Ang buhay ni Celia ay isang patong-patong na hugas ng pinggan, labada, at walang katapusang paghihintay. Sa loob ng dalawampung taon ng pagiging asawa ni Ramon, ang pakiramdam niya ay isa siyang kasangkapan lamang, isang tagapangalaga ng bahay na walang boses at walang halaga. Si Ramon, isang manager sa isang maliit na kumpanya, ay may ugaling walang paggalang, palaging nakasimangot, at bihira siyang bigyan ng atensyon. Ang kanilang dalawang anak na lalaki, sina Miguel at Carlo, ay pinalaki ni Ramon na maging katulad niya: mayabang at walang pagpapahalaga sa sakripisyo ng kanilang ina.

Araw-araw, bago maghugas ng plato, tinitingnan ni Celia ang kanyang Lotto ticket. Hindi dahil sa umaasa siyang mananalo, kundi dahil ito ang tanging lihim na pangarap niya—ang magkaroon ng sariling kaligayahan, na hindi nakadepende sa pag-apruba ng kanyang pamilya.

Isang Biyernes ng gabi, habang nag-aayos ng pinamili sa palengke, narinig niya sa radyo ang winning combination. Tila huminto ang mundo. Ang mga numero. Ang kanyang mga numero. Ang mga birthday ng kanyang pumanaw na ama at ang petsa ng kanilang kasal, na matagal na niyang nilalaro. Nanalo siya. Nanalo siya ng P100 milyon.

Hindi siya sumigaw, hindi rin siya tumalon sa tuwa. Sa halip, naramdaman niya ang isang matinding kaba at takot. Ang pera ay hindi nagdala ng kaligayahan; nagdala ito ng pag-aalinlangan. Kung sasabihin niya ang tungkol sa kanyang panalo, magiging totoo ba ang pagmamahal na ibibigay sa kanya ng kanyang pamilya? O baka mas lalo lang silang maging masahol, maging gahaman, at maghanap lamang ng pera sa kanya?

Sa loob ng isang linggo, inayos ni Celia ang lahat nang lihim. Sa tulong ng isang matandang kaibigan, isang dating accountant, nagawa niyang kunin ang premyo sa Lotto office nang walang nakakakilala. Nagbukas siya ng iba’t ibang bank account at naglipat ng mga pondo sa mga secure na investment. Ang pagnanais na subukin ang kanyang pamilya ay mas matindi kaysa sa pagnanais na magsaya sa kanyang kayamanan. Nais niyang malaman kung sino ba talaga siya para sa kanila.

“Kung wala akong pera,” naisip niya, “mamahalin ba nila ako nang tapat?”

At doon nabuo ang kanyang mapanganib na plano. Ang magpanggap na patay.

Ang araw ng kanyang “kamatayan” ay sinadya niyang gawing aksidente. Ayon sa planong binuo niya, nagkunwari siyang lumabas ng bayan upang bisitahin ang isang malayong kamag-anak. Nakipagkita siya sa kanyang pinagkakatiwalaang accountant at isang abugado. Ipinagawa niya ang isang detalyadong huling habilin, na magiging susi sa kanyang pagsubok. Pagkatapos, nag-upa siya ng isang maliit na bangka at nagpanggap na naglayag sa dagat. Ang mga kasabwat niya sa plano ay gumamit ng kanyang mga gamit, kasama na ang kanyang lumang cellphone at sapatos, upang ipakalat ang balita na siya ay nawawala matapos tamaan ng isang biglaang bagyo ang baybayin. Ang kanyang ‘pagkawala’ ay inireport sa pulisya, at pagkatapos ng tatlong araw ng walang katapusang paghahanap, idineklara siyang ‘missing, presumed dead.’

Ang burol ay ginanap sa kanilang maliit at simpleng bahay. Habang ang pamilya ni Celia ay naghahanda, si Celia naman ay nakaupo sa isang tahimik na sulok ng simbahan, nagtatago sa ilalim ng isang malaking sumbrero at maskara. Nagpanggap siyang isang kamag-anak mula sa malayo, na bumisita para magbigay ng simpatya.

Sa una, nakita niya si Ramon, ang kanyang asawa, na umiiyak sa tabi ng isang larawan niya. Ang mukha nito ay namumula, at ang kanyang mga balikat ay nanginginig. “Napakagaling niyang umarte,” bulong ni Celia sa kanyang sarili. Naisip niyang baka nagkakamali siya, baka totoo ang kalungkutan ni Ramon.

Ngunit ang duda ni Celia ay hindi nagtagal. Sa isang pagkakataon, habang nagpapahinga ang lahat, pumasok si Ramon sa kusina. Sinundan siya ni Celia at nagkunwari siyang nag-aayos ng bulaklak sa isang sulok. Narinig niya ang tawag ni Ramon sa telepono.

