggol pa siya ni Eric. Pero habang tumatagal, nalalason na rin ang isip ng anak. Naging malamig si Eric. Nawala ang “Mano po, Tay.” Napalitan ito ng irap at buntong-hininga. Ginawa siyang taga-hugas ng pinggan, taga-tapon ng basura, at taga-linis ng snow sa driveway kahit nananakit ang kanyang rayuma sa lamig. Tiniis ni Tatay Lando ang lahat. “Anak ko siya. Mahal ko siya. Baka stress lang sa trabaho,” bulong niya sa sarili habang umiiyak sa gabi.

Isang Sabado ng umaga, nagising si Tatay Lando na masaya ang mood ni Eric. “Tay, bihis ka. Mamamasyal tayo. Pupunta tayo sa Jasper National Park. Maganda ang view doon, maraming puno,” yaya ni Eric. Tuwang-tuwa si Tatay Lando. Sa wakas, makakasama niya ulit ang anak. Naghanda siya. Wala si Vanessa, may lakad daw kasama ang mga amiga. Sumakay sila sa SUV ni Eric. Habang nasa byahe, nagkukuwento si Tatay Lando tungkol sa buhay nila noon sa probinsya, tungkol sa kung paano sila nanghuhuli ng gagamba ni Eric noong bata pa ito. Pero tahimik lang si Eric. Mahigpit ang hawak sa manibela, at hindi makatingin sa mata ng ama.

Lumipas ang ilang oras, palayo nang palayo ang kanilang nararating. Wala nang mga bahay. Puro nagtataasang puno na lang at bundok. Pumasok sila sa isang liblib na “logging road” o daanang hindi sementado. “Anak, parang ang layo naman yata? May tao pa ba dito?” kabadong tanong ni Tatay Lando. “Malapit na Tay, may shortcut dito papunta sa view deck,” sagot ni Eric nang walang emosyon. Huminto ang sasakyan sa gitna ng kawalan. Tahimik. Tanging huni ng ibon at hangin ang maririnig. “Baba na tayo, Tay. Nandito na tayo,” sabi ni Eric.

Bumaba si Tatay Lando. Inikot niya ang paningin. “Anak, asan ang view deck? Puro gubat ito ah.” Pumunta si Eric sa likod ng kotse, akala ni Tatay ay kukuha ng pagkain. Pero pagbalik nito, wala itong dala. Tinitigan niya ang ama. Ang tingin na iyon ay hindi tingin ng isang anak, kundi tingin ng isang taong gustong magtapon ng basura. “Tay, dito ka na,” malamig na sabi ni Eric. “Ha? Anong dito na ako? Uuwi na ba tayo?” naguguluhang tanong ng matanda. “Hindi, Tay. Ikaw. Diyan ka na. Hindi ka na babalik sa bahay.”

Parang binuhusan ng yelo si Tatay Lando. “Anak… nagbibiro ka ba? Huwag naman ganyan.” Lumapit si Eric at tinulak ang ama palayo sa kotse. Napaupo si Tatay Lando sa damuhan. “Pagod na ako, Tay! Pagod na si Vanessa! Pabigat ka na! Wala ka namang silbi sa bahay! Umuubos ka lang ng pera! Diyan ka na! Makipagkita ka sa Grizzly Bear! Baka sakaling may pakinabang ka kapag kinain ka nila!” Sigaw ni Eric na umalingawngaw sa gubat. Bago pa makatayo si Tatay Lando, sumakay na si Eric sa kotse, ni-lock ang pinto, at humarurot palayo. Naiwan ang usok ng tambutso at ang alikabok na humampas sa mukha ng matanda.

“Eric! Anak! Huwag mo akong iwan! Eric!” sigaw ni Tatay Lando habang tumatakbo at pilit na hinahabol ang sasakyan. Pero mabilis itong nawala sa paningin. Nadapa si Tatay Lando. Sugatan ang kanyang tuhod. Umiyak siya nang umiyak. Hindi dahil sa takot sa gubat, kundi sa sakit na ang batang inaruga niya, ang batang ipinagpalit niya ng sariling ginhawa, ay nagawa siyang itapon na parang hayop. “Diyos ko… anong kasalanan ko? Minahal ko naman siya…” hagulgol ng matanda.

