Ako si Elena, 55 taong gulang. Isang retiradong guro at maybahay ng isang matagumpay na negosyante na si Robert. Sa mata ng ibang tao, perpekto ang pamilya namin. Mayaman, disente, at may takot sa Diyos. Ang kaisa-isa naming anak na si Jason ay nagtatrabaho bilang Engineer sa Dubai, habang ang kanyang asawang si Melissa at ang kanilang anak na si Baby Gio ay nakatira sa kabilang subdivision, mga ilang kilometro lang ang layo sa aming mansyon.

Mabait si Melissa. Maganda, maputi, at maalaga. Wala akong masabi sa kanya bilang manugang. Pero nitong mga nakaraang buwan, tila may nagbago. Napapansin ko ang madalas na pag-alis ng asawa kong si Robert. Dati, tuwing Linggo lang siya nawawala para mag-golf, pero ngayon, halos tatlong beses sa isang linggo siyang gabi na kung umuwi. Ang dahilan niya palagi—meeting, site inspection, o kaya naman ay may inaayos na papeles.

Sa kabilang banda, si Melissa naman ay madalas ding hindi sumasagot sa mga tawag ko. Kapag tinatanong ko kung nasaan siya, ang sabi niya ay “may inaasikaso lang po.” Minsan, nahuhuli ko si Robert na may kausap sa telepono nang pabulong. Kapag dumadating ako, bigla niyang ibababa. “Sino ‘yun?” tanong ko. “Wala, kliyente lang,” sagot niya sabay iwas ng tingin.

Ang duda ay parang lason. Unti-unti nitong pinapatay ang tiwala mo. Nagsimula akong maghinala. Bakit nagiging mailap ang asawa ko? Bakit parang may itinatago rin ang manugang ko? Isang gabi, habang natutulog si Robert, tiningnan ko ang cellphone niya. Naka-lock. Pero nakita ko ang isang pop-up message galing kay Melissa: “Pa, salamat sa kanina. Huwag nating ipaalam kay Mama, baka mag-alala siya.”

Parang binuhusan ako ng malamig na tubig. “Pa?” Tawag niya sa biyenan niya, pero bakit may lihiman? Bakit ayaw nilang malaman ko? Ang imahinasyon ko ay naglakbay sa mga madidilim na eskinita ng pagdududa. Posible kaya? May relasyon ba ang asawa ko at ang asawa ng anak ko? Sa panahon ngayon, marami ng ganyang balita. Diyos ko, huwag naman sana.

Dumating ang araw ng Sabado. Nagpaalam si Robert nang maaga. “Hon, may emergency meeting sa Batangas. Baka gabihin ako,” sabi niya habang nagmamadaling magsuot ng sapatos. Hindi man lang niya ako hinalikan bago umalis. Kinutuban ako. Pagkaalis na pagkaalis niya, tinawagan ko si Melissa. “Hello, Melissa? Pwede ba akong pumunta diyan? Dadalawin ko si Gio,” sabi ko. “Naku Ma! Sorry po, wala ako sa bahay. Nasa mall kami ng mga friends ko. Next time na lang po,” sagot niya na parang natataranta.

Pinatayan niya ako ng telepono. Ang sabi ng asawa ko, nasa Batangas. Ang sabi ng manugang ko, nasa mall. Pero ang kutob ko, magkasama sila. Hindi ako mapakali. Sumakay ako sa kotse ko at nagmaneho papunta sa bahay nina Melissa. Bahala na. Gusto kong makita kung totoo ang sinasabi niya.

Pagdating ko sa subdivision nina Melissa, tahimik ang paligid. Malayo pa lang, natanaw ko na ang gate ng bahay nila. At doon, gumuho ang mundo ko.

Nakaparada sa ilalim ng puno ng mangga, malapit sa gate ni Melissa, ang pamilyar na itim na Toyota Fortuner. Ang sasakyan ni Robert. Ang sasakyan na dapat ay nasa Batangas.

Nanginig ang mga kamay ko sa manibela. Nanlabo ang paningin ko dahil sa luhang nagbabadya. “Walang hiya kayo…” bulong ko sa sarili. “Niloloko niyo ako… niloloko niyo si Jason!” Ang sakit na naramdaman ko ay higit pa sa sakit ng tinutusok ng karayom. Ang dalawang taong pinakamalapit sa akin, nagtataksil sa likod ko.

