Matingkad ang sikat ng araw sa probinsya ng San Isidro nang pumasok ang isang makintab at itim na luxury SUV sa arko ng barangay. Bihira ang ganitong klase ng sasakyan sa kanilang lugar, kaya naman napapalingon ang mga tricycle driver at mga tambay sa kanto. Sa loob ng sasakyan, nakaupo si Marco, isang 35-anyos na self-made millionaire at CEO ng isang malaking tech company sa Singapore. Matapos ang limang taong hindi pag-uwi, sa wakas ay nagdesisyon siyang sorpresahin ang kanyang pamilya, lalo na ang kanyang inang si Aling Luring.

Ang puso ni Marco ay punong-puno ng sabik. Sampu ang kanyang dalang malalaking balikbayan box na puno ng mga regalo. Pero ang pinaka-regalo niya ay ang kanyang presensya at ang balitang hindi na siya aalis muli. “Manong, dahan-dahan lang po,” utos niya sa driver. Gusto niyang namnamin ang hangin ng probinsya. Gusto niyang makita ang bahay na ipinapatayo niya—ang dream house nila ng kanyang Nanay. Buwan-buwan, nagpapadala siya ng halos isang daang libong piso sa kanyang nakababatang kapatid na si Eric at sa asawa nitong si Joan. Ang bilin niya, “Ibigay niyo ang lahat ng luho ni Nanay. Huwag niyo siyang gugutumin. Alagaan niyo siya dahil siya ang dahilan kung bakit ako nagsisikap.”

Ayon sa mga video call at pictures na ipinapadala nina Eric, maayos daw ang lahat. Nakikita ni Marco si Aling Luring na nakaupo sa wheelchair sa garden, nakangiti, at maayos ang damit. Pero laging maikli lang ang tawag kasi “pagod” daw si Nanay o kaya ay “tulog na.” Dahil sa tiwala sa kapatid, hindi na nagtanong pa si Marco. Pero iba ang kutob niya nitong mga nakaraang buwan. Parang may mali. Kaya umuwi siya nang walang pasabi.

Habang binabagtas nila ang bayan, nakaramdam ng gutom si Marco. “Manong, hinto muna tayo dun sa sikat na bakery. Bibili lang ako ng meryenda at pasalubong na rin,” sabi niya. Huminto ang sasakyan sa tapat ng “Aling Tasing’s Bakeshop.” Pagbaba ni Marco, suot ang kanyang mamahaling suit at relo, agad siyang pinagtinginan ng mga tao. Pero ang atensyon ni Marco ay naagaw ng isang matandang babae na nakaupo sa gilid ng bakery, malapit sa basurahan.

Ang matanda ay payat na payat, halos buto’t balat na. Ang kanyang buhok ay buhol-buhol at ang suot na duster ay punit-punit at nangingitim sa dumi. Wala itong tsinelas at ang mga kuko sa paa ay mahahaba at maitim. Nakalahad ang palad nito sa mga bumibili ng tinapay. “Ale… penge naman po… kahit ‘yung sunog na pandesal lang… gutom na gutom na ako…” garalgal na pakiusap ng matanda. Karamihan sa mga tao ay diring-diri na lumalayo.

Kumirot ang puso ni Marco. Naalala niya ang hirap nila noon bago siya yumaman. Kumuha siya ng limang daang piso sa wallet niya para ibigay sa matanda. Nilapitan niya ito. “Nay, ito po, bumili po kayo ng pagkain,” sabi ni Marco sabay abot ng pera.

Dahan-dahang inangat ng matanda ang kanyang mukha. Ang kanyang mga mata ay malabo na dahil sa katarata, pero nang magtama ang paningin nila, parang binuhusan ng malamig na tubig si Marco. Nanigas siya. Nalaglag ang kanyang wallet. Ang matandang nasa harapan niya, ang pulubing nanghihingi ng sunog na tinapay, ay may pamilyar na peklat sa pisngi at nunal sa ilong.

“N-Nanay?!” sigaw ni Marco na halos mabasag ang boses.

Natigilan ang matanda. Tinitigan niya ang lalaki. “M-Marco? Anak ko?” nanginginig na tanong ni Aling Luring. Nang makumpirma ni Marco na ina niya ito, napaluhod siya sa maruming semento. Niyakap niya ang kanyang ina nang mahigpit, walang pakialam sa dumi at amoy nito. “Diyos ko, Nanay! Anong nangyari sa inyo?! Bakit kayo nandito?! Bakit kayo namamalimos?!” Hagulgol ni Marco. Ang mga tao sa paligid ay nagulat at nagsimulang magbulungan.

