Sa isang mainit at maalinsangang hapon sa New Orleans, Louisiana, kung saan ang hangin ay halos ngatngat sa bigat, isang eksena ang nabuo sa kanto ng St. Louis Street. Ang amoy ng pagkain mula sa Bourbon Street ay humahalo sa tensyon na hindi pa napapansin ng karamihan. Ngunit ang kantong iyon ay nakatakdang maging saksi sa isang pangyayaring hindi malilimutan.

Nakatayo roon si Roberto Perez, isang binatang nasa edad beynte, sagisag ng kayamanan. Isang makinang na gintong relos ang nakabalot sa kanyang pulso, bahagyang natatakpan ng mamahaling linen na kamiseta. Sa likod niya, iligal na nakaparada ang kanyang cobalt blue na Mustang Shelby GT 500—isang sasakyang sumisigaw ng kapangyarihan at nagkakahalaga ng higit sa 50,000 dolyar. Kasama niya ang tatlong kaibigan, pawang nakasuot ng designer na damit, taglay ang kumpyansa ng mga taong hindi pa nakaranas mag-alala tungkol sa pera.

Ngunit ang atensyon ni Roberto ay wala sa kanila. Ito ay nakatutok sa isang lalaking tahimik na nakaupo sa bangketa, sa bungad ng isang lumang jazz bar.

Siya si Carlos Santos, kilala ng marami bilang si “Shadow.” Puti na ang buhok, magulo ang balbas, at ang mukha ay puno ng mga guhit ng paghihirap. Hawak niya ang isang kupas na gitara, tumutugtog ng pagod na mga nota. Sa paanan niya, isang karton para sa barya. Para sa marami, siya ay anino nga, bahagi ng tanawin na hindi pinapansin.

“Tingnan mo ‘to,” bulong ni Roberto sa kaibigang si Mateo, may halong tawa. Lumakad siya palapit kay Carlos.

“Hoy, ikaw!” sigaw niya. Huminto sa pagtugtog si Carlos ngunit hindi tumingin. “Tumingin ka sa akin kapag kinakausap ka.”

Sa wakas, tumingin si Carlos. Ang kanyang mga mata, kasing linaw ng yelo, ay kalmado ngunit pagod. “Tumutugtog ako para mabuhay,” mahina niyang sagot, “hindi para humanga ang iba.”

Lalong lumapad ang ngiti ni Roberto. “Bibigyan kita ng pagkakataon,” sabi niya, sabay turo sa makinang na kotse. “Kita mo ‘yan? 55,000 dolyar ‘yan. Kung totoo ngang magaling ka, sa’yo na ‘yan.”

Nagsimula nang huminto ang mga tao. Ang tapang ng hamon ay agad nakakuha ng pansin.

Tumingala si Carlos. “At ano naman ang kailangan kong gawin?”

“Simple lang,” ngumisi si Roberto. “Tumugtog ka. Gusto kong marinig ang ‘Study in E minor, Opus 35, Number 17’ ni Fernando Sor.”

Nagkaroon ng bulungan sa karamihan. Hindi iyon simpleng piyesa. Isa iyong teknikal na halimaw, isang pagsubok na inaabot ng maraming taon ng pagsasanay para ma-master. Hindi ito ang musikang maririnig mo sa kalsada.

“Classical ‘to. Concert level,” patuloy ni Roberto. “Kapag tinugtog mo ‘yan ng maayos, iyo na ang Mustang.”

Tumingin si Carlos mula sa kotse, kay Roberto, at pabalik sa kanyang gitara. Huminga siya ng malalim. “Tatanggapin ko ang pustahan,” aniya, mas malinaw na ang boses. “Pero sagutin mo muna, bakit ‘yang kanta ang pinili mo?”

“Kasi pinag-aralan ko si Sor,” mayabang na sagot ni Roberto. “Alam ko kung gaano ‘yan kahirap. Alam kong ‘yan ang tanging piyesang hindi mo kayang tugtugin.”

Dahan-dahang tumango si Carlos, tila may multo ng nakaraan na dumaan sa kanyang mukha. Para sa kanya, hindi lang ito basta tugtugan. Ang kantang ito ay may mas malalim na kahulugan.

