Mainit ang araw noong tanghaling ‘yon. Sa kabila ng sikat ng araw, pinili ni Mang Tonyo na maglakad patungo sa bakery sa kanto ng Baranggay Sta. Maria, Rizal. Araw-araw na niyang ginagawa ito: bibili ng pandesal, uupo sa harap ng maliit niyang kubo, iinuman ng kape, at tititig sa kalangitan na para bang may inaantay na di niya matukoy.

Tahimik ang kanyang buhay. Sa edad na 55, wala siyang asawa, walang anak, walang kamag-anak na malapit sa kanya. Ang sabi niya sa mga kapitbahay, “Hindi ko na maalala ang kabataan ko. Basta paggising ko, dito na ako sa baryo.” Napulot daw siya sa kalapit na baryo ilang dekada na ang nakalipas matapos siyang matagpuan sa ilog, sugatan, walang ID, at walang maalala kundi ang pangalan niyang “Antonio.”

Pagpasok niya sa bakery, tumunog ang maliit na kampanilya sa pinto. Isang dalagang cashier ang ngumiti sa kanya. “Good afternoon po, Tito Tonyo. Usual po ba?”

Tumango lang siya. “Oo, anak. Anim na piraso. Salamat.”

Ngunit sa pagkakataong ito, habang inaabot ng dalaga ang bag ng pandesal, napatingin si Tonyo sa isang lumang larawan na nakapaskil sa likod ng counter. Isang babae, may hawak na sanggol. May pamilyar sa mga mata ng sanggol.

“Kanino ‘yang litrato?” tanong ni Tonyo, may kakaibang kabog sa dibdib.

Ngumiti ang dalaga. “Nanay ko po ‘yan. Ako po ‘yung sanggol. Sabi niya, iniwan daw kami ng tatay ko nung baby pa ako. Pero di ko siya masisisi, baka may matinding dahilan.”

Parang tinamaan ng lintik si Tonyo. Napaatras siya ng kaunti. May gumuhit na sakit sa sentido niya. Isang imahe. Isang babaeng umiiyak. Isang sanggol na isinilid sa isang kumot.

“Anong pangalan ng nanay mo?” tanong niya, nanginginig.

“Ana Enriquez po. Anak siya ng may-ari ng Enriquez Foods Corporation. Pero pumanaw na siya four years ago. Mag-isa na lang po ako, pero pinayagan nila akong magtrabaho rito kahit parte pa rin ako ng pamilya. Hindi ko po kasi gustong umasang lang sa mana. Gusto kong mabuhay sa sarili kong kayod.”

Parang bumaliktad ang mundo ni Tonyo. Enriquez. Enriquez Foods. Saan niya narinig ‘yon? Bumalik ang alaala na matagal nang nakabaon. Isang eksena ng aksidente. Apoy. Tumilapon siya mula sa isang sasakyan. Isang boses: “Antonio, iligtas mo ang anak natin!”

Napakapit siya sa pader.

“Miss… anong buong pangalan mo?” halos pabulong na tanong niya.

“Maria Antonia Enriquez po,” sagot ng dalaga.

Napapikit si Tonyo. “Antonia…” Mahabang katahimikan. Nang idilat niya ang mata, nag-iba na ang tingin niya sa dalaga. “Anak…”

“Po?”

Lumapit siya. “May birthmark ka ba sa balikat, hugis buwan?”

Napakunot-noo ang dalaga. “Meron po, bakit?”

Hindi na siya nakapagsalita. Umupo siya sa isang upuan malapit, nanginginig. “Ako ang ama mo. Ako si Antonio Enriquez. Nawawala ako sa loob ng tatlumpung taon. Akala ko patay na ako, o patay na kayo.”

Nagulat ang dalaga. “Ano pong ibig niyong sabihin?”

At doon, dumating ang mga kasambahay ng pamilyang Enriquez para bumili rin ng tinapay. Nakita nila si Tonyo at natigilan.

“Sir Antonio? Kayo ba yan?” tanong ng pinakamatanda sa kanila. “Diyos ko… kamukha n’yo po ang dating anak ni Don Ricardo!”

Nagdagsaan ang mga alaala. Tumugma ang lahat—ang lumang sugat, ang edad, ang boses, ang mga larawan na iniingatan ni Maria sa kwarto niya. Dinala nila si Tonyo sa mansyon. Nagpa-DNA test. Lahat ay tumugma.

Ang lalaking bumibili lang ng pandesal araw-araw, pala’y isang dating executive ng Enriquez Foods na naaksidente, nawala, at nabuhay na walang alaala.

Ngunit higit sa lahat—ama siya. Ama ni Maria.

Paghilom, Pagbalik

Makalipas ang ilang buwan, opisyal na siyang kinilala ng pamilya Enriquez. Hindi naging madali ang proseso, ngunit tinanggap siya ng mga tagapamahala, ng board ng kompanya, at higit sa lahat—ng kanyang anak.

Hindi siya bumalik agad bilang bilyonaryo. Pinili muna niyang manatili sa simpleng bahay niya habang dahan-dahang kinikilala ang nakaraan, ang pamilya, at ang buhay na dapat ay kanya.

At si Maria—ngayo’y masaya, dahil hindi lang ama ang kanyang natagpuan. Nahanap niya rin ang piraso ng sarili niyang pagkatao na matagal niyang hinahanap.

Epilogo

Isang taon ang lumipas.

Sa parehong bakery kung saan nagsimula ang lahat, makikita ang bagong pangalan sa harap:

“Pan de Enriquez — Tinapay ng Alaala, Tatak ng Pamilya.”

Sa loob, makikita si Tonyo na nakaupo, hawak ang isang tasa ng kape, katabi si Maria, na ngayo’y kasosyo na niya sa negosyo. Minsan, hindi kailangan ng malalaking pangyayari para mahanap ang nawawala.

Minsan, sapat na ang gutom, isang tinapay, at isang sulyap sa nakaraan.

Dahil ang puso, kailanma’y di nakakalimot. Kahit ang alaala, minsan ay nawawala. Pero ang pagmamahal… palaging babalik.