Trahedya sa Sagingan: Puno ng Pangarap, Natagpuang Walang Buhay

Sa maliit na bayan ng Tabaco, Albay, kung saan ang buhay ay tila umiikot sa simpleng takbo ng araw-araw, isang trahedya ang nagpayanig sa katahimikan ng komunidad. Si Daniela Bernado, isang 18-anyos na dalaga na inilarawan bilang isang “masayahin, mapagmahal at ito ay puno ng pangarap,” ay hindi na kailanman nakauwi. Ang kanyang biglaan at brutal na pagkasawi, na naganap sa loob ng dalawang araw lamang matapos siyang iulat na nawawala, ay nagbuka ng isang madilim na kuwento ng pagtataksil, kawalan ng pananagutan, at, higit sa lahat, pagpatay.

Ang kuwento ni Daniela ay nagsimula sa pag-asa. Sa kanyang murang edad, ipinagtapat niya sa kanyang ina ang isang malaking balita: siya ay nagdadalang-tao, tinatantiyang tatlong buwan na ang sanggol sa kanyang sinapupunan. Ang balitang ito ay dapat sanang nagdala ng kagalakan, lalo na para kay Daniela na, tulad ng maraming kabataan, ay puno ng pangarap para sa kanyang sarili at sa kanyang magiging pamilya. Ngunit ang kaganapang ito ang tila nagpatakbo sa countdown ng kanyang buhay.

Noong gabing iyon, Hunyo 20, pinayagan si Daniela ng kanyang pamilya na sumama sa kanyang nobyong si Aaron Cordes, isang 20-anyos na criminology student. Ang destinasyon? Ang bahay ng tiyuhin ni Cordes, si Alan Riosa, sa Barangay Pawa. Isang simpleng lakad, isang promise na umuwi, na hindi na kailanman natupad.

Ang Paghahanap na Nauwi sa Hukay
Nang hindi na makita si Daniela at hindi rin ma-contact si Cordes, nag-umpisa ang kaba sa puso ng pamilyang Bernado. Ang kanilang paghahanap ay nagtungo sa bahay ng tiyuhin ni Cordes, ngunit ang tanging natagpuan doon ay ang underwear ni Daniela, na nag-iwan sa kanila ng “mas marami pang mga katanungan.” Ang maliit na pirasong ito ng damit ang tanging ebidensya, isang fragment ng kasinungalingan, na nagpapatunay na si Daniela ay naroon, ngunit ang kanyang katawan ay wala.

Ang paghahanap ay nagwakas noong Hunyo 21 ng gabi, nang kusa na mismong sumuko si Aaron Cordes, kasama ang kanyang mga magulang, sa presinto. Sa kanyang pag-amin, kinumpirma ni Cordes ang pinakamalaking takot ng pamilya: siya ang rason kung bakit si Daniela ay pinaglalamayan.

Ayon sa salaysay ni Cordes, “masaya pa sila ni Daniela” pagdating sa bahay ng tiyuhin. Ngunit ang tila perpektong sandali ay nagwakas sa sigawan. “Pero ang ngiti sa kanilang mga labi ay napalitan ng galit at sigawan.” Ang away, na pinaniniwalaang umiikot sa isyu ng pagbubuntis at pananagutan, ay nauwi sa pisikalan. Sa gitna ng gulo, si Cordes ay nanakal, at nang mapagtanto niya na ang dalaga ay “hindi na ito humihinga,” naghukay siya ng libingan.

Ang bangkay ni Daniela ay natagpuan “naaagnas at mabaho na,” inilibing “30 metro ang layo mula sa bahay ng kanyang tiuhin” at tinabunan ng “mga tuyong dahon ng saging” upang itago ang brutal na krimen. Ayon sa ina ni Daniela, ang pagkasawi ng kanyang anak ay hindi naging tahimik. Sa kanyang emosyonal na salaysay, sinabi niya na nang mahukay ang kanyang anak sa loteng iyon ay “nakataas ang mga kamay nito,” isang senyales ng pakikipaglaban at paghingi ng tulong na huli na para marinig ng sinuman.