“Oo, kukunin ko na. Huwag kang mag-alala,” bulong ni Ramon. “Sa wakas, malaya na ako. Maaari na tayong magpakasal. Sa wakas, tapos na ang lahat.”

Nabasag ang puso ni Celia. Nagmamadali si Ramon na magpakasal sa isang babae, ilang araw lang matapos siyang ‘mamatay’! Ngunit mas malala pa ang susunod na bahagi ng usapan.

“Huwag mong problemahin ang pera. Sa kasamaang palad, hindi ko na-renew ang insurance niya, pero hindi na ‘yan importante. Ang bahay na ito ay sa akin na. Magagamit na natin ito. Magtatayo na tayo ng negosyo. Wala nang makakapigil sa atin.”

Tiniyak ni Celia sa sarili na ang bahay na iyon ay nakapangalan na sa kanya bago pa man siya manalo sa Lotto, ngunit ang intensyon ni Ramon ay malinaw. Hindi niya ipinagdalamhati ang asawa, kundi ipinagdalamhati niya ang buhay na hindi niya makukuha kung buhay pa si Celia.

Lumabas si Ramon at lumapit ang dalawang kapatid ni Celia, sina Gloria at Dante. Sila ang madalas niyang katuwang sa paggawa ng mga desisyon.

“Ramon, kumusta na ang pag-aayos ng papeles? Siguraduhin mo na wala siyang utang, ha?” tanong ni Gloria, na nagpapahid ng peke niyang luha.

“Hindi ko alam kung anong matitirang mana ni Celia,” sagot ni Ramon, na kunwari ay nalulungkot. “Alam ninyo namang walang-wala siya. Ang tanging pag-asa lang ay ang maliit niyang savings account at ang kanyang mga alahas.”

“Ang mga alahas niya?” bulalas ni Dante. “Pero sa akin ‘yung singsing na ‘yun! Sabi niya, ibibigay niya sa akin ‘yun!”

“Anong sa’yo? Sa akin ‘yung kwintas na ‘yun!” sigaw ni Gloria.

Narinig ni Celia ang lahat. Ang tanging inaalala ng kanyang pamilya ay kung anong maibibigay niya sa kanila, kahit sa kanyang pagkamatay. Ang pagkawala niya ay hindi isang trahedya, kundi isang oportunidad para sa kanila.

Ngunit sa gitna ng lahat ng kalungkutan at pagpapanggap, may isang tao ang tunay na nagluluksa: si Aling Nena. Si Aling Nena ay isang matandang babae na dating katulong ni Celia sa paglalaba. May sakit sa mata si Aling Nena at hindi na halos makakita. Dati, palagi siyang binibigyan ni Celia ng mga damit at pagkain, kahit wala pa siyang 100 milyon.

Nakita ni Celia si Aling Nena na nakaupo sa isang sulok, tahimik na umiiyak. Hindi ito umiiyak para sa pera, kundi dahil sa pagkawala ng tanging tao na nagpakita sa kanya ng tunay na kabaitan.

“Si Celia… ang pinakamabait na taong nakilala ko,” bulong ni Aling Nena, habang pinupunasan ang kanyang luha. “Siya ang nagbigay sa akin ng pag-asa. Wala akong ideya kung paano na ako ngayon.”

Ang mga salita ni Aling Nena ay nagbigay ng ginhawa kay Celia. Sa gitna ng kadiliman, may isang munting liwanag. Hindi siya nagkakamali. Ang kanyang pamilya ay bulag, ngunit may iba pa ring nakakakita ng kanyang tunay na halaga.

Dumating ang araw ng ‘The Reading of the Will’. Lahat ay nakaupo sa sala, naghihintay. Si Ramon ay nakangiti, tila nag-iimagine na ng kanyang bagong buhay. Sina Gloria at Dante ay nagpapalitan ng tingin, nag-iisip kung paano nila paghahatian ang mga alahas. Si Celia, na ngayon ay nag-anyong isang mayaman at naka-suit na abugado, ay pumasok sa silid. Nagkunwari siyang isa siyang abugado na inutusan ni Celia bago ito namatay.

“Ako si Atty. Del Prado,” sabi ni Celia, ang kanyang boses ay malalim at pormal. “Nagtalaga si Ms. Celia Reyes ng isang espesyal na abugado upang basahin ang kanyang huling habilin.”

Nagsimula siyang magbasa. Ang lahat ay nakikinig nang maigi.

“Una sa lahat, ang kanyang mga personal na gamit, tulad ng mga lumang damit, kasangkapan sa kusina, atbp., ay ipamamana sa kanyang mga kapatid, sina Gloria at Dante. Ito ang mga gamit na madalas nilang pinag-aawayan at madalas nilang hiniram nang walang paalam.”