Bumaba ako ng sasakyan nang padabog. Wala akong pakialam kung mag-iskandalo ako. Susugurin ko sila! Kinalampag ko ang gate. Walang sumasagot pero hindi naka-lock. Pumasok ako. Tahimik ang bahay. Walang tao sa sala. Walang tao sa kusina. Pero may naririnig akong boses sa itaas—sa master’s bedroom ni Melissa.

Dahan-dahan akong umakyat sa hagdan. Bawat hakbang ay mabigat. Bawat hakbang ay puno ng galit. Narinig ko ang boses ni Robert.

“Tahan na… ayos lang ‘yan. Gagawin natin ang lahat…”

Narinig ko ang hikbi ni Melissa. “Pa… hindi ko na kaya… natatakot ako…”

“Nandito ako. Hindi kita pababayaan…”

Sumabog ang galit ko. Sinipa ko ang pinto ng kwarto. “MGA WALANG HIYA KAYO!!!” sigaw ko na abot hanggang langit.

Inaasahan kong makikita silang magkayakap o nasa kama. Inaasahan kong makikita ko ang kataksilan na dudurog sa akin nang tuluyan.

Pero iba ang nakita ko.

Nakita ko si Melissa, nakaupo sa sahig, umiiyak habang hawak ang maraming papeles at resibo ng ospital. Nakita ko si Robert, nakaupo sa gilid ng kama, hawak ang isang baso ng tubig at gamot, namumutla, payat na payat, at tila hirap na hirap huminga.

Natigilan ako. “Robert?”

Tumingin sila sa akin. Gulat na gulat. Si Melissa ay napatayo. “Ma?”

“Anong… anong ibig sabihin nito?” tanong ko, nawawala ang tapang, napapalitan ng pagkalito at takot. Tiningnan ko si Robert. Ibang-iba ang itsura niya kaysa kaninang umaga. Kanina, naka-long sleeves siya kaya hindi ko napansin. Ngayon, naka-sando lang siya. Ang kanyang mga braso ay puno ng pasa at tusok ng karayom. Ang kanyang balat ay naninilaw.

“Elena…” mahinang tawag ni Robert. Pilit siyang ngumiti pero bakas ang matinding sakit sa kanyang mukha. “Bakit ka nandito?”

Lumapit ako kay Melissa at hinablot ang mga papel na hawak niya. Binasa ko. St. Luke’s Medical Center… Oncology Department… Chemotherapy Session… Patient: Robert de Leon… Diagnosis: Pancreatic Cancer Stage 4.

Nabitawan ko ang papel. Napaupo ako sa sahig. Ang mundo ko ay umikot nang mabilis. Cancer? Stage 4?

“Ma…” iyak ni Melissa habang lumalapit sa akin. “Sorry po… Sorry po kung nilihim namin…”

“Bakit?” iyon lang ang nasabi ko. “Bakit hindi ko alam? Robert, asawa mo ako! Bakit sa manugang mo sinabi at sa akin hindi?!” Humarap ako kay Robert, humahagulgol. Ang galit ko kanina dahil sa akalang panloloko ay napalitan ng galit dahil sa paglilihim ng isang napakabigat na bagay.

Huminga nang malalim si Robert. Hirap na hirap siya. “Elena… may sakit ka sa puso. Naalala mo noong na-stroke ka last year? Sabi ng doktor, bawal ka ma-stress. Bawal ang matinding emosyon. Kapag sinabi ko sa’yo na may taning na ang buhay ko… baka maunahan mo pa ako. Hindi ko kakayanin ‘yun.”

Tumulo ang luha ni Robert. “Si Melissa… siya lang ang nakakaalam kasi nakita niya ako minsan sa ospital noong nagpa-check up si Gio. Nakiusap ako sa kanya. Nagmakaawa ako na huwag sabihin sa’yo at kay Jason. Ayokong umuwi si Jason at masira ang trabaho niya. Ayokong mag-alala ka.”

“Kaya pala…” bulong ko. “Kaya pala lagi kayong umaalis.”

