Si Ruel ay isang tahimik na lalaki, masipag, at buong puso kung magmahal sa kanyang asawang si Liza. Ngunit isang aksidente sa kalsada ang biglang pumunit sa kanilang masayang buhay. Sa loob ng ilang minuto, nawala ang babaeng minahal niya higit pa sa sarili.

Nang mailibing si Liza, tila ba nailibing na rin si Ruel. Araw-araw ay umiikot ang buhay niya sa alaala ng asawa. Sa hapag-kainan, nakatitig siya sa bakanteng upuan. Sa gabi, yakap ang unan na parang katawan ng iniwan. Ang kanyang biyenan na si Aling Teresa, isang babaeng kilala sa bayan bilang matatag at maginoo, ang siyang umalalay sa kanya.

“Anak, hindi mo kailangang kalimutan si Liza, pero kailangan mong mabuhay,” wika nito habang iniaabot ang mainit na sabaw.

Ikalawang Yugto: Ang Paglapit

Madalas na bumibisita si Ruel sa bahay ng kanyang biyenan. Sa una, tanging alaala ni Liza ang dahilan—mga lumang litrato, mga gamit na iniwan, mga kwentong paulit-ulit nilang binabanggit. Ngunit habang lumilipas ang buwan, unti-unti niyang napapansin ang katahimikan sa mga mata ni Aling Teresa.

Pareho silang iniwan ng taong mahal nila. Pareho silang sugatan, parehong uhaw sa pag-unawa. Ang mga gabi ng kuwentuhan ay humaba, ang pagtulong sa isa’t isa ay naging natural.

Isang gabing maulan, habang pinapakinggan ang lagaslas ng ulan sa bubong, bumulong si Teresa:
“Ruel, minsan naiisip ko… baka kaya tayo pinagdikit, dahil pareho tayong kailangan ng kasama.”

Tahimik si Ruel, ngunit sa puso niya, may damdaming hindi niya maintindihan.

Ikatlong Yugto: Ang Kasal

Isang taon matapos ang libing, ikinagulat ng buong baryo ang balita: ikakasal si Ruel at ang kanyang biyenan. Ang mga kapitbahay ay nagbulungan. Ang ilan ay nandidiri, ang ilan ay nagalit.
“Anong klase ‘yan? Manugang at biyenan?”
“Wala na ba siyang ibang mapili?”

Ngunit sa loob ng tahanan nila, iba ang kuwento. Hindi ito kasal na puno ng romansa, kundi kasal na puno ng pang-unawa at pangangailangan. Pareho silang nagkasundo: mas mabuti nang magkasama sila, kaysa manatiling mag-isa at tuluyang malugmok.

Ikaapat na Yugto: Ang Lihim

Isang hapon, dumating ang isang matandang lalaki mula sa probinsya. Siya ay si Mang Ernesto—matagal nang kaibigan ng pamilya. Dala niya ang isang lihim na matagal nang tinago.

“Teresa,” mahina niyang sabi, “panahon na siguro para sabihin kay Ruel ang totoo.”

Nagulat si Ruel. Ano ang ibig sabihin? Doon ibinunyag ang isang sikreto na matagal nang kinimkim ni Teresa.
“Ruel,” nanginginig ang tinig niya, “hindi mo alam, pero hindi lang ako biyenan mo. Ako ang tunay na ina mo.”

Nanlaki ang mata ni Ruel. Ang dugo sa kanyang ugat ay tila huminto. Paano naging posible?

Ipinaliwanag ni Teresa ang lahat. Bata pa siya nang ipanganak si Ruel, sa panahong wala siyang kakayahang magpalaki ng anak. Iniwan niya ito sa isang kamag-anak, at lumaki itong walang kaalam-alam sa kanyang pinagmulan. Nang makilala ni Ruel si Liza, walang sinuman ang nag-usisa sa pagkakakilanlan niya bilang anak.

Ang lahat ng sakit, lahat ng pagkalito, biglang bumuhos. Ngunit kasabay nito, nagkaroon ng liwanag. Hindi na sila kailanman magiging mag-asawa sa mata ng lipunan—hindi dahil bawal, kundi dahil natagpuan nila ang mas malalim na katotohanan: mag-ina pala sila.

Ikalimang Yugto: Ang Pagbabago

Kinansela ang kasal. At sa halip na kahihiyan, ito’y naging bagong simula.

“Hindi ko man naibigay sa’yo ang pagkalinga noon,” umiiyak na wika ni Teresa, “pero ngayong alam na natin ang totoo, hinding-hindi na kita iiwan.”

Yumakap si Ruel sa kanya, mahigpit na parang muling isinilang. Sa unang pagkakataon matapos ang pagkamatay ni Liza, muling nakaramdam si Ruel ng buong pamilya—hindi bilang asawa, kundi bilang anak.

Huling Yugto: Ang Aral

Ang balitang ito ay kumalat sa baryo, at imbes na panunukso, respeto ang bumalot. Naiintindihan ng lahat na minsan, ang mga lihim ng nakaraan ay nagdadala ng kasagutan sa mga sugat ng kasalukuyan.

At si Ruel, natutong magpatuloy hindi dahil pinalitan niya ang minahal, kundi dahil natagpuan niya ang nawawalang bahagi ng sarili: ang yakap ng tunay na ina.