Nagulat sina Gloria at Dante. Ang kanilang mga mukha ay puno ng pagkabigo. “Iyon lang?” bulalas ni Gloria. “Wala man lang kaming pera?”

“Pangalawa,” pagpapatuloy ni Celia, “ang bahay at ang lahat ng real estate ay ipamamana sa isang ‘Trust Fund’ na pamamahalaan ng isang pamilya na nangangailangan ng tulong.”

Biglang tumayo si Ramon. “Sandali lang! Ang bahay na ‘yan ay sa akin! Ako ang asawa niya!”

“Ginoong Ramon,” sagot ni Celia, na hindi man lang siya tinatapunan ng tingin. “Ayon sa mga dokumento, ang bahay na ito ay nakapangalan kay Ms. Celia Reyes bago pa man kayo magpakasal, at nilagdaan niya ang mga papeles upang mailipat ito sa isang ‘Trust Fund’ bago pa man siya maglaho. Wala kayong karapatan dito.”

“Ibigay mo sa akin ang pera niya!” sigaw ni Ramon. “May insurance siya!”

Ngumiti si Celia. “Ginoong Ramon, hindi niya ni-renew ang kanyang insurance, dahil ayon sa kanyang huling habilin, gusto niyang gamitin ang pera na ‘yun para sa isang bagay na mas mahalaga.”

At doon na binasa ni Celia ang pinakaimportante at nakakagulat na bahagi ng habilin.

“Ang lahat ng natitirang kayamanan ni Ms. Celia Reyes, kasama na ang P100 milyon, ay ipamamana sa isang ‘Charitable Foundation’ na may layuning tulungan ang mga matatanda na nagtatrabaho nang husto ngunit may karamdaman. At ang Foundation na ito ay ipapangalan sa isang tao na nagpakita ng tunay na pagmamahal at paggalang kay Ms. Celia Reyes sa buong buhay niya—kahit kailan ay hindi naghangad ng yaman o luho.”

“At ang pangalan ng Foundation na ito ay…”

Huminto si Celia. Kinuha niya ang salamin at ang maskara. Ang lahat ay napatingin sa kanya, nanginginig sa takot.

“Ako,” sabi ni Celia, ang kanyang boses ay malakas at puno ng dignidad. “Ang ‘Foundation ni Celia Reyes’. At ako, si Celia Reyes, ay hindi patay!”

Ang lahat ay napasigaw sa gulat. Sina Ramon, Gloria, at Dante ay hindi makapagsalita, ang kanilang mga mukha ay namutla.

“Ramon,” sabi ni Celia, ang kanyang mga mata ay puno ng pait. “Ang pinaplano mong buhay ay hindi magaganap. Pinili mo ang isa pang babae at ang yaman ko, ngunit ang yaman ko ay hindi para sa iyo.”

“Mga kapatid,” dagdag niya. “Ang tanging habol ninyo ay ang mga gamit na matagal ko nang binigay sa inyo. Pero ang tanging tao na tunay na nagluluksa para sa akin, si Aling Nena, ang siyang magiging una sa listahan ng mga makikinabang sa ‘Charitable Foundation’ na ito.”

Ipinakita ni Celia ang lahat ng ebidensya ng kanyang plan, kabilang na ang video recording ng pag-aaway nila ni Ramon at ang mga tawag niya sa telepono.

Sa huli, umalis si Celia sa bahay na iyon. Hindi siya umalis na malungkot, kundi umalis siyang malaya at masaya. Sa wakas, nalaman niya ang katotohanan. Ang pera ay nagbigay sa kanya ng kapangyarihan upang makita kung sino ang tunay na nagmamahal sa kanya.

Ang kanyang P100 milyon ay ginamit sa pagtulong sa libu-libong matatanda at naghihirap. Si Aling Nena ang naging unang benepisyaryo, na ngayon ay gumaling na at nagtatrabaho bilang isang consultant sa Foundation ni Celia.

Si Ramon, Gloria, at Dante ay naiwan na wala. Nagsisimula na silang maghanap ng bagong buhay. Ang kanilang kasakiman ang nagpahirap sa kanilang buhay, hindi ang pagkawala ng pera.

Ang kwento ni Celia ay isang patunay na ang pinakamahalagang pamana na maibibigay natin ay hindi pera, kundi ang katotohanan at pag-ibig. Ang pagsubok niya ay naglantad ng isang masakit na katotohanan, ngunit ito rin ang nagbigay sa kanya ng kalayaan upang bumuo ng isang bagong buhay, puno ng tunay na layunin.

Ikaw, sa iyong palagay, tama ba ang ginawa ni Celia sa pagsubok sa kanyang pamilya gamit ang pagpapanggap na patay? Kung ikaw si Celia, gagawin mo ba ang ganitong kalaking hakbang upang malaman ang katotohanan? I-share ang iyong mga saloobin sa comments section!