“Bago ako magsimula,” wika ni Carlos, ang boses ay mahina kaya napalapit si Roberto. “Tinanong mo kanina kung ano ang mawawala sa akin kung pumalpak ako. Ang totoo, wala na akong pwedeng mawala pa.”

Mula sa loob ng kanyang amerikana, may dinukot siyang isang maliit na bagay—isang kupas at marupok na piraso ng lumang puntas.

“Tamang kanta ang pinili mo, Roberto,” dugtong niya, na ikinagulat ng binata nang tawagin siya sa pangalan. “Ang piyesang ‘yan… paborito ‘yan ni Elisa. Asawa ko. Sabi niya, ang kaluluwa ng musikero ay hindi nasa mga notang tinutugtog niya, kundi sa mga notang pinipili niyang huwag tugtugin.”

Huminga siya ng malalim. Ang hangin ay tila bumigat.

“Ito ang huling bagay na tinugtog ko para sa kanya. 17 taon na ang nakalipas. Hindi ko na ito muling tinugtog mula noon.”

Nawala ang mga tawa. Ang pustahan ay naging isang tagpo ng pagdadalamhati. Hindi makapagsalita si Roberto. Ang inaasahan niyang mapapahiya ay isa palang taong ginagabayan ng alaala.

“Hindi ako tumutugtog para sa kotse mo,” lumalim ang boses ni Carlos. “Tumutugtog ako para sa kanya. Sa huling pagkakataon.”

Pumikit siya saglit. Nang imulat niya ang mga mata, inayos niya ang gitara. Ang ingay ng Bourbon Street ay tila lumayo. Tinugtog ni Carlos ang unang nota.

Hindi ito malakas, ngunit ito ay mayaman, buo, at perpekto. Isang tunog na sobrang dalisay na pumuno sa katahimikan. Bawat vibrato ay may kahulugan. Naglaho ang ngiti ni Roberto.

Nagsimula ang ‘Study in E minor’. Ang piyesa ay parang sapot ng gagamba—marupok ngunit masalimuot. Puno ito ng mabilis na arpeggios at komplikadong lipatan ng kwerdas. Ngunit para kay Carlos, ito ay natural gaya ng paghinga.

Dalawang batang musikero sa karamihan ang napanganga. “Grabe, walang sablay,” bulong ng isa. “Paano niya napapatunog ang gitara ng ganyan?”

Habang lumalalim ang piyesa, gumamit si Carlos ng mga teknikang bihira nang makita. Gumamit siya ng ‘apoyando’ o rest stroke, na nagbigay lakas sa bawat nota. At mas nakakagulat, ginamit niya ang kanyang kaliwang hinlalaki sa ibabaw ng leeg ng gitara para pindutin ang ikaanim na kwerdas—isang nakalimutang Spanish technique noong ika-19 na siglo.

“Spanish technique ‘yan!” bulalas ng batang gitarista. “Halos wala nang gumagamit niyan!”

Dahil dito, malayang nakakatalon ang kanyang mga daliri sa matataas na nota. Hindi lang niya tinutugtog si Sor; nakikipag-usap siya rito. Lumilikha siya ng mga tinig sa loob ng komposisyon. Nag-i-improvise siya, binibigyang kulay ang orihinal na nota.

Si Roberto, na nakasandal sa pader, ay nakaramdam ng kirot. Alam niya ang teknikang iyon. Nabasa niya sa mga aklat. Ngayon, nakikita niya itong ginagamit ng may perpektong husay ng isang taong itinapon ng lipunan.

Ang totoo, hindi lang dahil mahirap kaya pinili ni Roberto ang piyesa. Sa loob ng dalawang taon, paulit-ulit niyang sinubukang tugtugin ito, ngunit lagi siyang bigo. Ang kanyang guro, na dating estudyante ni Maestro Jose Morales, ay laging ipinamumukha ang kanyang pagkukulang. Narinig niya ang mga bulong-bulungan tungkol sa isang dating henyo na nawala matapos ang trahedya at nauwi sa pagiging pulubi.

Kung mapapabagsak niya ang alamat na ito sa mismong piyesang nagpabigo sa kanya, marahil ay gagaan ang bigat ng sarili niyang kahinaan.

Pero hindi bumabagsak si Carlos. Lumalampas siya.