“Gutom na ako, anak… Hindi nila ako pinapakain… Pinalayas nila ako sa kwarto… Sa kulungan ng aso ako pinapatulog ni Joan…” sumbong ni Aling Luring habang umiiyak at kumakagat sa tinapay na binili ng isang stranger. “Sabi nila, wala ka na daw padala… Wala na daw tayong pera…”

Nagdilim ang paningin ni Marco. Ang dugo niya ay kumulo ng sobra pa sa kumukulong mantika. Ang kanyang kapatid at hipag, na pinagkatiwalaan niya ng milyon-milyon, ay ginawang hayop ang kanilang ina. Binuhat ni Marco si Aling Luring na parang isang bata. “Manong, buksan ang pinto! Uuwi tayo. Ngayon din!”

Sa loob ng sasakyan, pinunasan ni Marco ang mukha ng ina gamit ang wet wipes at pinainom ito ng tubig. “Nay, nandito na ako. Hinding-hindi ka na nila sasaktan. Mananagot sila sa akin.”

Pagdating sa tapat ng malaking bahay na ipinagawa ni Marco, rinig na rinig ang lakas ng tugtugan. May videoke. May handaan. Nakaparada sa garahe ang dalawang bagong sasakyan—isang pickup truck at isang sedan. Amoy lechon at alak ang paligid. Naroon si Eric at si Joan, kasama ang kanilang mga barkada, nag-iinuman at nagsasaya.

“Shot puno!” sigaw ni Eric habang tumatawa. “Sarap talaga ng buhay kapag may taga-sustento sa abroad!” kantiyaw naman ni Joan, na puno ng alahas ang leeg at braso.

Biglang bumukas ang gate nang padabog. Pumasok ang itim na SUV. Natahimik ang musika. Nagtaka sila Eric. “Sino ‘yan? May bisita ba tayo?”

Bumaba si Marco. Ang mukha niya ay seryoso, walang emosyon, pero ang kanyang mga mata ay nag-aapoy. Sa likod niya, inalalayan ng driver si Aling Luring na gusgusin pa rin.

Nanlaki ang mga mata nina Eric at Joan. Nabitawan ni Eric ang hawak na baso. Namutla si Joan na parang nakakita ng multo. “K-Kuya Marco?!” utal na sabi ni Eric.

“Surprise,” malamig na sabi ni Marco.

Agad na lumapit si Joan, pilit na ngumingiti kahit nanginginig ang tuhod. “Kuya! Dumating ka pala! Bakit hindi ka nagsabi? Edi sana nasundo ka namin! At… at bakit kasama mo si Nanay? Naku, tumakas na naman ‘yan! Sabi ko sa kanya huwag lalabas eh, ulyanin na kasi!”

“Tumakas?” sarkastikong tanong ni Marco. “Tumakas o pinalayas niyo para magkaroon kayo ng party?!”

Lumapit si Marco sa mesa na puno ng pagkain—lechon, seafoods, imported na alak. Hinablot niya ang mantel at hinila ito nang malakas. “BLAG!” Nagkalat ang lahat ng pagkain sa sahig. Nabasag ang mga plato at bote. Nagtilian ang mga bisita.

“Ang kapal ng mukha niyo!” sigaw ni Marco. “Nagpapakasasa kayo sa pera ko habang ang Nanay, namamalimos ng tinapay sa bayan?! Ito ba ang alagang sinasabi niyo?!”

“Kuya, let me explain!” depensa ni Eric. “Si Nanay kasi, ang hirap pakainin! At saka, nag-iipon lang kami para sa future!”

“Future?!” bulyaw ni Marco. “Nakita ko ang mga sasakyan sa garahe! Nakita ko ang mga alahas ng asawa mo! Ang future na sinasabi niyo ay ang luho niyo, habang ang Nanay ay ginawa niyong aso!”

Lumapit si Marco kay Aling Luring at ipinakita ang kalagayan nito sa mga “kaibigan” nina Eric. “Tingnan niyo! Ito ang Nanay namin! Payat, marumi, gutom! Habang kayo, busog na busog! Mahiya kayo sa mga balat niyo!”

Nagsi-alisan ang mga bisita sa takot at hiya. Naiwan si Eric at Joan na nakayuko.

“Kuya, sorry na. Patawarin mo kami. Hindi na mauulit,” pagmamakaawa ni Eric. “Pamilya tayo, Kuya.”

“Pamilya?” Tumawa nang mapakla si Marco. “Ang pamilya, hindi tinatrato ng ganito ang magulang. Matagal akong nagtiis sa abroad. Nagtrabaho ako kahit may sakit ako, tinitiis ko ang lungkot, para lang mabigyan kayo ng magandang buhay. Ang tanging hiling ko lang, mahalin niyo si Nanay. Pero binigo niyo ako.”