“Sinasamahan niya ako sa chemotherapy, Ma,” paliwanag ni Melissa. “Yung mga meeting ni Papa, schedule niya ‘yun sa ospital. Dito kami sa bahay dumidiretso pagkatapos kasi… kasi sobrang hina ng katawan niya pagkatapos ng chemo. Nagsusuka siya, nahihilo. Hindi siya pwedeng umuwi sa inyo nang ganoon ang itsura dahil mahahalata niyo. Dito siya nagpapahinga hanggang sa kaya na niyang tumayo at magkunwaring malakas sa harap niyo.”

Tiningnan ko ang asawa ko. Ang lalaking kasama ko ng tatlong dekada. Ang lalaking akala ko ay nambababae, ‘yun pala ay lumalaban nang mag-isa sa kamatayan para lang protektahan ako. Nakita ko ang mga pasa sa braso niya—hindi kiss mark, kundi pasa mula sa IV drip. Ang pagiging mailap niya ay hindi dahil may tinatago siyang iba, kundi dahil ayaw niyang makita ko siyang nanghihina.

Lumapit ako kay Robert at niyakap siya nang mahigpit. “Ang daya mo… ang daya-daya mo…” iyak ko sa dibdib niya. “Kaya ko naman eh. Kakayanin ko basta magkasama tayo. Huwag mo akong iwan sa ere nang ganito.”

“Sorry, Mahal. Gusto ko lang naman na maging masaya ang mga huling araw natin na hindi ka nag-aalala,” bulong niya habang hinahaplos ang buhok ko. “Gusto kong ayusin ang lahat bago ako mawala. Inaayos ko ang mga titulo ng lupa, ang negosyo, para pag nawala ako, hindi na kayo mahihirapan ni Jason.”

Humarap ako kay Melissa. Niyakap ko rin siya. “Patawarin mo ako, anak. Pinag-isipan kita ng masama. Akala ko… akala ko niloloko niyo ako.”

“Naiintindihan ko po, Ma. Kahit ako, nahihirapan. Gustong-gusto ko nang sabihin sa inyo pero nangako ako kay Papa,” sagot ni Melissa.

Nang hapong iyon, sa loob ng kwarto ng aking manugang, nag-iyakan kaming tatlo. Tinawagan namin si Jason sa Dubai. Sa video call, ipinaalam namin ang lahat. Umiyak ang anak ko, nagmura sa galit kung bakit itinago, pero sa huli, nagpasalamat na nalaman niya ang totoo. Nangako siyang uuwi sa lalong madaling panahon.

Sa mga sumunod na buwan, hindi na kami naglihiman. Inalagaan namin si Robert. Hindi na niya kailangang magtago. Sinamahan ko siya sa bawat chemo, sa bawat check-up. Ipinaramdam ko sa kanya ang pagmamahal na nararapat sa kanya. Kahit masakit makita siyang nahihirapan, mas masakit kung hindi ko siya kasama.

Anim na buwan matapos ang araw na iyon, pumanaw si Robert. Hawak ko ang kamay niya sa kanan, at hawak ni Jason (na nakauwi na) ang kamay niya sa kaliwa. Payapa siyang umalis. Walang galit, walang tinatagong lihim.

Ngayon, tuwing dumadaan ako sa tapat ng bahay ni Melissa at nakikita ko ang bakanteng space kung saan nakaparada noon ang sasakyan ni Robert, hindi na selos ang nararamdaman ko. Kundi pasasalamat. Pasasalamat kay Melissa na naging sandalan ng asawa ko noong mga panahong hindi ko alam ang bigat ng dala niya. Pasasalamat sa Diyos na binigyan kami ng pagkakataong magkaayos at magpaalam nang totoo.

Minsan, ang mga bagay na nakikita natin ay hindi ang buong katotohanan. Ang akala nating kasalanan, minsan ay isang anyo pala ng pinakadakilang pagmamahal at sakripisyo. Buti na lang, pumunta ako. Buti na lang, nalaman ko ang totoo. Dahil kung hindi, baka namatay ang asawa ko na ang tingin ko sa kanya ay isang traidor, gayong siya pala ang pinakamatapang na lalaking nakilala ko.

Kayo mga ka-Sawi, anong gagawin niyo kung kayo ang nasa posisyon ni Elena? Maiintindihan niyo ba kung bakit inilihim ni Robert ang sakit niya? Mag-comment sa ibaba at i-share ang kwentong ito para magsilbing aral na huwag agad manghusga! 👇👇👇