Habang nasa pinakamahirap na bahagi si Carlos, kung saan ang mga nota ay bumubuhos na parang talon, si Roberto ay tila naging estatwa. Pawisan ang kanyang sentido, hindi dahil sa init, kundi sa pagbagsak ng kanyang kayabangan. Kailangan niyang magkamali si Carlos. Kahit isang beses lang.

At sa isang iglap ng desperasyon, habang nasa isang mahina at malambot na bahagi si Carlos, si Roberto ay tumikhim—malakas, mapanira, parang latigo sa katahimikan.

Naputol ang mahika. Sumita ang mga tao. Ngunit si Carlos, hindi gumalaw. Hindi nanginig ang kanyang kamay.

Ipinagpatuloy niya ang pagtugtog, papasok sa huling bahagi. Bawat nota ay pamamaalam at tagumpay. At sa mismong tuktok ng isang mahirap na phrase, kung saan dapat marinig ang isang kumikinang na A-sharp… nagkamali si Carlos.

Isang sablay. Isang matigas, metalikong tunog.

Nagliwanag ang mukha ni Roberto. “Ayan! Kita n’yo ‘yun? Sablay siya!” sigaw niya, hinihingal sa tuwa. Ito na ang kanyang sandali ng pagtubos.

Ngunit bago pa man niya malasahan ang tagumpay, tumigil si Carlos. Tumingala siya, tinama ang kanyang matatalim na mata sa mga mata ni Roberto… at saka siya ngumiti. Isang tahimik, batid, at malungkot na ngiti.

Ang sablay na iyon. Sinadya.

Bumalik si Carlos sa parehong phrase na tila namali niya. At sa pagkakataong ito, tumunog ang A-sharp na may liwanag at lalim. Sinundan ng isang huling bagsak ng mga arpeggios na dahan-dahang lumusong sa isang mahabang katahimikan.

Ang muling pagtugtog ng phrase na iyon ang huling suntok. Ang pagkakamali ay pain; ang pagwawasto ay isang pahayag.

Nagtapos ang musika. At sumabog ang lansangan. Palakpakan, hiyawan, mga sigaw ng pagkamangha. May mga naghagis ng pera sa kahon ni Carlos. Ngunit nanatili siyang nakaupo, tahimik, may parehong mapayapang ngiti.

Si Roberto, maputla at nanginginig, ay lumapit. “Hindi pwede ‘yun,” bulong niya. “Hindi ka lang basta pulubi. Saan mo natutunan ‘yun?”

Bahagyang tumango si Carlos. “Ang technique, bata, hindi nakatira sa mga daliri. Nakatira ito sa kaluluwa. Ang sa’yo, binili. Ang akin, nabasag.”

Sa sandaling iyon, isang matandang babae ang lumapit. “Ikaw si Carlos Santos, hindi ba?” mahina niyang wika. “Estudyante ni Morales. Napanood kita sa Chicago. 17 taon na ang nakalipas.”

Jose Morales. Parang kulog na dumagundong ang pangalan. Natigilan si Roberto. Ang pinakagalang-galang na guro sa buong kanluran. Ang lalaking halos pinahiya niya ay ang paboritong estudyante pala nito.

“Si Morales ang guro ko,” sabi ni Carlos, tumitig kay Roberto. “Tinuruan niya akong tumugtog gamit ang buong puso.” Lumapit siya at bumulong, “At tinuruan ka rin niya, Roberto.”

Napalayo si Roberto na parang sinampal. “Hindi! Si Dr. Alvarez ang guro ko!”

“Si Dr. Alvarez ay alagad ni Morales,” putol ni Carlos. “N’ung walong taon ka pa lang, dinala ka niya sa ranch ni Morales sa Texas. Umiiyak ka habang nag-e-ensayo. Galit ka sa disiplina. Tinuruan ka ni Morales ng ‘mirror movement’ ng kaliwang kamay. Technique na alam lang ng mga estudyante niya.”

Doon nagbago ang lahat. Hindi ito kwento ng pulubi at anak-mayaman. Ito ay dalawang alagad ng iisang maestro, pinaghiwalay ng landas. Si Carlos, niyakap ang sakit. Si Roberto, tumakbo palayo.

“Ang kotse,” patuloy ni Carlos, “hindi lang ‘yan laruan mo. Nandito ka para magpasikat. Nagtapos ka sa business, hindi sa musika. At ngayon, ikaw ang tagapagmana ng Parerez Musical Instruments.”

