Sa banyagang lupain ng Hong Kong, kung saan ang mga pangarap ay pinipilit na itayo sa harap ng malalaking gusali, isang serye ng trahedya at misteryo ang yumanig sa buong komunidad ng Overseas Filipino Workers (OFW), na naglalantad ng isang nakakakilabot na katotohanan tungkol sa mental health crisis, pananalapi, at ang mapanganib na “sugal” ng pangingibang-bansa. Ang dating tahimik na laban ng mga OFW ay biglang sumambulat sa pambansang atensyon, kasabay ng isang nakakagulat at nakakahiyang update na nagdulot ng malalim na pagdududa: ang safe recovery nina Immy at Alely ay nagbigay-solusyon sa misteryo ng pagkawala, ngunit mas lalong nagpalaki sa misteryo ng katotohanan.

Ang kaso ay nagsimula sa isang nakakabiglang trahedya. Sa Peak Road, ang eksklusibong lugar kung saan naninirahan ang mga mayayaman, isang 31-anyos na Pinay domestic helper ang natagpuang walang buhay. Sa loob ng isang mansyon na puno ng ginto at karangyaan, naganap ang isang apparent su!cide, na nagpapatunay na sa gitna ng materyal na kasaganahan, may mga pusong labis na naghihirap. Walang su!cide note, walang away, tanging ang katahimikan at matinding pag-iisa ang naging saksi. Ang insidenteng ito ay nagbigay-babala na ang stress, fatigue, at depress!on ay mga tahimik na kaaway ng mga OFW, na pilit ipinapakita sa kanilang mga pamilya na “ayos lang ako,” habang lumalaban sila nang mag-isa sa dilim.

Ngunit bago pa man lubusang maresolba ang kalungkutan sa The Peak, isang mas malaking misteryo ang sumunod: ang paglaho nina Immy Pabuaya, 24, at Alely Tibay, 33. Magkasama sila, parehong domestic helper, at bigla silang nawala noong Oktubre 4, sa kanilang day off. Walang mensahe, walang tawag, parang nilunok ng lupa ang kanilang mga bakas. Mabilis na kumalat ang takot at pangamba, dahil sa Hong Kong, ang biglaang pagkawala ng isang kababayan ay laging may dalang masamang haka-haka. Nagsimula na ang paghahanap sa mga sikat na hiking trail tulad ng Shingmun Reservoir, ngunit ang kanilang trail ay tuluyan nang nawala.

Ang Nakakabiglang Reve!ation: Ang Kahihiyan ng Utang

Habang nagpapatuloy ang paghahanap, unti-unting lumabas ang mga detalye na nagdulot ng pambansang kahihiyan: sina Immy at Alely ay parehong may mabibigat na pagkakautang na umabot sa libo-libong Hong Kong Dollars. Ang kanilang mga pautang ay nagmula sa mga pribadong nagpapautang at, mas nakakabahala, sa mga online lending apps na kilalang may labis-labis na interes at walang awang paniningil. Bago sila nawala, nakatanggap pa raw ng mga sulat at tawag ng paniningil ang kanilang mga employer.

Dito nagsimulang mamuo ang pinakamasakit na espekulasyon: Tumakas ba sila para takasan ang kahihiyan ng utang? Ang utang ay hindi lang fin!ncial problema para sa mga OFW; ito ay isyu ng dangal at kap!ntasan sa pamilya. Ang mga lending syndicate na ito ay ginagamit ang takot at kahihiyan para manipulahin ang mga biktima, na humahantong sa pananakot, online shaming, at minsan, sa pagkawala ng trabaho o, mas masahol pa, ang tuluyang pagl!san. Maraming OFW ang patuloy na nagtatago o tumatakas sa trabaho dahil sa takot sa mga ilegal na nagpapautang na ito, na kumikita sa kanilang paghihirap. Ang Hong Kong ay naging sentro ng mga loan app na ito, na parang mabilis na sagot sa problema, ngunit isang patibong naman pala sa huli.

