Mabigat ang bawat hakbang ni Aling Marta habang papalabas ng sementeryo. Katatapos lang ilibing ng kanyang kaisa-isang anak na si Eric, isang matagumpay na negosyante na binawian ng buhay dahil sa cardiac arrest sa edad na 40. Para kay Aling Marta, parang pinatay na rin siya. Si Eric ang kanyang mundo, ang bunga ng kanyang pagsasakripisyo bilang isang single mother na nagtinda ng kakanin at basahan mapagtapos lang ito. Ngayon, wala na ang kanyang sandalan. Ang tanging kasama na lang niya sa malaking mansyon ay ang kanyang manugang na si Trina. Si Trina ay isang magandang babae, pero may ugaling mapagmataas na matagal nang tinitiis ni Aling Marta para sa kapayapaan ng pamilya. Sa harap ni Eric noon, napakabait ni Trina, pero sa tuwing nakatalikod ang asawa, ipinaparamdam nito kay Aling Marta na isa lamang siyang “palamunin” sa bahay.

Ilang araw matapos ang libing, habang nakaupo si Aling Marta sa sala at nakatulala sa litrato ni Eric, biglang dumating si Trina kasama ang ilang kaibigan. Maingay sila, nagtatawanan, at may bitbit na mga shopping bags. Tila ba walang namatay. “Trina, anak,” mahinang saway ni Aling Marta. “Baka pwedeng hinaan niyo ang boses. Sariwa pa ang sugat ng pagkawala ng asawa mo.” Huminto si Trina. Dahan-dahan itong lumingon sa biyenan, at sa pagkakataong ito, wala nang bahid ng pagpapanggap sa kanyang mukha. “Sugat?” sarkastikong tanong ni Trina. “Matagal nang patay ang asawa ko, Marta. At sawang-sawa na ako sa pag-arte na nalulungkot ako.”

Nagulat si Aling Marta. “Anong sinasabi mo?” Lumapit si Trina at inilapag ang isang makapal na envelope sa mesa. “Ito,” turo ni Trina, “Ito ang 55 Million Pesos na life insurance at assets ni Eric. At dahil ako ang asawa, ako ang sole beneficiary. Ako na ang may-ari ng lahat ng ito. Ang bahay, ang lupa, ang mga sasakyan, at ang pera.” Nanlaki ang mga mata ng matanda. Hindi sa halaga ng pera, kundi sa kasamaan ng ugali ng manugang. “Pero Trina, bahay namin ito ni Eric. Dito kami nagsimula,” garalgal na sabi ni Aling Marta. Tumawa nang malakas si Trina. “Dati ‘yun! Ngayon, pamamahay ko na ito. At ayoko ng may amoy-lupa na gumagala sa mansyon ko. Nakakasira ka ng interior design!”

Sa isang iglap, tinawag ni Trina ang mga guard. “Yaya! Ibalot niyo ang mga gamit ng matandang ‘yan! Ilagay sa garbage bag! Guard, ilabas niyo siya ngayon din!” Nagmakaawa si Aling Marta. Lumuhod siya sa harap ni Trina. “Anak, parang awa mo na. Wala akong pupuntahan. Matanda na ako. Kahit sa kwarto na lang ako ng katulong, huwag mo lang akong palayasin.” Pero naging bingi si Trina. Tinadyakan niya ang kamay ng matanda. “Ang kapal ng mukha mo! Palamunin ka na nga lang, magdedemand ka pa? Layas!” Kinaladkad ng mga guard si Aling Marta palabas ng gate. Umuulan nang malakas noon. Itinapon ang kanyang mga gamit sa putikan. Basang-basa, nanginginig, at humahagulgol si Aling Marta habang naririnig ang pagsasara ng malaking bakal na gate ng bahay na ipinundar ng kanyang anak.

Sa loob ng dalawang araw, namalimos si Aling Marta sa lansangan. Natulog siya sa bangketa, sa silong ng mga tindahan, gutom at giniginaw. Ang kanyang dignidad ay niyurakan ng babaeng pinagkatiwalaan ng kanyang anak. Sa bawat patak ng ulan, tinatanong niya ang Diyos, “Bakit? Bakit ako pa ang naiwan?” Isang gabi, habang nakaupo siya sa isang waiting shed, may humintong itim na kotse sa tapat niya. Bumaba ang isang lalaking naka-amerikana. Siya si Attorney Valdez, ang personal na abogado at matalik na kaibigan ni Eric. “Nanay Marta?!” gulat na sigaw ng abogado. “Diyos ko! Bakit kayo nandito? Buong akala ko nasa mansyon kayo nagpapahinga! Hinahanap ko kayo!”