Parerez. Ang imperyo ng mga pinakapinipitagang gitara sa buong mundo. Ang lalaking minaliit ang sira-sirang gitara ni Carlos ay ang susunod na pinuno ng dinastiya ng gitara. Ang pustahan ay ang desperadong pagsubok ni Roberto na burahin ang sakit ng isang trono na hindi niya kayang upuan.

Nanginginig, inilabas ni Roberto ang mga susi at inihagis sa kahon ni Carlos. “Kunin mo. Panalo ka.”

Ngunit hindi kumilos si Carlos. Hindi niya tinignan ang susi. “Hindi ko kailangan ng kotse mo. May musika ako. ‘Yun ang daan ko.”

Tumingin si Carlos sa kanyang gitara, hinaplos ang basag nitong katawan. “Gusto kong bayaran mo ang utang mo,” sabi niya. “Hindi gamit ang pera. Ang gitara na ito, sira. Kailangan nito ng pagkalinga. Ito’y isang Gomez 7… isang obra maestra.”

Alam ni Roberto ang pangalang iyon. Isang alamat.

“Ang gusto ko,” wika ni Carlos, “ay gamitin mo ang imperyo ng pamilya mo para ibigay sa akin ang isang bagay.”

“Anong bagay?”

“Ang gitara mo n’ung estudyante ka,” tahimik na sagot ni Carlos. “Ang gitara ni Maestro Morales. ‘Yung ginawa mismo niya na ipinasa sa’yo. Nasa likod ng salamin sa music room n’yo. Kinulong mo ‘yun parang tropeo. Pero ginawa ‘yun para tugtugin.”

Ito na ang panghuling hamon. Ang baligtad ng orihinal na pustahan.

“Kung dadalhin mo sa akin ang gitara ni Maestro Morales,” ani Carlos, “at ipagawa mo itong isa (ang Gomez) gamit ang pinakamahusay na kahoy ng kumpanya n’yo… at pagkatapos ay tugtugin mo ulit ang ‘Study in E minor’ ni Sor. Tapat, sa harap ko. Ibabalik ko sa’yo ang susi ng Mustang mo.”

Ang kotse ay hindi na gantimpala. Ito na ang pusta. Hindi gusto ni Carlos ang Mustang; gusto niyang makita kung kaya pang ibalik ni Roberto ang sarili niyang dangal.

Matagal na natahimik si Roberto. Nawala ang kayabangan. Sa wakas, lumuhod siya, dinampot ang susi ng Mustang, at isinilid sa bulsa.

“Ang gitara… nasa bahay,” mahina niyang sabi. “Dadalhin ko. At tutugtog ako. Hindi para sa’yo. Para sa sarili ko.”

Tumango si Carlos. “Ang musika ay palaging para sa’yo, Roberto. ‘Yan lang ang bahagi ng sarili mong hindi kailan man nagsisinungaling.”

Tumalikod si Roberto, nilamon ng karamihan. Si Carlos naman ay tahimik na iniligpit ang mga barya. Inakap niya ang kanyang lumang gitara. Habang siya ay papalayo, isang bata ang lumapit.

“Sir, totoo po bang maestro kayo?”

Ngumiti si Carlos, puno ng kapayapaan. “Ako’y isang lalaking naaalala kung sino siya dati. At ikaw, sino ang pipiliin mong maging?”

Tumalikod siya at lumakad palayo. Ngunit bago siya naglaho sa lilim, huminto siya. Mula sa kanyang case, kumuha siya ng isang maliit na bagay na pilak. Isang guitar pick. Maingat niya itong inilapag sa isang bato, kung saan tatamaan ng papalubog na araw.

Sa pick, may nakaukit na tatlong letra: J.M.

Jose Morales. Isang regalo sa pinakamamahal niyang estudyante. Iniwan niya ito bilang isang tahimik na legasiya. Kung babalik si Roberto, dala ang gitara at ang musika sa kanyang puso, ang pik na iyon ang simbolo ng pagtanggap na matagal na niyang hinahanap.

At habang kumikislap ito sa gintong liwanag, si Carlos Santos, ang “Shadow,” ay nagpatuloy sa kanyang paglakad, nag-iwan ng isang aral ng kababaang-loob at isang melodiyang hindi pa tapos.