Ang mga awtoridad, kabilang na ang Philippine Consulate General at Overseas Workers Welfare Administration (OWWA), ay agad na kumilos. Ayon kay Consul General Romulo Victor Israel Jr., inalerto sila noong Oktubre 8, apat na araw matapos maglaho ang dalawa. Sinuri ang mga CCTV footage at travel records. Ngunit isang detalye ang nakakagulat: ilang oras bago siya tuluyang naglaho, may ginawang misteryosong money transfer si Immy sa Pilipinas. Sino ang pinadalhan niya? Ano ang huling transaksyon na ito? Ito ba ay pagbayad sa utang, o isang huling abiso na tila may tinatago? Ang trail ng pera ay tila isa pang trail ng katotohanan na pilit nilang tinatakasan.

Ang Shocking Update Mula sa DMW: Ligtas, Ngunit Hindi Malinaw

Ang pagtatapos ng misteryo ay dumating noong Biyernes, Oktubre 17. Ayon kay Department of Migrant Workers (DMW) Secretary Hans Leo J. Cacdac, natagpuan sina Immy Pabuaya at Alely Tibay na ligtas noong Huwebes ng gabi, Oktubre 16, at dinala sa Shatin Police Station. Agad silang sinundo at dinala sa custody ng Migrant Workers Office (MWO) sa Hong Kong, kung saan sila binigyan ng psychosocial counseling at naka-iskedyul para sa medical checkup. Ang balita ay nagdulot ng malaking paghinga ng ginhawa para sa kanilang mga pamilya at sa buong OFW community.

Ngunit ang update na ito ay nagbigay-daan sa mas maraming tanong at pagdududa kaysa kasagutan.

Una, ang Kalagayan ng Trabaho: Kinumpirma ni Secretary Cacdac na ang employment ng dalawa ay terminated na dahil sa hindi nila pagbalik matapos ang kanilang day off. Ang termination na ito ay nagpapahiwatig na ang pagkawala nila ay unauthorized at nagdulot ng seryosong epekto sa kanilang contract. Ang repatiation o pagpapauwi sa Pilipinas ay kasalukuyang inaayos, na nagtatapos sa kanilang pangarap na mabigyan ng mas magandang buhay ang kanilang pamilya.

Pangalawa, ang Bersyon ng mga Nawala: Ang kanilang unang salaysay ayon kay Cacdac: “Nawala daw sila due to while hiking… sa Long Moon Country Trail.” Ang bersyon na ito ay agad na kinuwestiyon ng publiko at maging ng mga commentator. Paano ka mawawala ng halos dalawang linggo sa isang sikat na trail nang hindi nakokontak ang sinuman? Bakit hindi sila humingi ng tulong? At mas mahalaga, paano ito isasabay sa bigat ng libo-libong utang na nagdulot ng harassment ilang araw bago sila naglaho? Ang hiking alibi ay tila hindi tumutugma sa malaking pressure na nararanasan nila, na nag-uugat sa posibilidad na ang hiking ay ginamit lamang na dahilan para makatakas—o, mas masahol pa, para itago ang mas malalim na katotohanan.

Pangatlo, ang Di-malinaw na Katotohanan: Kinumpirma ni Cacdac na hindi pa malinaw ang kabuuang kuwento (Hindi pa hindi pa malinaw yung kabuuang kwento). Hihingi ang MWO ng sinumpaang salaysay (sworn statement o salaysay) mula sa dalawa upang mas makalap ang lahat ng detalye. Ito ang magiging susi upang matukoy kung sila ba ay tumakas para takasan ang kahihiyan sa utang, o kung sila ay biktima ng manipulasyon at pananakot ng mga loan syndicate na nagtulak sa kanila na magtago. Ang salaysay na ito ang magbubunyag kung ang kahihiyan ba ay nagmula sa utang, o sa sistema na nagtulak sa kanila na manahimik at magl!saw.

Ang DMW ay nagbigay ng babala sa lahat ng OFW na makipag-ugnayan agad sa kanilang mga hotline kung may anumang emergency o problema sa utang. Ngunit ang insidente nina Immy at Alely ay isang wake-up call na ang tunay na problema ay hindi lang kakulangan sa hotline, kundi ang sistema ng utang at kawalan ng mental health support na patuloy na lumalamon sa ating mga kababayan. Ang kahihiyan ay hindi dapat ipasa sa mga OFW na napilitang mangutang, kundi sa mga ilegal na lending syndicate na walang awang kumikita sa kanilang paghihirap, at sa lipunan na nagtutulak sa mga bayani na manahimik at magdusa. Ang safe recovery ay isang himala, ngunit ang buong katotohanan ay nananatiling nakakabingi at naghihintay na mailantad.