Ang Kontrobersiya ng Homicide: Hustisya o Pagtataksil?
Ang pag-amin ni Cordes sa pagpatay ay tila nagbigay ng kalinawan sa kaso. Ngunit ang naging kasunod na legal proceeding ang nagdulot ng mas malaking galit at outcry sa publiko. Bagamat sinampahan ng kasong Murder si Cordes, ito ay ibinaba sa Homicide ng city prosecutor.

Ang basehan ng pagbaba ng kaso ay ang kawalan umano ng sapat na ebidensya ng premeditation o pagpaplano. Nanindigan si Cordes na “hindi niya sinasadya ang nangyari sapagkat umanoy ipinagtanggol niya lamang ang kanyang sarili,” isang claim na, ayon sa teorya, ang naging pundasyon ng desisyon ng prosekusyon. Ang buong desisyon ay batay lamang sa “sinumang salaysay ni Cordz,” isang sitwasyon na nag-iwan ng matinding doubt at pagdududa sa sistema ng hustisya.

Ang pagkadismaya ay lalo pang lumaki nang magpahayag ng damdamin ang tiyuhin ng salarin. Ang tiyuhin ni Cordes ay nagpahayag ng matinding pagkadismaya, na nagsasabing: “kung hindi matanggap ng salarin na siya ay magiging ama na ay dapat pinabayaan na lamang niya sina Daniela sa halip na patayin ito dahil kayang-kaya naman nila itong tulungan sa pagpapalaki sa bata.” Ang pahayag na ito ay nagbigay-diin sa paniniwalang ang pagbubuntis at ang pag-iwas sa responsibilidad ang tunay na ugat ng krimen.

Ang trahedya ay lalong nagbigay-diin sa panawagan ng pamilya at ng komunidad. Ang libing ni Daniela ay naging isang panawagan para sa hustisya. Ang mga tarpaulin na may nakasulat na “justice for Daniela” ay makikita sa bawat sulok ng komunidad, lalo na’t dalawang buhay—si Daniela at ang kanyang tatlong buwang sanggol—ang kinuha ng krimen. Isang miyembro ng pamilya ang nagpahayag ng matinding lungkot: “Makulukon ko nangyari para siyang kalaman sana po matawan siya pagkagal niya.” Ang mga salitang ito ay nagpapaalala sa lahat na ang biktima ay isang masayahin at mapagmahal na dalaga na may mga pangarap, na ang buhay ay kinuha sa isang iglap lamang ng karahasan at kawalang-pananagutan.

Ang kaso ni Daniela Bernado ay hindi lamang isang simpleng ulat ng krimen. Ito ay naging simbolo ng laban ng mga biktima laban sa tila flawed na sistema ng hustisya, lalo na kung ang salarin ay may koneksyon o kaalaman sa batas. Ang self-defense claim na nagpababa ng kaso ay nagbunga ng katanungan: Sapat na ba ang isang salaysay upang maibsan ang kaso, lalo na’t natagpuan ang biktima na inilibing nang brutal at tahimik sa sagingan?

Pag-asa at Panawagan
Ang Tabaco, Albay, ay patuloy na nananawagan para sa hustisya. Ang pamilyang Bernado ay nanindigan na Murder ang kaso, at hindi ito dapat maibaba sa Homicide lamang. Naniniwala sila na ang ginawang paghukay at pagtago ng bangkay ay sapat na ebidensya ng premeditation at treachery. Ang kanilang panawagan ay umaabot na sa pambansang antas, umaasang ang katotohanan at ang hustisya ay mananaig, at ang pagkasawi ni Daniela at ng kanyang sanggol ay magdadala ng pagbabago sa sistema, upang ang mga biktima ng karahasan ay magkaroon ng mas matibay na pag-asa sa batas. Ang kuwento ni Daniela ay isang paalala na ang buhay, lalo na ang buhay ng isang ina at ng kanyang anak, ay may halaga na hindi matutumbasan ng anumang argumento sa batas.