May kinuha si Marco sa kanyang bag—isang brown envelope. Inihagis niya ito sa mukha ni Eric.

“Basahin mo ‘yan!” utos ni Marco.

Nanginginig na pinulot ni Eric ang dokumento. Binasa niya ito. Nanlaki ang kanyang mga mata. “Deed of Donation… Revocation? Transfer of Rights?”

“Akala niyo ba tanga ako?” paliwanag ni Marco. “Bago ako umuwi, pinaimbestigahan ko kayo. Alam ko na lahat. Alam ko na ang perang pampagamot ni Nanay ay pinang-casino ni Joan. Alam ko na ang allowance ni Nanay ay pinang-down niyo sa sasakyan. At alam ko na ang bahay na ito…” tumingin si Marco sa paligid ng mansyon, “…ay ipinangalan niyo sa inyo gamit ang pekeng pirma ko.”

Lumuhod si Joan. “Kuya, parang awa mo na. Saan kami pupulutin?”

“Ang dokumentong hawak mo,” pagpapatuloy ni Marco, “ay ang legal na papel na nagpapawalang-bisa sa lahat ng ibinigay ko sa inyo. Ang lupa, ang bahay, ang mga sasakyan—bawi ko na lahat. At dahil peke ang pirma ko sa titulo, pwede ko kayong ipakulong sa kasong Falsification of Public Documents at Estafa. Qualified Theft pa dahil ninakaw niyo ang pera ni Nanay.”

“Huwag Kuya! Huwag mo kaming ipakulong!” iyak ni Eric.

“Bibigyan ko kayo ng pagpipilian,” sabi ni Marco sa tonong hindi pwedeng baliin. “Umalis kayo sa pamamahay na ito NGAYON DIN. Iwan niyo ang lahat—ang mga sasakyan, ang mga alahas, ang mga gamit na binili gamit ang pera ko. Ang tanging pwede niyong dalhin ay ang mga damit na suot niyo. Lumayas kayo at magsimula kayo sa wala. O ipapakulong ko kayo at sa rehas kayo magpapasko?”

Walang nagawa sina Eric at Joan. Sa takot na makulong, nagkukumahog silang umalis. Wala silang nadala kundi ang hiya at pagsisisi. Ang mga kapitbahay na dating naiinggit sa kanila ay ngayo’y nakatingin na may halong awa at “buti nga.”

Nang makaalis ang mga taksil, binalingan ni Marco ang kanyang ina. Pinaliguan niya ito, binihisan ng malinis at magandang damit, at ipinagluto ng masarap na pagkain—hindi tira-tira, kundi pagkaing para sa reyna.

“Anak,” bulong ni Aling Luring habang sinusubuan siya ni Marco. “Salamat. Akala ko mamamatay na akong mag-isa.”

“Hinding-hindi na kita iiwan, Nay. Dito na ako. Ako na ang mag-aalaga sa’yo,” sagot ni Marco habang tumutulo ang luha.

Mula noon, hindi na muling umalis si Marco. Ginamit niya ang kanyang yaman para magtayo ng negosyo sa probinsya at tumulong sa ibang mga matatanda na napabayaan. Si Aling Luring ay bumalik ang sigla at kalusugan. Naranasan niya ang tunay na pagmamahal na hindi kayang tumbasan ng pera.

Sina Eric at Joan naman ay namuhay sa hirap. Naging aral sa kanila na ang kasakiman at kawalan ng utang na loob ay may kapalit na karma. Sinubukan nilang lumapit muli, pero sinarado na ni Marco ang pinto—hindi dahil wala siyang puso, kundi dahil kailangan nilang matutunan na ang tiwala, kapag winasak, ay mahirap nang buuin muli.

Ang kwentong ito ay paalala sa lahat ng anak: Ang ating mga magulang ang dahilan kung bakit tayo nasa mundo. Huwag natin silang pabayaan sa kanilang pagtanda. Ang pera ay kikitain, pero ang panahon kasama sila ay hindi na maibabalik. Mahalin natin sila habang nandiyan pa sila, dahil sa huli, hindi ang yaman ang sukatan ng pagkatao, kundi kung paano tayo nagmahal at nag-aruga.

Kayo mga ka-Sawi, kung kayo si Marco, mapapatawad niyo pa ba ang kapatid niyo matapos nilang gutumin ang nanay niyo? O tama lang ang ginawa niyang pagpapalayas sa kanila? I-comment ang inyong saloobin sa ibaba at i-share ang kwentong ito para magsilbing aral sa lahat! 👇👇👇