Pagod na pagod si Lea. Mula sa tatlong araw na work trip sa Cebu, dala niya ang pasalubong, litrato ng mga meeting, at matinding pananabik na makasama muli ang kanyang asawa na si Marco. Sa bawat oras ng paglalakbay pauwi, iniisip niya ang magiging yakap ng mister niya—mainit, mahigpit, punung-puno ng pangungulila.

Pagkababa niya ng taxi, tanaw na niya agad ang maliit pero maaliwalas nilang bahay. Pinindot niya ang doorbell.

Pagbukas ng pinto, nandoon si Marco, nakangiti. Ngunit may kung anong kakaiba. Hindi niya agad maipaliwanag.

“Love… ikaw na ba ’yan?” sambit ni Marco, sabay hilang marahan sa kamay niya. “Namiss kita, sobra.”

Nakangiti si Lea. Mahigpit siyang niyakap ni Marco, sabay halik sa noo. Wala pang limang minuto, hinila na siya nito papasok sa kwarto.

“Halika na, gusto ko lang tayong dalawa ngayon.”

Napatawa si Lea, “Grabe ka naman, kakarating ko lang!”

Ngunit naramdaman niya ang panginginig sa kamay ng asawa.

Sa loob ng kwarto, dim light lang ang ilaw. Niyakap siya muli ni Marco, ngunit hindi ito kasing-init ng dati. Tila may kaba sa bawat galaw. At saka niya napansin—parang kagulo ng konti ang kama. May bahagyang bakas ng luha sa unan.

“Love, okay ka lang ba?” tanong ni Lea.

Hindi sumagot si Marco. Sa halip, tumingin ito sa kanya, parang may gusto siyang sabihin pero ’di maibuka ang bibig.

Lumipas ang gabi, maayos naman sila. Kumain, nagkwentuhan, naghalakhakan. Pero may bahagi ng pagkatao ni Marco na tila nawawala. Parang ang ngiti niya’y pilit, at ang halakhak ay may lungkot sa dulo.

Kinabukasan, habang tulog pa si Marco, bumaba si Lea para ayusin ang kanyang mga gamit. Doon niya napansin ang isang kahon sa ilalim ng cabinet—hindi iyon naroon bago siya umalis.

Nang buksan niya ito, nandoon ang ilang lumang litrato. Wala namang kakaiba. Hanggang sa may isa siyang nahulog na papel.

Isang sulat. May pangalan: “Para kay Lea.”

Nang buksan niya ito, nanlaki ang kanyang mga mata. Ang sulat ay may petsang tatlong araw na ang nakaraan—sa araw ng mismong pag-alis niya.

“Mahal kong Lea,

Kung binabasa mo na ito, sana’y kasama mo si Marco. Sana magaan na ang puso mo.

Hindi ko alam kung paano ko sasabihin sa iyo ang lahat, pero heto na…

Ako si Julia. Ako ang kapatid ni Marco na hindi mo kailanman nakilala. Ako ang kapatid niyang iniwan ng panahon, ng sakit, at ng alaala.

Bago siya naging asawa mo, dinala niya ang pasaning iyon—ang pagkamatay ko. Isang pagkamatay na hanggang ngayon, dinadala niya sa loob ng bahay na ’to. Sa bawat pader, sa bawat silid.

Tatlong taon na mula noong ako’y nawala. Ngunit nitong mga nakaraang gabi, nagpaparamdam ako. Sa panaginip niya. Sa kwarto ninyo. Sa mismong kama ninyo. Hindi para manakot, kundi para magpaalam.

Marco never forgave himself for leaving me alone that day. I just want him to know: I already did. And I want you to know too, that he deserves peace. He deserves to heal.

Please hug him for me, Lea. Tell him: ‘Ate is okay now.’

—Julia

Nang matapos basahin ni Lea ang liham, bumalik siya sa kwarto. Nandoon si Marco, gising na, pero tahimik.

Lumapit siya at niyakap ito ng mahigpit.

“Love,” bulong niya, “Ate Julia says she’s okay now.”

Hindi napigilan ni Marco ang pagluha.

Sa araw na ’yon, bumuhos ang lahat ng emosyon. Galit, lungkot, takot, at pag-unawa. Hindi tungkol sa pagtataksil, hindi tungkol sa sikreto ng kasinungalingan. Kundi sikreto ng isang sugat na matagal nang hindi nahilom.

Mula sa araw na iyon, binuksan muli ni Marco ang kanyang puso—hindi lamang para kay Lea, kundi para sa sarili.

At ang bahay na minsang tinaguriang “bahay ng mga alaala,” ay unti-unting naging tahanan ng bagong simula.

💌 Minsan, hindi ang pag-ibig ang kulang—ang kulang ay ang pag-unawa. At ang tunay na pagmamahal, ay handang yakapin pati ang mga multo ng kahapon.

Sa isang sulat, sa isang yakap, at sa isang pag-uwi—nagsimula ang isang paghilom.