Lumipas ang oras. Dumilim ang langit. Nagsimulang bumagsak ang temperatura. Nanginginig na si Tatay Lando sa lamig. Gutom, uhaw, at pagod. Narinig niya ang mga kaluskos sa paligid. Alam niya ang sinabi ni Eric. Grizzly Bear. Ang lugar na ito ay bear country. Ang mga oso dito ay malalaki at mababangis. Wala siyang laban. Umupo siya sa ilalim ng isang malaking puno, niyakap ang kanyang tuhod, at nagdasal. “Lord, kung ito na po ang katapusan ko, kayo na po ang bahala sa anak ko. Patawarin niyo po siya.” Ipinikit niya ang kanyang mga mata, hinihintay ang kamatayan—maging sa lamig man o sa pangil ng hayop.

Maya-maya, narinig niya ang pagbali ng mga sanga. “Krak! Krak!” Malalakas na yabag. Papalapit nang papalapit. Amoy niya ang kakaibang amoy ng ligaw na hayop. Dumilat siya at sa di kalayuan, sa ilalim ng sinag ng buwan, nakita niya ang isang malaking anino. Isang Grizzly Bear. Nakatayo ito, umaamoy-amoy sa hangin. Nanigas si Tatay Lando. “Diyos ko…” bulong niya. Handa na siyang lapain.

Ngunit bago pa man makalapit ang oso, biglang may matinding liwanag na tumama sa mata ng hayop. Isang malakas na busina ang umalingawngaw. “HOOOOONK!” Nagulat ang oso at tumakbo palayo. Isang malaking truck ng Ranger ang huminto. Bumaba ang isang lalaking naka-uniporme, may hawak na flashlight at riple. Siya si Officer Dave, isang Forest Ranger. “Hey! Are you okay?! Sir!” sigaw ni Dave nang makita ang matandang nakalugmok.

Agad na tinulungan ni Dave si Tatay Lando. Binuhat niya ito pasakay sa truck kung saan mainit ang heater. Binigyan niya ito ng mainit na kape at kumot. “Anong ginagawa mo dito? Delikado dito! Muntik ka nang mapatay ng oso!” tanong ni Dave sa wikang Ingles. Sa kabilang banda, si Tatay Lando, na medyo hirap sa Ingles pero nakakaintindi, ay umiyak lang at sinabing, “My son… my son left me.”

Dinala ni Dave si Tatay Lando sa Ranger Station. Doon, natawagan nila ang mga otoridad. Dumating ang mga pulis at isang social worker na Pilipina, si Grace. Nang makausap ni Grace si Tatay Lando, doon bumuhos ang lahat ng kwento. Ang pang-aapi, ang pang-aalipusta, at ang ginawang pagtatapon sa kanya sa gubat. Galit na galit si Grace at si Officer Dave. “This is attempted murder! Abandonment of a vulnerable person!” sigaw ni Dave. “Huwag kang mag-alala, Tay. Mananagot sila,” pangako ni Grace.

Samantala, sa bahay nina Eric at Vanessa, nagdiriwang ang mag-asawa. “Sa wakas, solo na natin ang bahay! Wala nang amoy matanda!” sabi ni Vanessa habang umiinom ng wine. “Oo nga, Hon. Sabi ko sa kanya, maglaro siya sa bear. Sigurado akong wala na ‘yun ngayon. Ang lamig sa labas eh,” sagot ni Eric na walang konsensya. Ang akala nila, malinis ang krimen nila. Walang CCTV sa gubat. Walang saksi.

Kinabukasan, habang masarap ang tulog nina Eric, nakarinig sila ng malakas na katok sa pinto. “POLICE! OPEN UP!” Nagulat si Eric. Pagbukas niya ng pinto, bumulaga sa kanya ang limang pulis at si Grace. “Mr. Eric Santos?” tanong ng pulis. “Yes? Anong problema?” maang-maangan ni Eric. “You are under arrest for Attempted Murder, Elder Abuse, and Failure to Provide Necessaries of Life.”