Inuwi ni Attorney Valdez si Aling Marta sa kanyang opisina. Pinaliguan, pinakain, at dinamitan. Doon, ikinuwento ni Aling Marta ang lahat ng ginawa ni Trina. Nagngitngit sa galit ang abogado. “Napaka-walang hiya! Nanay, huwag kayong mag-alala. Hindi alam ni Trina ang huling ginawa ni Eric bago siya mamatay.” Kinuha ng abogado ang isang folder mula sa kanyang vault. “Isang linggo bago inatake si Eric, pumunta siya dito. Sinabi niya sa akin na nararamdaman niyang may ibang lalaki si Trina at pera lang ang habol sa kanya. Binago niya ang lahat, Nanay. Binago niya ang Will and Testament niya.”

Kinabukasan, sa mansyon, nagpapa-party si Trina. Puno ng bisita, alak, at musika. Ipinagdiriwang niya ang kanyang pagiging biyudang milyonaryo. “Cheers to success!” sigaw ni Trina habang tinataas ang baso ng wine. Biglang bumukas ang gate. Pumasok ang isang convoy ng pulis at ang kotse ni Attorney Valdez. Bumaba ang abogado kasama si Aling Marta, na ngayon ay maayos na ang bihis at may bitbit na tapang sa kanyang mga mata. Natahimik ang musika. “Anong ginagawa niyo dito? Diba pinalayas na kita?!” sigaw ni Trina, lasing at galit.

“Huminahon ka, Trina,” seryosong sabi ni Attorney Valdez. “Nandito kami para ipaalam sa’yo ang Huling Habilin ni Eric.” Tumawa si Trina. “Alam ko na ‘yan! Akin lahat! Ako ang asawa!” Inilabas ni Attorney ang dokumento. “Mali ka. Ayon sa bagong Last Will and Testament na pinirmahan ni Eric tatlong araw bago siya mamatay, tinatanggalan ka niya ng karapatan sa lahat ng mana dahil sa ‘Adultery’ at ‘Moral Turpitude’. May mga ebidensya si Eric ng pambababae mo na isinumite niya sa akin.” Namutla si Trina. “H-Hindi totoo ‘yan!”

“At tungkol sa 55 Million insurance,” pagpapatuloy ng abogado, “Binago niya ang beneficiary. Hindi ikaw, Trina. Kundi ang nag-iisang babaeng hindi siya iniwan at nagmahal sa kanya nang tunay… ang Nanay niya, si Aling Marta.” Nagising ang diwa ni Trina. Parang binuhusan ng yelo. “Hindi! Akin ‘yon! Asawa ako!” Sigaw niya habang nagwawala. “At ang bahay na ito,” dagdag ni Attorney, “Ay nakapangalan na kay Aling Marta simula pa noong nakaraang taon. Kaya ikaw, Trina, ang trespassing dito.”

Lumapit si Aling Marta kay Trina. Tinitigan niya ang manugang na ngayon ay nanginginig na sa takot at hiya. “Trina, minahal kita bilang anak. Ibinigay ko sa’yo ang respeto. Pero tinapakan mo ako. Sinipa mo ako noong nadapa ako. Ngayon, ako naman ang magsasabi sa’yo…” Itinuro ni Aling Marta ang gate. “LUMAYAS KA SA PAMAMAHAY KO. NGAYON DIN.”

“Nay… sorry na… patawarin niyo ako…” iyak ni Trina, lumuluhod at pilit na inaabot ang paa ni Aling Marta. “Wala akong pupuntahan… baon ako sa utang sa sugal… parang awa niyo na…”

“Ang awa, ibinibigay sa taong marunong magpakatao,” matigas na sagot ni Aling Marta. “Pero sa demonyong tulad mo, hustisya ang nararapat. Guards! Ilabas niyo siya! At huwag na huwag niyo nang papapasukin kahit kailan!”

Kinaladkad ng mga pulis at guard si Trina palabas, pareho ng ginawa niya kay Aling Marta noong nakaraan. Wala siyang nakuha kahit singkong duling. Ang kanyang mga “kaibigan” sa party ay isa-isang nag-alisan, iniiwasan siyang madamay. Naiwan si Trina sa labas ng gate, umiiyak sa ilalim ng ulan, habang si Aling Marta ay pumasok na sa loob ng kanyang tahanan, payapa, at alam niyang nakangiti ang kanyang anak sa langit dahil naitama na ang lahat.

Ginamit ni Aling Marta ang 55 Million para magtayo ng foundation para sa mga inabandonang matatanda. Hindi man naibalik ang buhay ni Eric, nasigurado naman niyang ang yaman ng anak ay napunta sa kabutihan, hindi sa kasakiman.

Ang kwentong ito ay paalala sa lahat: Huwag na huwag mong aapiin ang mga magulang at ang mga taong nagmamahal nang totoo. Ang pera ay nauubos, ang ganda ay kumukupas, pero ang karma? Hinding-hindi ‘yan naliligaw ng address.

Kayo mga ka-Sawi, kung kayo si Aling Marta, mapapatawad niyo pa ba ang manugang na nagpalayas sa inyo? O tama lang ang ginawa niyang pagpapalayas dito? I-comment ang inyong saloobin sa ibaba! 👇👇👇