Matapos ang ilang taon ng pagtatalo at mga pagdinig, isang nakakagulat na balita ang yumanig sa bansa—ipinag-utos na umano ng International Criminal Court (ICC) ang paglabas ng warrant of arrest laban kay Senador Ronald “Bato” Dela Rosa. Ang dating hepe ng Philippine National Police na naging pangunahing tagapagpatupad ng war on drugs ng administrasyong Duterte ay ngayon ay haharap sa pinakamalaking laban ng kanyang buhay—ang paghaharap sa internasyonal na korte na matagal na niyang tinutulan.

Ayon sa mga ulat, tinutugis ngayon ng ICC ang mga opisyal na pinaniniwalaang may direktang pananagutan sa libo-libong kaso ng pagpatay sa ilalim ng kontrobersyal na kampanya kontra droga. Isa sa mga pangunahing pinangalanan ay si Dela Rosa, na noon ay PNP Chief at kilala sa kaniyang matinding paninindigan sa polisiya ni dating Pangulong Rodrigo Duterte.

Sa unang reaksyon ni Dela Rosa, iginiit niyang wala siyang kasalanan at handa siyang ipaglaban ang kanyang pangalan. Gayunpaman, marami ang nagtatanong kung haharap ba siya sa warrant o kung mananatili siyang nasa loob ng proteksiyon ng mga kaalyado sa gobyerno. “Hindi ako natatakot. Wala akong tinataguan. Ginawa ko lang ang tungkulin ko,” ani Dela Rosa sa isang panayam. Ngunit para sa mga kritiko, hindi ito sapat na dahilan upang hindi harapin ang mga kasong isinasampa laban sa kanya sa international arena.

Ang ICC ay matagal nang nag-iimbestiga sa umano’y krimen laban sa sangkatauhan na naganap sa Pilipinas sa ilalim ng war on drugs. Libo-libong Pilipino ang nasawi sa mga operasyon ng pulisya, at marami sa kanila ay itinuturing ng mga pamilya bilang biktima ng extrajudicial killings. Sa kabila nito, nanindigan si Dela Rosa na lehitimo ang mga operasyon at lahat ay bahagi ng legal na kampanya ng pamahalaan laban sa iligal na droga.

Marami namang eksperto at tagamasid ang nagsasabing posibleng maging malaking dagok ito sa administrasyon, lalo’t kung may iba pang opisyal na masusundan ng parehong hakbang. Ang mga tagasuporta ni Dela Rosa, kabilang ang mga matitinding tagapagtanggol ni dating Pangulong Duterte, ay naniniwala na isa itong “political persecution” at paninira sa bansa. Samantala, para naman sa mga human rights advocates, ito ang “simula ng hustisya” para sa mga biktima ng kampanya.

May ilan ding nagtuturo sa pangangailangan ng gobyerno na pag-isipan muli ang relasyon nito sa ICC. Matatandaang umatras ang Pilipinas sa Rome Statute noong panahon ni Duterte, dahilan upang hindi makialam ang ICC sa mga kasong lokal. Ngunit ayon sa mga legal expert, may hurisdiksiyon pa rin ang ICC sa mga krimeng nangyari habang miyembro pa ang Pilipinas ng nasabing kasunduan.

Habang lumalalim ang usapin, nananatiling hati ang opinyon ng taumbayan. Ang ilan ay naniniwalang tama lang na panagutin si Dela Rosa kung may sapat na ebidensya, habang ang iba nama’y naniniwalang ito’y panibagong atake laban sa mga dating opisyal na nagpatupad lamang ng batas.

Sa mga social media platform, umapaw ang mga reaksiyon. May mga DDS na nagsasabing “hindi kailanman susuko si Bato,” habang ang iba naman ay nagtatanong: “Kung wala kang kasalanan, bakit hindi mo harapin ang korte?”

Kung sakaling ituloy ng ICC ang pagpapatupad ng warrant, magiging malaking hamon ito hindi lamang kay Dela Rosa kundi sa buong pamahalaan. May mga nagsasabing posibleng magkaroon ng tensiyon kung ipipilit ng ICC ang pagdakip sa loob ng bansa, lalo’t wala itong direktang kapangyarihang magpatupad dito nang walang tulong ng lokal na awtoridad.

Para sa ilan, ito ang sandaling magpapakita kung hanggang saan ang katapatan ni Bato sa prinsipyo niyang “serve and protect.” Haharapin ba niya ang kaso upang ipakita ang kanyang katapangan? O mananatili ba siya sa piling ng mga tagasuporta, umaasang protektado pa rin ng sistemang minsang kanyang pinamunuan?

Habang wala pang opisyal na pahayag mula sa Palasyo hinggil sa isyung ito, malinaw na muling nabuhay ang debate tungkol sa pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa ilalim ng international law. Isang malaking tanong ang bumabalot ngayon sa publiko: haharapin ba ni Bato ang ICC, o ito na ang simula ng kanyang pag-iwas?

Sa ngayon, ang bansa ay nakamasid. Ang mga mata ng mundo ay nakatutok sa susunod na hakbang ni Senador Bato Dela Rosa—ang dating hepe ng pulisya na ngayo’y maaaring maging pangunahing test case ng hustisyang pandaigdig laban sa mga lider na sinasabing lumabag sa karapatang pantao.