“Ha?! Anong pinagsasabi niyo?!” sigaw ni Vanessa na sumugod din sa pinto. “Wala kayong ebidensya! Naglayas ang Tatay niya!”

“Naglayas?” sarkastikong tanong ni Grace. “Ipasok siya.”

Mula sa likod ng mga pulis, lumabas si Tatay Lando, naka-wheelchair, may kumot, at kasama si Officer Dave.

Namutla si Eric. Parang nakakita ng multo. “T-Tay? Buhay ka?”

Tinitigan ni Tatay Lando ang anak. Sa unang pagkakataon, wala nang awa sa kanyang mga mata. “Oo, anak. Buhay ako. Hindi ako kinain ng Grizzly Bear. Pero ang konsensya mo, kakainin ka nang buhay.”

“Tay! Magpapaliwanag ako! Joke lang ‘yun! Babalikan sana kita!” palusot ni Eric, nanginginig na ang tuhod habang pinoposasan ng mga pulis.

“Joke? Ang iwan ako sa gitna ng nagyeyelong gubat ay joke?” sagot ni Tatay Lando. “Ibinigay ko ang buhay ko para sa’yo, Eric. Ibinenta ko ang dangal ko sa Pilipinas para mapag-aral ka. Tapos ito ang isusukli mo? Ang ipakain ako sa hayop?”

“Huwag niyo kaming hulihin! Citizen kami! May karapatan kami!” sigaw ni Vanessa habang pinoposasan din siya dahil sa complicity o pakikipagsabwatan.

“Sa bansang ito,” paliwanag ng pulis, “seryoso kami sa karapatan ng tao, lalo na ng mga matatanda. Mabubulok kayo sa kulungan.”

Habang kinakaladkad ang mag-asawa pasakay ng police car, nag-iyakan sila at nagmakaawa kay Tatay Lando. “Tay! Bawiin mo ang sinabi mo! Mapapauwi kami sa Pilipinas! Mawawalan kami ng trabaho!” sigaw ni Eric.

Tumalikod si Tatay Lando. Masakit, pero kailangan. “Ginawa ko na ang lahat bilang ama, Eric. Ngayon, harapin mo naman ang responsibilidad mo bilang tao.”

Ang balita ay kumalat sa buong Filipino community sa Canada at maging sa Pilipinas. Ang “Grizzly Bear” na dapat kakain kay Tatay Lando ay naging simbolo ng kalupitan ni Eric. Nawalan ng lisensya si Eric bilang Engineer. Nakulong silang mag-asawa at pagkatapos ng sentensya ay ipina-deport pabalik sa Pilipinas, kung saan wala silang uuwian dahil naibenta na ang lupa ni Tatay Lando noon pa. Naging “blacklisted” sila at kinamuhian ng lahat.

Si Tatay Lando naman ay kinupkop ng gobyerno ng Canada at binigyan ng permanent residence at pensyon dahil sa “humanitarian grounds.” Inalagaan siya ng komunidad ng mga Pilipino doon. Si Officer Dave at Grace ay naging parang mga tunay na anak sa kanya. Sa huling yugto ng buhay ni Tatay Lando, naramdaman niya ang pagmamahal na ipinagkait ng sarili niyang dugo.

Napatunayan sa kwentong ito na ang kasamaan, kahit saang lupalop pa ng mundo gawin, ay laging may katapat na hustisya. Ang anak na kayang itapon ang magulang ay itatapon din ng tadhana sa kangkungan ng pagsisisi. At minsan, ang mga estranghero pa ang nagiging tunay na pamilya kaysa sa mga kadugo natin.

Kayo mga ka-Sawi, kung kayo si Tatay Lando, mapapatawad niyo pa ba ang anak na nagtangkang ipakain kayo sa oso? O tama lang na hayaan silang mabulok sa kulungan? Mag-comment sa ibaba at i-share ang kwentong ito para magsilbing babala sa mga walang utang na loob! 👇👇👇